در نظریه های اقتصادی کارکردهای ارشادی، تثبیتی و تخصیصی دولت برای تأثیر بر متغیرهای اقتصادی هدف و رساندن آنها به سطوح مطلوب، اغلب با اعمال تغییراتی در بودجه تحقق می‏یابد. این واقعیتها، مطالعه نقش غیرقابل‏اجتناب و غیرقابل‏انکار دولت در اقتصاد، به‏ویژه از طریق مهم ترین اثر آن یعنی «بودجه» و تأثیرات آن بر سایر متغیرهای مهم اقتصادی را ضروری می کند. از سوی دیگر اثر فعالیتهای اقتصادی مردم (خانوارها و ...

رابطه کسری بودجه٬ رشد پول و تورم از مباحثی است که در سطح اقتصاد کلان بحث و بررسی می شود. سیاست کسری بودجه در بسیاری از کشورها به عنوان یکی از ابزارهای سیاست مالی است و در ایران نیز به طور مداوم از این سیاست استفاده شده است. رابطه بین کسری بودجه دولت با برخی متغیرهای کلان اقتصادی از جمله تورم به طورکلی مبهم است. شواهد آماری مربوط به تحقیقات تجربی درباره متغیرهای نرخ تورم و نسبت کسری بودجه دولت ب...

فعالیتهای اقتصادی دولت در چارچوب مخارج عمومی، می تواند به عنوان موثرترین ابزارها در جهت رسیدن به اهدافی نظیر رشد و توسعه اقتصادی، رفاه، ایجاد کار مکفی و... تلقی گردد. رفتارهای هزینه ای دولت متاثر از برخی عوامل اقتصادی، اجتماعی، و سیاسی متفاوت بوده و مخارج هر یک از زیر بخشهای بودجه دولت (نظیر دفاع، آموزش ، بهداشت ، رفاه و تامین اجتماعی و...) تحت تاثیر عوامل فوق تغییر می نماید. تبئین اثرات هر یک ...

براساس اصل 55 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ضروری است دیوان محاسبات کشور به‌منظور حسن اجرای نظارت و کنترل فعالیت‏های مالی دولت، «گزارش تفریغ بودجه» تهیه کند. بررسی به‌عمل‌آمده نشان می‌دهد طی 105 سال بودجه‏ریزی قانونی در کشور ایران، قوۀ مجریه نتوانسته است لایحۀ تفریغ بودجه را به‌موقع تهیه، تنظیم و تقدیم دیوان محاسبات عمومی و قوۀ مقننه کند. در پژوهش حاضر قصد داریم مشکلات تدوین این لایحه را برر...

یکی از مشکلاتی که همواره دغدغه نمایندگان مجلس در ابتکار و پیشنهاد طرح‌های قانونی بوده، رعایت اصل هفتاد و پنجم قانون اساسی و پیش‌بینی منبع تامین مالی طرح‌ها ست. توجه به اصول پنجاه و دوم و هفتاد و پنجم قانون اساسی نشان می‌دهد منظور قانون‌گذار اساسی از طرح این اصول حفظ انضباط مالی در سال بودجه‌ای و نه محدود ساختن اختیار قانون‌گذاری مجلس شورای اسلامی بوده است. قانون‌گذار اساسی با تفکیک بین «بودجه س...

چکیده دولت در اجرای طرح‌های عمرانی با مشکل نقدینگی و تاخیر در اجرا و بهره‌برداری از پروژه‌ها روبرو است. اما به رغم پیش‌بینی انتشار اسناد خزانه اسلامی در قوانین بودجه سنواتی کشور این احکام عملکردی قابل توجهی در سال‌های گذشته نداشته است. استفاده از اسناد خزانه اسلامی به شیوه پیشنهادی دولت در بودجه سنواتی در صورت اجرا باعث کم شدن مطالبات پیمانکاران می‌شود اما کماکان مشکل عدم نقدینگی در ماه‌های ابت...

معمولاً همه ساله قوانین بودجه مصوب مجلس شورای اسلامی شامل برخی احکامی است که در مقام تبیین اجرای بودجه نبوده و قانونگذاری محسوب می شوند. یکی از سؤالات مهم، حدود درج این احکام و ضابطه تصویب این احکام در ضمن تصویب قانون بودجه است. یکی از چالش های اساسی نظام بودجه در ایران این است که آیا می توان مفهوم و ماهیت خاصی برای «بودجه» مندرج در اصل (52) قانون اساسی قائل شد و برمبنای آن معیارهایی برای ممانعت...

هدف اصلی مقاله حاضر تعیین و تبیین ضرورت و الزامات وجود یک قانون مستقل در خصوص شفافیت بودجه‌ریزی در کشور است. شفافیت حلقه مفقوده‌ای است که در منابع اسلامی بر وجود آن تأکید شده ‌است. برای این منظور با استفاده از روش اسنادی و تحلیل محتوا، تجربه کشورهای موفق در زمینه شفافیت بودجه‌ و قوانین مربوط به آن بررسی شده و ضعف شفافیت در نظام بودجه‌ریزی ایران مورد آسیب‌شناسی قرار گرفته و...

افزایش سطح مخارج دولت در سال‌های متوالی پس از انقلاب، به‌عنوان چالشی جدی در نظام خط‌مشی‌گذاری ایران محسوب می‌شود. تفاوت مخارج و درآمدها به کسری بودجه و در‌نتیجه تأمین آن از منابع خارج از دولت منجر می‌شود و اگر از منبع درستی تأمین نشود صدمات جبران‌ناپذیری به اقتصاد کشور وارد می‌کند. از‌طرفی کاهش توان مدیریتی دولت به‌دلیل کاهش سطح درآمد کارکنان که حاصل افزایش مخارج دولت و کاهش توان پرداخت آن است ...

طراحی فرایند بهینه گذر از بودجه ریزی سنتی ورودی محور به نظام های بودجه بندی نوین خروجی محور، موسومبه بودجه ریزی عملیاتی مستلزم توجه ویژه به ظرفیت های مدیریتی و قانونی و زیرساختی لازم است. در اختیارداشتن نقشه راه مهارت های مدیریت تحول برای هدایت مناسب روند گذار از یک نظام بودجه بندی به دیگری، ازشاخصه های بنیادی موفقیت در استقرار نظام بودجه بندی عملیاتی محسوب می شود. از این رو، شناسایی واستخراج م...