منابع شناخت معماری اسلامی ایران صرفا محدود به آثار و ابنیه های باقی مانده از روزگاران نمی باشد و تمام عوامل و ماهیت های چند جانبه که در ساخت یک اثر دخیل هستند صرفا با بررسی و رجوع به یک بنا حاصل نمی شود. متون تاریخی از دیگر منابع بسیار ارزشمندی می باشند که در خلال آنها می توان اطلاعات ارزنده ای از معمار و معماری و اندیشه ساکنان یک برهه تاریخی را از این مقوله ها کسب کرد. از سوی دیگر همین متون تک...

چکیده: تاریخ بیهقی تالیف ابوالفضل بیهقی از آثار بسیار گرانبهای نثر فارسی و آیینه روشن و تمام نمای عصر غزنوی است که نویسنده آن با باریک بینی خاصی، اغلب جلوه های جامعه دوران خود را بر دفتر ایام نقش بسته است. در کنار ویژگیهای مهم تاریخ بیهقی یک ویژگی منحصرآن، توصیفات مولف از وضعیت معماری و شهرسازی دوران غزنوی است که در خلال ذکر رویدادهای تاریخی آن دوران، به زیبایی هرچه تمامتر انعکاس یافته است. چنا...

آثاری که از معماری گذشته ایران به جا مانده، گنجینه های ارزنده معماری ایران است، اما این آثار، نماینده تام معماری ای نیست که در طی سده ها در این سرزمین تحقق یافته است. بیشتر آنچه از بناها به دست ما رسیده، آثار فاخر و شاهانه است و از طریق این آثار، به دشواری می توان به بخش اعظم معماری ایران ـ معماری عموم مردم ـ پی برد. از این گذشته، آثار معماری نتیجه نهایی مسیر معماری است. معماری فقط اثر معماری ن...

سبک در عام­ترین معنا عبارت از الگوها یا صفات متمایز و مشخص اثر یا آثار است که کاملاً وابسته به صورت اثر هنری است و سبک­شناسی، روشی برای دسته­بندی آثار در یک زمینة مقرّر بر مبنای تشابهات شکلیِ آنان است. زمینه­های پدیدآورندة اثر هنری که منجر به شکل­گیری سبک­های مختلف می­گردد، در نگاه سنت­گرایان اغلب سیاق اجتماعی و فرهنگی دوره­ها در مناطق مختلف است که در چارچوب سنّت که مجموعه­ای از حقایق و اصول جاری ش...

در مقاله حاضر پرده از بُعدی پنهان در معماری اسلامی ایران برداشته می شود، که به نظر می رسد اصحاب معماری در آفرینش آثار خود در سر داشته اند. تاکنون بررسی نقش علوم ریاضی در معماری ایران معطوف به هندسه و دست کم نسبت های عددی یا ابعاد نمادین برخی اعداد بوده است. از سویی شماری از متون کهن به رویکردی تمثیلی در نسبت اعداد با حروف و اسماء الهی اشاره دارند، که تاکنون مورد اهتمام جدی دانشوران تاریخ معماری ...

این مقاله با هدف شناسایی ادوار و مفاهیم طبقه بندی تاریخ معماری در تاریخ نامه معنا در معماری غرب تهیه شده است. این کتاب یکی از تاریخ نامه های مطرح غربی است و نویسنده آن، نوربرگ شولتس در زمره مورخان صاحب نظر و متفکر در حوزه تاریخ معماری به شمارمی رود. بررسی این تاریخ نامه حاکی از آن است که، مورخ تاریخ را برمبنای مراحل تغییر و تحول معماری تقسیم بندیِ کرده است. مورخ در بررسی تاریخ متوجه تغییر معانی ...

تعریف های گوناگونی به منظور تبیین معماری اسلامی ارایه شده اند که اغلب جنبه های مادی و ظاهری موضوع را مورد توجه قرار داده اند . پیشنهاد این مقاله رویکرد حکمی به معماری اسلامی است. بر اساس چنین نگرشی آنچه میان مخاطب و پدید آورنده ی اثر هنری. به عنوان واسطه قرار می گیرد رسانه ای از آموزه های معنوی و ملکات روح انگیز الهی است. معمار سالکی است که با رشد معنوی و کسب فضایل اخلاقی ابزار توسعه ی فیض الهی...

هدف از نگارش این مقاله تعریف نوعی خاص از معماری است که تاکنون به صورت ژرف به جامعه معماری معرفی نگردیده است. سقانفارها بناهای کاملاً چوبی و یا نیمه چوبی هستند که به صورت دو طبقه ساخته می شوند. اینگونه معماری در طبقه اول از چهار طرف کاملاً باز و در طبقه همکف با توجه به نوع سقانفار و محل استقرار آن باز یا بسته است.ازسقانفارها در ماه محرم و صفر جهت عزاداری سالار شهیدان امام حسین(ع) و 72 تن از یاران ...

ورود فناوری های نوین به سرزمین هایی که هویت و تاریخ غنی آنها در زمینه هنر و معماری در تقابل با نمودهای تکنولوژیک قرار دارند، چالش هایی را دامن می زند؛ چراکه در اکثر این جوامع همانند ایران، زیرساخت های لازم جهت مواجهه با موضوع جهانی شدن فراهم نبوده است. در هزاره جدید، جهانی تازه در دست ساخته شدن است و معماری اجتماعی ترین هنری است که می تواند با ایجاد انسجام مکانی، نوعی تداوم زمانی را جهت شکوفایی...

بیشتر کسانی که با معماری گذشتة ایران آشنا هستند، به‌زودی از میان ما خواهند رفت و رفتن ایشان برابر است با از دست دادن گنجینه‌ای از شناخت در این باره. هرچند اهمیت منابع شفاهی در مطالعات تاریخ معماری، به‌ویژه تاریخ معماری ایران روشن است، تاکنون هیچ پژوهشی درباره رابطة حوزة مخصوص این گونه پژوهش، یعنی تاریخ شفاهی، با تاریخ معماری و تاریخ معماری ایران نشده است. در این مقاله به این رابطه و حوزة حاصل ا...