یکی از مهم‌ترین تحول‌های سیاسی، طی سال‌های اخیر در منطقه خاورمیانه، وقوع قیام مردمی در کشور مصر و سقوط رژیم حسنی مبارک، پس از سه دهه حکومت در این کشور است. این مقاله به بررسی آسیب‌پذیری‌های دولت حسنی مبارک و نقش آن در بسیج انقلابی می‌پردازد. پرسش اصلی مقاله، آن است که «چگونه آسیب‌پذیری‌های دولت حسنی مبارک به بسیج انقلابی منجرشد؟»؛ برای پاسخگویی به این پرسش، از روش تحلیل اسنادی که از انواع روش‌ه...

مغرب اسلامی در اثر فروپاشی دولت ادریسیان، دچار عدم تمرکز سیاسی و منازعه قبایل بربر بر سر قدرت بود. در چنین شرایطی شکل­گیری جنبش اجتماعی مرابطون، موجب تداوم قدرت مسلمانان در شمال آفریقا و اندلس شد. با نظر به اهمیتِ جنبش اجتماعی مرابطون، بررسی منطق حاکم بر این جنبش پرسش اصلی این مقاله است. چارچوب نظری مقاله در بازشناسی منطق این جنبش «نظریه بسیج منابع» است. بر اساس این نظریه رهبران جنبش مرابطی از ن...

از ضروریات کنش‌ورزی گروه‌ها و جنبش‌های اجتماعی، دست‌یازیدن آنان به منابع متعدد و به‌ویژه نیروی انسانی و بسیج آنها درراستای تحقق و حصول اهداف موردنظر است. تکفیری‌های فعال در جامعه سوریه و عراق به کنش‌گرانی قدرتمند و مؤثر بدل‌شدند که با بهره‌برداری از منابع بی‌شمار، نیروی انسانی گسترده‌ای را از سراسر جهان به‌سوی خود گسیل‌داشته‌اند و با دامن‌زدن به بسیج سریع و حجیم آنان، موجودیتی قلمرویی پیداکردند...

زمانی که جنگ عراق علیه ایران شکل گرفت بسیاری از بازیگران منطقه ای و بین المللی بر این باور بودند که به نفع عراق و ناسیونالیسم عرب در حال تغییر است. در این برهه، صدام حسین به عنوان نماد همبستگی هویت عرب رادیکال در خاورمیانه محسوب می شد. کشورهای محافظه کار عرب نیز نسبت به پیامدهای انقلاب اسلامی ایران نگران بودند. آنان به دلیل چنین رویکردی، در روند جنگ علیه ایران از صدام حسین حمایت کردند.   پرسش ا...

پیدایش رسانه های نو ظهور همانند فیس بوک، توییتر، ... و حضور گسترده افراد در این رسانه ها که تبادلات فکری، خبر رسانی و تعاملات فرهنگی و... در آن ها صورت می گیرد، تاثیرات گسترده ای را در جوامع، روابط انسانی و جنبش های اجتماعی به دنبال دارد. یکی از مهمترین رویدادهای سیاسی و اجتماعی که در سال های اخیر در معرض تاثیر این رسانه ها قرار گرفت تحولات موسوم به بیداری اسلامی در جهان عرب و به ویژه در کشور م...

وقوع جنبش‌های اجتماعی در مصر و چند کشور دیگر در خاورمیانه و شمال آفریقا، آخرین و جدیدترین موج از جنبش‌ها محسوب می‌شود. وقوع غیر‌منتظره و اثرهای سرایتی آنها در منطقه، توجه تحلیل‌گران را به این موج از تحولات جلب کرد. در این پژوهش، نویسندگان درصددند با نگاهی متفاوت به موضوع، ویژگی‌ها و ماهیت جنبش اجتماعی انقلابی و سقوط رژیم اقتدارگرای مصر را در چارچوب نظریه‌های متأخر و نیز الگوی نظری جان فوران (تو...

در مقالة حاضر، با استفاده از نظریة بسیج منابع چارلز تیلی به شناسایی فرایند بسیج منابع در انقلاب اسلامی ایران پرداخته شده است. سؤال اصلی این مقاله آن است که بسیج منابع در انقلاب اسلامی بر اساس الگوی نظری بسیج منابع چارلز تیلی چگونه بوده است؟روش تحقیق مورد استفاده، روش قیاسی و تاریخی است. در این مقاله، بر پایة سؤالات مستخرج از مدل نظری مورد استفاده به مفاهیمی همچون منافع گروه­های مختلف، سازمان­ها...

انقلاب مشروطه از تحولات اجتماعی مهم سده اخیر ایران بشمار می رود، مطالعه و بررسی نقش نیروهای اجتماعی که در این تحول، فعالیت چشمگیر داشته اند می تواند تصویر روشن تری را از این انقلاب به ما نشان دهد. از میان نیروهای اجتماعی، روحانیون مشارکت و فعالیت برجسته ای در انقلاب مشروطه داشته اند. بطوریکه تعدادی از آنها در شمار رهبران انقلاب مشروطه به حساب آمده اند. اما این تعداد از روحانیون، چه نوع از رهبری...

هدف از این پژوهش، بررسی نقش اینترنت در جنبش اجتماعی اخیر مصر است که سرانجام در ژانویه 2011 موجب سرنگونی دولت حسنی مبارک شد. در سال­های اخیر، فناوری­های جدید ارتباطی به‏ویژه رسانه­های اجتماعی اینترنتی به منابعی مهم برای بسیج اقدام جمعی و سازماندهی جنبش­های اجتماعی در سراسر جهان تبدیل‏شده­اند. جنبش‏های اخیر در خاورمیانه عربی و شمال آفریقا با بهره‌گیری از فناوری­های جدید ارتباطی، شکلی جدید از انقل...