«حدیث» در کنار قرآن، یکی از منابع کسب شریعت الهی و دستورات زندگی است، ولی هر سخنی را نمی­توان حدیث نامید و باید صدور آن از معصوم (ع) احراز شود. یکی از راه­های احراز، سلامت محدث و راوی از کذب و سهو و مانند آن است و این مهم را علم رجال به عهده دارد. همان­گونه که اهمیت حدیث، پایان­پذیر نیست، تحقیق در حوزه محدثان و رجال نیز پیوسته ادامه خواهد داشت. اما هر پژوهشی حول این محور، برای تصاحب عنوان «علمی...

این رساله در یک مقدمه و سه فصل تنظیم یافته است . فصل اول در سرگذشت حدیث از زمان رحلت پیامبر گرامی اسلام تا کنون و انحرافاتی که در این دوران پیش آمده است. فصل دوم در تاریخچه و سیر اجمالی « علم رجال الحدیث » و اقسام آن یعنی خبرشناسی ( درایة الحدیث) راوی شناسی ( علم رجال الحدیث) و فهرست نگاری ( کتابشناسی) فصل سوم در تصحیح و ضبط بعضی از اسماء الرجال که ابتدا رموز المصادر آورده شده است . این فصل...

یکی از نتایج عدم کتابت حدیث- پس از رحلت پیامبراکرم(ص)-این بود که حدیثهای ساختگی و جعلی شیوع یافت‘زیرا هنگامیکه احادیث نوشته نشد کمتر توانستند برای آن حد و مرزی قائل شوند‘و چنانکه مشهوراست درابتدا((سند))نیز مورد نظر نبود‘لذا خبرگان فن ناگزیر احادیث رادسته بندی کردند و عناوین: (( مسندومرسل‘معروف ومنکر‘مردودومتروک‘متفق ومفترق‘مؤتلف ومختلف)) و غیره را بر آنها نهادند. و نیز طریق بهتری که برای تمیز ا...

محمدبن حسن طوسی مشهور به شیخ طوسی(م.460ق.) و احمدبن علی نجاشی(م450ق.) دو تن از عالمان سرشناس رجالی نزد شیعه، و هر یک دارای اثر یا آثاری چند در علم رجال هستند. کتاب الرجال و الفهرست اثر شیخ طوسی و فهرست اسماء مصنفی الشیعه اثر نجاشی هر سه در زمره کتابهای اصلی رجالی شیعه قرار گرفته اند. در این نوشتار برآنیم تا مزایای فهرست نجاشی بر فهرست و رجال شیخ طوسی را از منظرهای گوناگون بررسی نماییم و ارتباط ...

کهگیلویه تاریخی بخش وسیعی است در غرب فارس که امروزه بین استان­‌های خوزستان، کهگیلویه و بویر احمد و بوشهر تقسیم شده است. نام کهگیلویه در سده‌های آغازین اسلامی بر نواحی شمالی کورۀ باستانی ارّجان (ارغان) یا قلمرو ایل بویر احمد اطلاق می‌شده و پس از ویرانی شهر ارجان (کرسی کورۀ ارجان) در سدۀ ششم هجری، کم‌کم این نام به تمام کورۀ ارّجان تسری یافت. نگارنده طی تتبعات طولانی که پیرامون تاریخ و رجال این ساما...

در قرون اخیر اخباریان، بر گروهی از عالمان اطلاق می شود که نسبت به اخبار رسیده ازمعصومین- علیهم السلام – توجه ویژه نشان می دهند و روشهای اجتهادی - بدان سان که در اصول فقه مطرح می باشد - را نمی پسندند و به جز کتاب و سنت در استنباط احکام شرعی دلیلی را نمی شناسند. اطلاق عنوان اخباری بر گروهی خاص و به اصطلاح رایج کنونی آن به سد? یازده هجری قمری مربوط می شود و آغازگر این جریان،محمد امین استرآبادی بود...

یکی از مباحث مطرح در علم رجال، مسئلۀ «تمییز مشترکات» است که بر اساس آن، میان دو یا چند شخصیّت رجالی خلط صورت گرفته و آنها را یک شخص پنداشته اند. از مصادیق این مسئله، فضل بن شاذان نیشابوری امامی است که بسیاری از بزرگان میان او و فضل بن شاذان رازی عامّی تمییز قائل نشده اند. این پژوهش بر آن است که پس از معرفی اجمالی فضل نیشابوری و شناساندن مقام والا و جایگاه علمی او، مسئلة تمییز مشترکات را در مورد و...

علم تاریخ حاصل انضمام مورخان به گزارش واقعیت های تاریخی است و تداخل افق های زمانی حال و گذشته را در خود دارد. افق زمانی حال در پرتو دانش، بینش، ارزش، و روش مورخان نمود پیدا می کند و مورخان این ویژ گی ها را مرهون جامعة خود و شرایط حاکم بر جامعة جهانی اند. اگر اندوخته های فکری و معرفتی مورخان در زبان و ادبیات آن ها، اعم از گفتاری، مفهومی، و نوشتاری، خلاصه شود و از علم تاریخ برداشتی پویا و متناسب ...

پرداختن به فلسفه تاریخ و نیز برانگیختن صاحبان علم و خرد به تفکر درباره تاریخ، از دغدغه های استاد مطهری بود. وی در حوزه مسائل معرفت شناسی تاریخی مباحث گسترده ای دارد و درباره فلسفه علم تاریخ و به ویژه تعریف ها و مفاهیم تاریخی نیز صاحب آرای گوناگونی است. این پژوهش می کوشد با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و از راه مراجعه مستقیم به آثار مطهری، به معرفی، نقد و بررسی آرای او در این زمینه بپردازد. ب...

یکی از نتایج عدم کتابت حدیث- پس از رحلت پیامبراکرم(ص)-این بود که حدیثهای ساختگی و جعلی شیوع یافت‘زیرا هنگامیکه احادیث نوشته نشد کمتر توانستند برای آن حد و مرزی قائل شوند‘و چنانکه مشهوراست درابتدا((سند))نیز مورد نظر نبود‘لذا خبرگان فن ناگزیر احادیث رادسته بندی کردند و عناوین: (( مسندومرسل‘معروف ومنکر‘مردودومتروک‘متفق ومفترق‘مؤتلف ومختلف)) و غیره را بر آنها نهادند. و نیز طریق بهتری که برای تمیز ا...