این مقاله به بررسی یکی از آثار ناشناختۀ کمال‌الدین فارسی (درگذشته در 718ق) و افزوده‌های او به برخی از مطالب مقالۀ سیزدهم از تحریر اصول و به طور ویژه به مسألۀ رسم یک چندضلعی نیمه منتظم محاط در کره با استفاده از هندسۀ متحرک می‌پردازد. این رساله یکی از ده رساله‌ای است که در مجموعه‌ای در کتابخانۀ ملی تونس فهرست شده‌اند.

قطب‌الدین شیرازی (634-710ق) چهار کتاب مهم در نجوم نوشته است: نهایة الإدراک فی درایة الأفلاک، به عربی، که نخستین تحریر آن در اواسط شعبان 680ق به پایان رسیده است؛ اختیارات مظفری، به فارسی، که به مظفرالدین ارسلان حاکم قسطمونی در ترکیۀ کنونی تقدیم شده و تاریخ تألیف آن بین سال‌های 680 تا 684ق است؛ التحفة الشاهیة، به عربی، که به وزیر امیرشاه بن تاج‌الدین معتزّ بن طاهر در سیواس تقدیم شده و تاریخ تحریر ...

اغلب سفینه‌ها، بیاض‌ها و جُنگ‌های شعری، به دلیل دربرداشتن آگاهی‌های ارزشمند و ابیات منتخب، از منابع جنبی مهم در تصحیح انتقادی آثار منظوم و نیز پژوهش‌های شعرشناسی به شمار می‌آیند. یکی از این جُنگ‌ها، دست‌نویسی از سفینة منظوم سعدالدّین الهی متعلّق به سدة دهم هجری است که به‌واقع تحریر سوّم و نهایی از دو سفینة یحیی توفیق (مورّخ 754 ق.) و جُنگ گنج‌بخش (به‌احتمال بسیار متعلّق به اواخر قرن هشتم هجری) به شمار ...

عده ای از متاخران اهل سنت به تألیف کتبی با عنوان «زوائد» دست زده اند. زوائد نویسی- با تعریفی که خواهد آمد- نخست با تالیف کتابهایی چون : مستخرجات، مستدرکات و دیگر آثاری که به عنوان ذیل و تکلمة صحیحین به رشتة تحریر در آمده بود، شکل گرفت، اما در دوره های بعد به صورت فن رایج و مستقلی درآمد و در نتیجه به احیای بسیاری از آثار حدیثی اهل سنت و گسترش دایرة حدیث در آن مکتب انجامید، به طوری که امروزه یکی...

آیه ی ذر از جمله آیات مشکل قرآن کریم است که نظریات مختلف تفسیری ارائه شده از سوی مفسران که گاه متضاد و مخالف با هم اند گویای این مطلب است. در میان مفسران ملاصدرا با پذیرش وجود عالم ذر به تفسیر و تبیین این عالم بر اساس دیدگاه های فلسفی خویش پرداخته و در آثار مختلف خود و به مناسبت مباحث فلسفی و حدیثی، عالم ذر را مورد اشاره قرار داده است. در این مقاله نویسنده تلاش کرده است با مراجعه به کتب فلسفی و...

موضوع اصلی این بررسی تلفیق شعر و موسیقی بوده است. در نظام دستگاهی موسیقی ایران که بر اساس نظم ساختاری ردیف تنظیم می شود، می توان به دنبال دانش فنی ای بود که به مرور زمان در آثار اساتید گذشته موسیقی ما تجلی یافته است. با بررسی کردن جنبه های مختلف آثار آنها می توان به این دانش دست یافت و هر گونه تحول در موسیقی آینده را از این منظر جستجو کرد. در همین راستا ردیف آوازی استاد بزرگ تاریخ معاصر موسیقی ...

سیستان در قرن¬های 3 تا 5 هجری با فرمان پارسی سرایی یعقوب لیث صفاری و سرایش اولین شعر فارسی توسط محمدبن وصّیف، رسمأ در شمار اولین خاستگاه¬های کتابت فارسی دری به شمار آمد و مهد پدید آمدن اولین شعر دری گردید. در این پژوهش به واکاوی کهن ترین متون باز ماند? نثر دری و ارتباط آن با گویش سیستانی پرداخته می¬شود تا با استفاده از این شیو? تکلم ابهامات آن متون بر طرف گردد. از جمل? متون کهن نثر و نظم دری، می...