ایهام یکی از مهم­ترین صنایع معنوی بدیع در ادبیات فارسی است، اما علی رغم اهمیتش در تعریف و انواع آن در کتب بدیع و بلاغت دقت کافی نشده است. یکی از اهداف مقالۀ   حاضر بازتعریف ایهام است. در این مقاله با بررسی تعریف ایهام در کتب گوناگون قدیم و جدید، سعی می­شود تعریف دقیق­تری از ایهام به دست داده شود. همچنین انواع ایهام در     کتاب­های قدیم و جدید بلاغی فارسی و عربی- مانند ایهام مجرده، ایهام مرشحه، ...

در این مقاله غزل 374 از غزلیات سعدی (براساس نسخه فروغی) بررسی شده است. در بخش نخست، لغات و اصطلاحات شعر مورد بررسی قرار گرفته است، سپس برای شناخت همه‏جانبه غزل، ساختار آن از منظرهای گوناگون تحلیل شده است. این غزل دارای ردیف است. در آن از آرایه‏های بدیعی مانند ایهام، ایهام تناسب، تناسب، تضاد، تناقض، لفّ و نشر، جناس، حسن تعلیل و گفتگو استفاده شده است. هر کدام از این آرایه‏ها علاوه بر کارکرد آشنایی...

هدف از این پژوهش، بررسی کاربرد آرایة ایهام تناسب و تحلیل عناصر سازندة این صنعت در مثنوی مولاناست. نتایج این تحقیق که به شیوة تحلیل محتوا صورت گرفته‌است، نشان می‌دهد مولوی علی‌رغم اینکه در سرایش مثنوی به صورت ارتجالی عمل کرده‌است و در مجالس خود تحت تأثیر جرّ جرار کلام و تداعی معانی و افکار قرار داشته، اما دانش و آگاهی او نسبت به برخی از علوم باعث شده‌است تا ظرافت و دقت‌های خاصی ...

چکیده رساله ی حاضر تلاشی است در جهت بررسی تصاویر شعری محمد علی بهمنی که در آن زبان و تصاویر موجود در اشعار بهمنی مورد بررسی قرار گرفته است . با بررسی اشعار بهمنی می توان دریافت که زبان اشعار او ساده ، روان و خالی از هر گونه تکلف است و او در اشعار ابتدایی خود از زبان عامیانه و لهجه ی تهرانی نیز استفاده کرده است و به نو آوری نیز توجه دارد که استفاده از انواع تکرار در بخش توازن واژگانی و وزن های ...

یکی از شگردهای صائب نظیره‌گویی است. در دیوان او به نام حدود هشتاد شاعر اشاره شده است. بعد از مولوی، بیشترین استقبال و اقتفاهای صائب از حافظ است. صائب بیست و نه غزل را به استقبال غزل‌های حافظ سروده که در پایان غزل به نام او اشاره کرده است. علاوه بر این حدود 160 غزل دیگر حافظ را از جهت وزن، قافیه و ردیف تقلید کرده؛ امّا به اسم او اشاره نکرده است. گاهی اوقات نیز در مقابل یک غزل حافظ، چندین غزل سرود...

در این مقاله غزل 374 از غزلیات سعدى (براساس نسخه فروغى) بررسى شده است. در بخش نخست، لغات و اصطلاحات شعر مورد بررسى قرار گرفته است، سپس براى شناخت همه‏جانبه غزل، ساختار آن از منظرهاى گوناگون تحلیل شده است. این غزل داراى ردیف است. در آن از آرایه‏هاى بدیعى مانند ایهام، ایهام تناسب، تناسب، تضاد، تناقض، لفّ و نشر، جناس، حسن تعلیل و گفتگو استفاده شده است. هر کدام از این آرایه‏ها علاوه بر کارکرد آشنای...

در این مقاله از منظر نشانه شناسی به بررسی امکان شکل گیری ایهام بر صحنه ی تئاتر پرداخته شده است. در راستای نیل به این مقصود ابتدا به تعاریف موجود از ابهام و ایهام در بلاغت ادبی مراجعه شد. با مراجعه به این تعاریف مشخص گردید، سرچشمه وقوع ابهام و ایهام در ادبیات، کلمات چند معنی هستند و نظرات غالب در زمینه ی تمایز بین ابهام و ایهام، بر موضع و قصد تاکید دارند. باارائه ی مثالی در این وجه تمایز تشکیک ح...

یکی از صناعات ادبی در زبان هنری فارسی که بیشتر مربوط به شعر می‌شود ایهام (توریه) است. ایهام به جهت داشتن دو معنی دور و نزدیک و اراده شدن معنی دور و گاه هر دو معنی دور و نزدیک از طرف گوینده در خواننده گمان‌افکنی می‌کند و او را وامی‌دارد که درنگ بیشتری بر واژگان داشته باشد. ایهام به گونه‌های متفاوت تقسیم می‌شود. یکی از انواع ایهامات، ایهام ترادف است. ایهام ترادف شگرد هنری زبان حافظ در غزل‌هایش می...

اکثر پژوهشگرانی که دربارة حافظ و شیوة شعری او سخن گفته اند، ایهام و ایهام تناسب را خصیصة اصلی سبک وی دانسته اند. در شعر وی، کلمات در پیوند با یکدیگر و در شبکه ای از تناسبات قرار دارند. اکثر شارحان دیوان وی کوشیده اند تا جنبه هایی از این تناسبات و زیبایی ها را به نمایش بگذراند. با این حال، بسیاری از ایهام های وی از دید حافظ پژوهان پنهان مانده اند. در همین راستا، در این مقاله به بررسی برخی از ایه...

شاعران زبان فارسی با به کار گرفتن هنر ایهام بر وجوه هنری سخن خود افزوده‏اند. خاقانی، یکی از شاعرانی است که به ایهام، گرایش خاصّی نشان داده و این گرایش یکی از دلایل پیچیدگی کلامش نیز شده است. وی، شاعری است که با قدرت هنرآفرینی و خلاقیّت زبانی در خلق صنایع بدیعی به ویژه ایهام، توانست سبک و شیوه خاص خود را به وجود آورده، شعرش را از اشعار شاعران دیگر متمایز کند. هنر ایهام، یکی از گونه‏های مهمِّ صنایع ب...