منطقة خراسان یکی از مهم ترین کانون های بحران در دورة صفوی بود. این منطقه به سبب موقعیت حساس ومهمی که داشت، همواره، مورد توجه همسایگان ایران، به ویژه ازبکان، قرار می گرفت. ازبکان به عنوان وارثانچنگیز و سپس تیموریان، خراسان را سرزمین موروثی خود می انگاشتند. در مقابل، صفویان نیز به عنوانجانشینان حکومت های رسمی ایران، این سرزمین را جزیی از قلمرو خود می شمردند. این عامل، در کنار عواملمذهبی، زمینه ها...

منطقه ماوراءالنهر در تاریخ ایران بعد از اسلام، به دلایل مختلف، از جمله وجود مرکزیت سیاسی و یا کشمکش‌های روابط بین ایران و همسایگانش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در آغاز قرن دهم قمری و با ظهور دولت مقتدر و شیعی صفوی، روابط ایران و ماوراءالنهر به حالتی کاملاً خصمانه درآمد که نزدیک به 120 سال طول کشید. این روابط از سال‌های میانی حکومت شاه عباس اول به تدریج دوستانه شد. در منابع و پژوهش‌های گوناگون...

چکیده: ایالت خراسان در طی قرون4و5 هجری دارای فرق وجنبش های مذهبی و فرقه ای زیادی بود که هر کدام در گوشه ای از این سرزمین ،نفوذ بسزایی داشتند. شهرهای طوس، سرخس، ابیورد و اسفراین اغلب شافعی مذهب بودند و در نیشابور، مرو، مرورود و هرات غلبه با حنفیان بود، کرامیان در هرات، غرچستان، مرو و حتّی در نیشابور، طرفداران زیادی داشتند. معتزله هم در نیشابور جمعیّتی بودند و شیعیان دوازده امامی (و تا حدَی اسماع...

یکی‌از مظاهرتمدن، نزد هر ملتی جشن‌هاست که ریشه در فرهنگ و آداب و رسوم یک جامعه دارند. ابوالفضل بیهقی دبیر رسایل دربار غزنوی ازجمله نویسندگانی است که به‌طور غیرمستقیم در اثر گران سنگ خود (تاریخ بیهقی) به جشن‌های عصر خویش پرداخته است.مسئلة اصلی پژوهش پاسخ به این سؤال است: جشن‌های ملّی و مذهبی عصر غزنوی در تاریخ بیهقی چگونه انعکاس یافته است ؟پژوهش حاضر با هدف مشخص کردن انعکاس جشن‌های ملّی و مذهبی دو...

حیدریان و نعمتیان ازجمله گروه های مذهبی با گرایش های صوفیانه به حساب می آمدند که سده های هشتم و نهم هجری در ایران شکل گرفتند. این دو گروه بنا به دلایلی مذهبی- سیاسی باهم در رقابت بودندبه طوری که تمامی شهرهای بزرگ ایران (دوره صفویه و قاجاریه) به دو قطب حیدری و نعمتی تقسیم می شد و دائماً میان این ها جنگ و جدال بود چنانکه از منابع تاریخی مستفاد می شود این است که شدیدترین درگیری ها در ایام مذهبی بخص...

قدمت اختلافات شیعه و سنی در عراق و رقابت های مذهبی میان دو مذهب که گاه به نبردهای خونین نیز منجر می شده است به سال های بسیار دور بازمی گردد. در دوره حاکمیت عثمانی بر عراق و ظهور قدرت صفوی در مرزهای شرقی این سرزمین اختلافات مزبور وارد مرحله جدیدی شد و علاوه بر ماهیت مذهبی، ماهیت سیاسی نیز به خود گرفت. با ورود به قرن نوزدهم و ارتقای روابط دولت ها در چارچوب دیپلماتیک و پایبندی آنها به حفظ حقوق اقل...

منطقه ی خراسان،یکی از مهم ترین کانون های بحران در دوره ی صفوی بود. این منطقه به دلیل موقعیت حساس و مهمی که داشت، همواره مورد توجه همسایگان ایران به ویژه ازبکان قرار می گرفت. ازبکان به عنوان وارثان چنگیز و سپس تیموریان، خراسان را سرزمین موروثی خود می انگاشتند. در مقابل صفویان نیز به عنوان جانشینان حکومت های رسمی ایران، این سرزمین را جزیی از قلمرو خود می شمردند. این عامل در کنار عوامل مذهبی، زمین...

ساخت­گرایی یکی از شیوه­های نقد ادبی است که به بررسی ساختار­های اجتماعی در آثار ادبی می­پردازد. ایدئولوژی، از مهم ترین مباحث مورد توجه منتقدان ساخت­گرا و ازجمله مباحث مهم داستان­نویسی عصر صادق چوبک است. چوبک در داستان­های خود به انحاء و روش­های مختلف، ایدئولوژی­های گوناگون حاکم در جامعة وقت، ازجمله ایدئولوژی اجتماعی(مرد­سالاری، طبقاتی و... )، سیاسی و مذهبی را به چالش می­کشاند. در این مقاله، ایدئ...

امین الاسلام ابوعلی طبرسی، از جمله‌‌ی شخصیت‌‌های قرون 5 و 6 هجری است که در حفظ و پویایی اسلام و مکتب شیعی و رفع تنش‌‌ها و مناقشات مذهبی تأثیرگذار بوده است. پرسش اساسی پژوهش حاضر این است که آیا اندیشه‌‌ی سیاسی ابوعلی طبرسی تحت تأثیر شرایط حاکم برزمانه‌‌ی خود و تشدید اختلاف‌ها و ناملایمات عصر وی با رویکردی ائتلافی ارائه شده است؟ این پژوهش با بهره‌گیری از مدل تحلیل توماس اسپریگنز ـ که معطوف به بحر...

تا کنون، نظریه‏ها و مدل‏های مختلفی برای حل و فصل منازعات ارائه شده، اما نظریه و مدل خاصی برای حل و فصل اختلاف‏ها و منازعات سرزمینی وجود ندارد. پژوهش حاضر با بررسی این فرضیه که اختلاف‏ها و منازعات سرزمینی، ریشه و گستره منطقه‏ای دارند، به دنبال ارائه الگویی برای بازنمایی فرایند حل و فصل منازعات سرزمینی است. مطابق مدل طراحی‏شده، همچنانکه ریشه‏ها و شرایط اختلاف‏ها، گستره منطقه‏ای دارند، اتخاذ روش‏ه...