آموزش و پرورش فرزندان، نخست در خانه و خانواده به صورتهای تقلیدی و تلقینی از کهنترین روزگار وجود داشته و به دلیل داشتن بار فرهنگی و ارزشی، نوزادان را برای زندگی در جامعه گسترده پرورش داده و بی تردید چگونگی اوضاع اجتماعی، در کیفیت و تحقق آن دخالت تام داشته است. تکالیف آموزش و پرورش، در مسیر تحولات تاریخی اندک اندک جنبه نهادی یافته و بسیاری از وظایف آن از نهاد خانواده به نهاد آموزش انتقال پیدا کرد...

این مقاله با رویکردی کلان نگر ناظر بر تحلیل شرایط ساختاری ـ تاریخیِ «امکان و امتناع قانون و نظم در ایران» است. غالباً تبیین های ارائه شده از علل تاریخی غیبت قانون و نظم اجتماعی در تاریخ و جامعه ایران، با نگاهی غایت شناختی، به دنبال شرح موانع «کنونیِ» غیبت قانون در جامعه ایران هستند. در این انگاره، «تاریخ ایران» در خدمت فهم شرایط کنونی جامعه ایران و به شکل وارونه مفهوم یابی می شود. شناخت ناشی از ای...

از نظر بسیاری ازمتفکران علوم سیاسی، حکومت ایران در عصر صفویه در طبقه بندی حکومت های استبدادی قرار می گیرد. این پژوهش به دنبال تحلیل علل و عوامل استبدادی بودن این حکومتمی باشد. تکیه اصلی تحلیل داده ها بر سفرنامه ژان شاردن سیاح و جهانگرد فرانسوی می باشد که در دوران صفویه به ایران مسافرت­ نموده، بنابر آنچه که از این اثر مهم استنباط می­شود و با مقایسه آن بااندیشه­های متفکران ایرانی در دوره مورد بحث...

چکیده کتاب روضه اولی الالباب فی معرفه تواریخ و الانساب، مشهور به تاریخ بناکتی، توسط ابوسلیمان داود بن محمد بناکتی، ملقب به فخر بناکت، ملک الشعرا دربار سه ایلخان بزرگ غازان خان، الجایتو و ابوسعید به رشته تحریر درآمده است این کتاب شامل وقایع عالم از خلقت آدم تا سال (717 هـ ق / 1320م) می باشد. جایگاه بناکتی به عنوان یک مورخ درباری این امکان را به وی داده است تا به منابع مکتوب و شفاهی بی شماری دس...

دربند نه تنها در عصر صفویه، بلکه از عصر باستان به‌علت همجواری با داغستان شمالی و اقوام بیابانگرد به‌عنوان دروازة ورود به قفقاز، ارّان و ایران شناخته می‌شد. در عصر صفویه، اهمیت دربند افزون بر موقعیت استراتژیکی آن به‌عنوان شهری مرزی، از نظر مذهبی نیز به‌صورت کانون مهاجرت قزلباشان تشیع درآمده بود. همچنین این شهر در مسیر راه تجارت ابریشم قفقاز و گیلان قرار داشت و بازرگانان محصولات خود را از مسیر بند...

نقد ادبی به معنی مطالعه، تحلیل، تفسیر و ارزیابی متون ادبی در دو ساحت صورت و معنا است. این شاخه از مطالعات ادبی در ایران پیش از عصر صفویه در اغلب موارد به صورت شفاهی و یا مختصر اشاره ای در کتب بلاغی یافت می شد؛ بنابراین مباحث انتقادی قابل ملاحظه ای از آن اعصار به ما نرسیده است. گسترش نقد بیشتر در عصر صفویه و سبک موسوم به سبک هندی نمود دارد. از این رو توجه به آثار این دوره ادبی و کشف نوع نقد و نگ...

یکی از منظومه های پهلوانی تا امروز ناشناخته ادب حماسی ایران زرین قبانامه است که در سه دست نویس موجود از آن با نام های شاهنامه اسدی، رستم و سلیمان و زرین قبای هفت لشکر معرفی شده است. سراینده شیعی متن ناشناس است و بنابر قراینی اثر خویش را در عصر صفویان و در شصت سالگی ـ و شاید یکی دو سال پیش و پس ـ به نظم درآورده است. داستان منظومه در زمان پادشاهی کیخسرو در ایران و پیامبری حضرت سلیمان(ع) روی می ده...

هدف: این مقاله به بررسی جایگاه و منزلت کتابدار در ایران عصر صفوی پرداخته و سپس برای روشن تر شدن این جایگاه، زندگی و آثار یکی از کتابداران دورة شاه عباس دوم، میرزا مقیم کتابدار، مورد بررسی قرار می گیرد. روش: این مقاله با رویکرد توصیفی- تحلیلی برمبنای روش کتابخانه ای تهیه شده است. یافته ها: جستجو در متون تاریخی و نسخه های خطی کمتر شناخته شده می تواند بسیاری از ناشناخته های تاریخ فرهنگی ما را ر...

حکیم باشی و منجّم باشی از جمله مناصبی بودند که به دربارها اختصاص داشتند. این دو منصب نفوذ قابل ملاحظه ای در دربار پادشاهان صفوی داشته که هر کدام به نوعی در عرصه اجتماعی و سیاسی فعال بوده و برای رسیدن به مقامات بالاتر حتی به خود اجازه می دادند که در سیاست دخالت کرده و در عزل صاحب منصبان دیگر کوشا و ساعی باشند، طوری که هر قدر به اواخر عصر صفویه نزدیکتر می شویم شاهد نقش بیشتر این دو مقام در دربار پ...

میزان تأثیر دو قرن حکومت به نام تشیع بر مشروعیت حکومت در عصر غیبتو دستاورد اصلی حکومت صفویه برای حکومتهای بعدی در ایران دو سؤال اساسی مقالهحاضر است. نویسنده در پی آن است تا با تبیین دورههای گفتمانی اندیشه سیاسی شیعه،« پارادایم جدید » نشان دهد که مهمترین پیامد بلند مدت حاکمیت صفویه علاوه بر ایجاددر فلسفه سیاسی شیعه، تأثیر آن بر جایگاه حکومت شیعه در عصر غیبت است. ادعایبنیانگذار صفویه مبنی بر ارتب...