جهانی شدن، امروزه با روند رو به رشد خود، چنان ابهامی بر سر روشنگری نقطه ی عزیمت تاریخی این همه دگرگشت و تحول آفریده که تا این لحظه تقریرِ مبدأیی دقیق از آن مقدور و میسور نگشته است. این مقاله بر آن است که جهانی شدن را به جای تفسیر از منظر یک نگرش خطی و تدریجی، با تکیه بر فلسفه تبارشناسی میشل فوکو و تأکید بر گسست و پیوست های مکرر در سیر غیرخطی تاریخ مورد بررسی و مداقه قرار دهد. در این راستا میزان ...

فرهنگ، تاریخمند است و شناخت عمیق و حلّ مسائل فرهنگی، مستلزم اتخاذ رویکردی است که بتواند تاریخمندیِ فرهنگ را لحاظ کند. عموماً افراد تصور می‌‌کنند که «فرهنگ»، مقوله‌‌ای «طبیعی» و «مسلم» است که همواره به همین شکل بوده و هست، درحالی‌‌که فرهنگ‌ متنوع، سیال و تاریخمند است. تبارشناسی، از جمله سنت‌های نظری ـ روشی است که پدیده‌ها را در تطور تاریخی‌شان بررسی می‌کند و با شناسایی صورت‌بندی‌های تاریخی پدیده‌ها...

فرهنگ، تاریخمند است و شناخت عمیق و حلّ مسائل فرهنگی، مستلزم اتخاذ رویکردی است که بتواند تاریخمندیِ فرهنگ را لحاظ کند. عموماً افراد تصور می کنند که «فرهنگ»، مقوله ای «طبیعی» و «مسلم» است که همواره به همین شکل بوده و هست، درحالی که فرهنگ متنوع، سیال و تاریخمند است. تبارشناسی، از جمله سنت های نظری ـ روشی است که پدیده ها را در تطور تاریخی شان بررسی می کند و با شناسایی صورت بندی های تاریخی پدیده ها، جا...

شعر فارسی عموماً به دو حوزة تقابلی کلاسیک/ نو تقسیم می شود. این تقابل که با تأکید بر گسست تاریخی، بسیاری از امکانات شعر کلاسیک فارسی را به حاشیه می راند، به مثابه یک گفتمان قابل بررسی است؛ گفتمانی که زمینه های معرفتی و سیاسی - اجتماعی آن در آراءِ بسیاری از روشنفکران ایرانی دیده می شود، اما در نوشته های مهم ترین شاعران نوگرا، به حوزة بوطیقایی شعر گره خورده است. این مقاله به تحلیل انتقادی وجوه گفتم...

هدف اصلی مقالۀ حاضر بازشناسی نوع نگاه فوکو به مقولۀ قدرت و ماهیت آن است. او از آبشخورهای فکری اندیشمندانی چون هایدگر، فروید، مارکس، و به خصوص نیچه بیش ترین تأثیر را پذیرفته است. فوکو با بدیل روش شناختی خود در قالب روش های دیرینه شناسی و تبارشناسی و با مفاهیمی مانند گفتمان و اپیستمه، که بیش از همه محصول فکری خود اوست، تأثیری پردامنه در اغلب قلمروهای اندیشه و اندیشمندان هم دوره و پس از خود بر جای...

فوکو معمولاً در آثار پیش از دهۀ 1970 از دیرینه شناسی و در آثار پس از آن، با تأثیرپذیری از نیچه، از تبار‌شناسی بهره می‌گیرد به گونه ای که، با نقشی اساسی این دو روش در تحلیل‌های فوکو، می‌توان از دو دورۀ مهم و متمایز دیرینه شناختی و تبارشناختی نزد فوکو سخن گفت. نگارندگان، پس از ترسیم خطوط کلی تبارشناسی نیچه و دیرینه شناسی فوکو، چگونگی گذر فوکو از دیرینه شناسی به تبارشناسی، و پیامدهای این دگرگونی ر...

پژوهش پیش رو به تبارشناسی قدرت در گفتار انقلابی امام خمینی می پردازد. تبارشناسی که از فلسفه ی قاره ای به علوم اجتماعی راه یافته است با پرسش از پیش فرض ها و به منظور بازآفرینی فرهنگی در تبارشناسی اخلاق نیچه آغاز می شود و در آثار میشل فوکو با وارونه خوانی، گسست یابی، یکتاپنداریِ رویدادها و کاوش در روبناها، فنی تر می شود. در اینجا، گفتار انقلابی امام خمینی با بایدها و نبایدهای گفته ها و نوشته های ...

تداخل مفهومی میان امنیت، سیاست و استراتژی، همواره باعث ایجاد ابهام و وابستگی حوزه مطالعات امنیتی به حوزه‌های مطالعات سیاسی، استراتژیک و روابط بین‌الملل شده است. در این مقاله، با در معرض سؤال قرار دادن مفروضات ادبیات موجود در مطالعات امنیتی، تلاش می‌شود تا زمینه‌های برون‌رفت از این وضعیت مورد بررسی قرار گیرد. به اعتقاد نگارنده، برای حل مشکل تداخل مفهومی امنیت با سیاست و استراتژی و به تبع آن، برا...

قرآن ریسمان محکم الهی، وسیله ایمنی‌بخش و حجت خدا بر مخلوقات است. خداوند پیمان عمل‌کردن به قرآن را از بندگان خود گرفته است. عمل به دستورات این کتاب مقدّس در سایه فهم معانی آن امکان‌پذیر است. فهم و دریافت معانی دقیق قرآن مجید مانند هر متن معنادار دیگری در اوّلین گام، خود نیازمند رمزگشایی از واژگانی است که چون حلقه‌هاییک زنجیر کنار هم قرار می‌گیرند، تا آن کلام را موجودیّت بخشند.براین‌اساس، در پژوهش ح...

تئاتر ایران همیشه از تحولات تئاتر غرب تاثیر پذیرفته است. این شاید تا حدی به این علت باشد که بنا به آراء متفکران حوزه تئاتر درایران، ایران پیش از ورود تئاتر اروپایی دارای تئاتر نبود و تنها گونه هایی از نمایش سنتی در آن اجرا می شد که با تعاریف اروپائیان از هنر تئاتر متناسب نبودند. ورود تجدد به ایران و چالش هایی که در نتیجه تقابل آن با سنت برانگیخته شد، باعث بروز تغییرات بسیاری در تمامی عرصه های ...