این مقاله به بازخوانی و بررسی سندی منحصر به فرد دربارۀ چادگان در دورۀ صفوی می پردازد که می توان به واقع آن را نخستین سند بازشناختۀ تاریخی دربارۀ پیشینۀ چادگان در عصر صفوی و قبل از آن دانست، حال آنکه قبل از بازخوانی این سند، قدیمی ترین منبعی که دربارۀ پیدایش و پیشینۀ چادگان گزارش کرده، کتاب خاطرات ظل السلطان یا تاریخ مسعودی است. بدین روی، این مقاله افزون بر معرفی و بازخوانی این سند و تحلیل پاره ...

از جمله ادوار درخشان تاریخ ایران دوره صفویه است . در این برهه تاریخ ایران شاهد تحول بزرگی در عرصه های مختلف سیاسی و فرهنگی بود. در این دوره صفویان با اعلام رسمیت یافتن تشیع نه فقط از توان ایدئولوژی پویایی تشیع جهت سلطه سیاسی خود بهره گرفتند بلکه این واقعه چهره مذهبی ایران را نیز تحت تاثیر قرار داد . تاریخ نگاری این دوره از جمله عرصه های بودکه از این حادثه بزرگ متاثر گردید و به نوعی آیینه تمام ن...

هدف اصلی این مقاله، تحلیل و نقد ایده­های ایدئولوژیکِ تاریخ­نگاری شاه اسماعیل اول صفوی در کتاب ایران در عصر صفوی نوشتۀ علی­اکبر ولایتی است. این کتاب در 656 صفحه، در یک مقدمه و پنج فصل با هدف بررسی تاریخ ایران در عصر صفویه سامان یافته است. نویسنده مقاله کوشیده است پیش از ورود به متن اصلی، سابقه­ای از کاربست رهیافت­های ایدئولوژیک را در تاریخ­نگاری عصر صفویه به دست دهد. در این مسیر، دو رویکرد کلی ای...

این مقاله به بازخوانی و بررسی سندی منحصر به فرد دربارۀ چادگان در دورۀ صفوی می‌پردازد که می‌توان به واقع آن را نخستین سند بازشناختۀ تاریخی دربارۀ پیشینۀ چادگان در عصر صفوی و قبل از آن دانست، حال آنکه قبل از بازخوانی این سند، قدیمی‌ترین منبعی که دربارۀ پیدایش و پیشینۀ چادگان گزارش کرده، کتاب خاطرات ظل‌السلطان یا تاریخ مسعودی است. بدین روی، این مقاله افزون بر معرفی و بازخوانی این سند و تحلیل پاره‌...

تعامل عثمانی‌ و ازبکان اوایل عصر صفوی و پی‌آمدهای آن[1] احمد اشرفی[2] چکیده ظهور دولت صفوی در ایران و رسمی شدن تشیع در این کشور، عصر تازه‌ای را در تاریخ ایران گشود. تندروی‌های مذهبی ناورا و رفتار افراطی شاه اسماعیل و فرزندش طهماسب اول، واکنش تند عثمانی‌ها وازبکان را در شرق و غرب کشور به دنبال داشت و به تعامل سیاسی و نظامی آنان بر ضد دولت صفوی انجامید و افزون بر قطع شدن خطوط ارتباطی این دولت‌ها ...

در این نوشتار نویسنده به یکی از جنبه های مهم حوادث عصر سلجوقی در ایران، یعنی خشونت ها و شکنجه ها و «سخت کشی»ها پرداخته است. سلجوقیان که از صحرانشینی و بیابان گردی به حکومت رسیده بودند، به اقتضای خلق و خوی بیابانی و خاستگاه غیر مدنی خویش، در تعامل با دیگران خشونت های بی اندازه روا می داشتند ودر برخورد با محکومان و مغلوبان آموزه های دینی را در نظر نمی آوردند. در واقع آنان با این که در منابع کلاسی...

همواره مدارس و مراکز علمی یکی از نشانه های هویت و غنای فرهنـگـی جـوامـع دردوره های مختلف تاریخی هستند . چگونگی احداث، نوع محل، معمـاری بـنـا، امـکـانـات،تجهیزات، وسعت ، تعداد استاد و دانشجو و همچنین رشته های علمی این مدارس، بیانـگـراهمیت و جایگاه والای علم و دانش در آن جوامع بوده است . مدارس همچون آئینـه هـایـیهستند که پیشینة علمی و آموزشی و تفکر و اندیشة مردم هر جامعه در آن جلوه گر اسـت وبالاخ...

در تاریخ ایران اسلامی، عصر صفوی یکی از دوره­هایی است که تأثیرات عمیقی بر حیات معنوی و ارزش­های فرهنگی ایران ازخود به جای گذاشته و این تأثیرات حتی تاقرن معاصر نیز به خوبی قابل تشخیص است. مراسم عزاداری در حکومت صفویه به طور کلی بر اساس عقاید وافکار مذهبی- سیاسی شکل گرفته بود و از همان آغاز، چنان بسط و توسعه یافت که در کمتر دوره­ای از تاریخ ایران، در زمانی چنان کوتاه بدان پایه رسیده بود. بررسی و ش...

مجموعه گنجعلی¬خان در کرمان که از زیباترین نمونه های معماری و تزئینات عصر صفوی در ایران می باشد، شامل میدان وسیعی است که به سرای گنجعلی¬خان مشهور است. بناهایی مانند کاروانسرا، مسجد، حمام، آب انبار و ضراب¬خانه در چهارگوشه میدان قرار دارند و گرداگرد میدان را بازار احاطه کرده است. هریک از بخش¬های این مجموعه به نوبه خود اثری ارزشمند از معماری و انواع تزیینات دوره صفوی را به نمایش گذاشته است. کاروانس...

کرمان در دوره ی صفویه یکی از ولایات بیگلربیگی نشین مهم محسوب می شد. محدوده جغرافیایی آن از جنوب یزد تا سواحل خلیج فارس و دریای عمان می رسید و از شرق، گاه تا نزدیکی قندهار توسط حاکم کرمان اداره می شد. از این رو در دوره حکومت صفوی این ولایت اهمیت ویژه ای داشت و شهر کرمان به عنوان مرکز و کرسی آن ولایت مورد توجه حاکمان، به ویژه از دوره ی شاه تهماسب قرار گرفت. این توجه ناشی از اهمیت استراتژیک و موقع...