«تداوم و عدم تداومِ» سنت های علمی قرون میانه، و تأثیر آن ها در پیدایش و ظـهور رنسانس علمی، مسئله ای نسبتاً پیچیده است و به موضوعِ مناقشه ای جدی و دامنه دار بین دانشمندان و صاحب نظرانِ برجستة تاریخ علم در اوایل قرن بیستم بدل شده است. این مسئله از آن جا ناشی شد که برخی دانشمندان غربی به این باور رسیدند که آغاز و پیدایش رنسانس علمی صرفاً مدیون علم کلاسیک، زنجیره ای از کشفیات جدید و تحولات فکری، و دگرگو...

«تداوم و عدم تداومِ» سنت های علمی قرون میانه، و تأثیر آن ها در پیدایش و ظـهور رنسانس علمی، مسئله ای نسبتاً پیچیده است و به موضوعِ مناقشه ای جدی و دامنه دار بین دانشمندان و صاحب نظرانِ برجسته تاریخ علم در اوایل قرن بیستم بدل شده است. این مسئله از آن جا ناشی شد که برخی دانشمندان غربی به این باور رسیدند که آغاز و پیدایش رنسانس علمی صرفاً مدیون علم کلاسیک، زنجیره ای از کشفیات جدید و تحولات فکری، و دگرگو...

  خندیدن کنشی انسانی است که در نظام‌های اجتماعی و فرهنگی مختلف معنا، مصداق و شکل‌های بیانی و عملی متفاوتی دارد. معنای خندیدن در صورت‌بندی اجتماعی و فرهنگی جامعه اسلامی در قرون میانه در قالب ادبی طنز مفهوم‌پردازی شده و سبک بیانی معینی یافت. بررسی مبانی و تحول این نظام معنایی در فرهنگ ادبی طنز می‌تواند سبب شناسایی وضعیت اجتماعی-‌فرهنگی جامعه اسلامی شود. از اینرو روند ساخت‏یابی و نظام‏مند‌شدن مفا...

کندوکاو در فقه و جلو ه ها و جوانب آن، امری بسیار مهم و حساس ا ست و با آنکه در نگاه نخست چنین به نظر م ی رسد که این علم، امری فردی و مربوط به احکام عملیِ فردی و حداکثر، جمعی است که پیروان آن به صورت محدود به رعایت و اجرای برخی مناسک نیایشی و پرستشی م ی پردازن د. ام ا، واقعیت و حقیقت آن است که روند حضور و گسترش یا انحطاط ف قه در یک جامعه، به صورت واضح و مستقیم نشا ن دهنده ی روح یا روحی هی قانو...

خندیدن کنشی انسانی است که در نظام های اجتماعی و فرهنگی مختلف معنا، مصداق و شکل های بیانی و عملی متفاوتی دارد. معنای خندیدن در صورت بندی اجتماعی و فرهنگی جامعه اسلامی در قرون میانه در قالب ادبی طنز مفهوم پردازی شده و سبک بیانی معینی یافت. بررسی مبانی و تحول این نظام معنایی در فرهنگ ادبی طنز می تواند سبب شناسایی وضعیت اجتماعی- فرهنگی جامعه اسلامی شود. از اینرو روند ساخت‏یابی و نظام‏مند شدن مفاهیم...

هدف: هدف از این مقاله بررسی جایگاه نهاد وزارت در طول تاریخ ایران دورۀ اسلامی و تعیین مولفه‌های شاخص‌گفتمان وزارت‌محور در قرون میانه ایران تا روی کار آمدن تیموریان است. روش/رویکرد: این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی تاریخی و بر پایۀ منابع کتابخانه‌ای به تبیین این مسئله پرداخته است. یافته‌ها و نتایج: طبق یافته‌های به دست آمده جایگاه وزارت در طول تاریخ ایران اسلامی علی‌رغم فراز و نشیب‌های بسیار در ع...

نوشتار حاضر کتاب جستارهایی دربارة مناسبات شهر و شهرنشینی در دورة سلجوقیان را از دو منظر ایجابی و سلبی نقد می‌کند. تکوین نسبی ساختار اقتصادی ـ اجتماعی شهرها در عهد سلجوقی و کارکردهای به‌‌سامان‌تری که در این عهد پیدا کردند از وجوه ممتاز تاریخ ایران این عهد است که کتاب مذکور را از اهمیت و قابلیت نقد برخوردار می‌سازد. در عهد سلجوقیان زمینه‌های تثبیت و نهادینگی ساختار حیات شهری در ایران فراهم ‌شد و ...

تاریخ‌نویسی ایرانی، به‌رغم نقاط قوت خود در تعدد و تنوع، به علت بی‌توجهی به مردم و تحولات اجتماعی محل نقد جدی است. در رأس این تحولات می‌توان به حوادث و بلایای طبیعی اشاره کرد. لذا پژوهش پیش رو با طرح این پرسش محوری، که شایع‌ترین حوادث و بلایای طبیعی در دورة میانة تاریخ ایران کدام بوده و چه پیامدهایی داشته است؟، این موضوع سرنوشت‌ساز در زندگی ایرانیان و دغدغه‌آفرین برای حکومت‌ها را به روش توصیفی ـ...

وزارت نامه نویسی یکی از نمود های خرد اجتماعی وسیاسی و از عوامل تداوم میراث و اندیشه ی سیاسی و اجتماعی ایرانی است .محور وزارتنامه ها وزیر و اندیشه ی وزیر و همچنین عوامل و مسایل اجتماعی جامعه ی آن روز و نشان دادن کارکرد و اهمیت وزیر در جامعه می باشد. این امر یک جریانی مهم و دیر پا در تاریخ ایران بوده است که به خصوص بعد از فروپاشی امپراطوری ساسانی و روی کار آمدن اعراب در جهت رشد و گسترش اندیشه ی ا...

این پژوهش تحت عنوان مقایسه شیوه فئودالیسم در غرب و مناسبات ارضی در ایران سده های میانه قصد آن دارد تا زوایای مختلف فئودالیسم را در ابعاد اجتماعی و اقتصادی بر پایه شیوه تولیدرا در مقایسه با مناسبات ارضی ایران در سده ی میانه مورد نقد و پژوهش قرار دهد. در اروپای دوران فئودالیسم ساختار طبقاتی ای رایج بود که براساس آن شیوه زندگی و برخوردهای اجتماعی و ساختار سیاسی اقتصادی جامعه ایجاد شده بود . شیوه ا...