این مقاله به منظور شناخت شیوه‌های ایجاز قصر در داستان رستم و اسفندیار شاهنامه نوشته شده‌است. اغلب کتب معانی، در بحث ایجاز قصر، با تکیه بر منابع عربی، فقط به یک تعریف کلّی و ارائه‌ی شواهدی در مورد آن بسنده کرده‌اند که اغلب شواهد در کتب مختلف تکرار می‌شود. امّا جز در مواردی معدود، از شیوه‌‌ها و اغراض آن غفلت شده و یا گویا اصلاً در مورد آن تحقیق و تفحّصی صورت نگرفته‌است. نویسندگان این مقاله ضمن پژوهش ...

اگر چه از دیرباز دربارة اهمیت و ارزش لفظ و معنی، در تراکیب بیانی، میان علمای بلاغت گفتگو بوده است، بعضی یافتن معانی را، ساده و لطف و رونق کلام را در انتخاب الفاظ مناسب، دانسته اند و طرفداران اصالت معنی، الفاظ را خادم معانی و حتی زیبایی صنایع لفظی را نه از لفظ بلکه مربوط به معانی می دانند، لیکن حقیقت این است که لفظ و معنی هر دو در ترکیب بیانی مؤثر و دارای نقش ویژه است و تلاؤم و تناسب حروف و واژه...

با شیوع سبک ساده نویسی و ایجاز، نویسندگان من جمله مترجمین به این روند گرایش یافتند. تحقیق پیش روی دامنه تاثیر و محدوده این روند را برپایه چارچوب نظری وینی و داربلنه (1958/1995) و مدل ایجاز دلیل (1993) مورد مطالعه قرار می دهد. براساس این مدل و توضیحات وینی و داربلنه، 5 متغیر تعریف شده اند که از میان آنها 4 متغیر، رویه های تولید ایجاز را توصیف می کنند: 1) تمرکز فرم، 2) اختصار دستوری، 3)اختصار معن...

جستجو دربارة ماهیت و کارکردهای اطناب و ایجاز در متون ادبی سابقه‌ای طولانی و گستره‌ای وسیع دارد. در این مقاله این مفاهیم از دیدگاه جدیدی مطالعه شده‌ است تا ارتباط اندازة سخن با زمان و سرعت را در جنبه‌های مختلف آن نشان دهد. از آنجا که مفاهیم زمان و سرعت می‌توانند معانی مختلفی داشته باشد، نخست کوشش شده با محدود کردن این موضوع بر دو مسألة استفاده از ایجاز و اطناب برای تنظیم عملی زمان در متون داستان...

 قرآن کریم معجزه جاودان ادب و بلاغت است. در حوزه بلاغت مبحث ایجاز از اهمیت خاص خود برخوردار است. تضمین نحوی به عنوان نوعی از ایجاز در قرآن جلوه‌ای خاص دارد. در تضمین فعلی مضمن حفظ معنای خود، با طرز استعمال فعل دیگری از نظر تعدی یا لزوم به کار می رود و معنای آن فعل را به معنای خود اضافه می کند و بدین ترتیب جلوه بدیعی از ایجاز به دست می‌دهد. تضمین از نوع حقیقت است نه مجاز؛ زیرا در این اسلوب واژه ...

ایجاز و گزیده گویی در سخن، از فنون بلاغیِ مهم در رساندن پیام و معنای مورد هدف گوینده است. این اسلوب بیانی از شیوایی و بلاغت سخن به شمار می آید. یکی از انواع این اسلوب، ایجازِ حذف است که در آن بخشی از روساخت آیه حذف می شود . این حذف ممکن است شامل حذف حرف، واژه یا در بخشی بزرگ تر، جمله یا جملاتی از آیات باشد . این اسلوب اغراض بلاغی گوناگونی را دنبال نموده و در آفرینش زیبایی های لفظی و ظرافت های معن...

جستجو درباره ماهیت و کارکردهای اطناب و ایجاز در متون ادبی سابقه ای طولانی و گستره ای وسیع دارد. در این مقاله این مفاهیم از دیدگاه جدیدی مطالعه شده است تا ارتباط اندازه سخن با زمان و سرعت را در جنبه های مختلف آن نشان دهد. از آنجا که مفاهیم زمان و سرعت می توانند معانی مختلفی داشته باشد، نخست کوشش شده با محدود کردن این موضوع بر دو مسأله استفاده از ایجاز و اطناب برای تنظیم عملی زمان در متون داستانی...

سرعت میزان تندی یا کندی سخن است. سرعت کلام، کلام نویسنده و کلام شخصیت ها مقوله ای است که کم و بیش از قاعده تبعیت می کند. سرعت باید با داستان و شخصیت های آن و موقعیّت آن ها کاملاً هماهنگ باشد؛ مثلاً در شرایط هیجانی، روند سخن تند است و در نثر عاطفی کند. سرعت سازنده ی کشش و کشش سازنده ی انگیزه ی خواننده برای زندگی در دنیای متن است و کلمات تنها مادّه ی خام برای تولید کنشی ارتباطی- نوشتاری. سرعت با تمام...

این مقاله، پژوهشی است در بارۀ دلایل شکل­ گیری متن درّۀ ­نادره. نگارندگان، این کتاب را محصول جریانی ریشه­ دار در ذهن و زبان ایرانیان می­ دانند. در این مقاله، جریان یاد شده از منظر علوم مختلف انسانی از قبیل فلسفۀ زبان، فلسفۀ فلوطین، جامعه­ شناسی فوکویی، زبان ­شناسی سوسور و نحله ­های مختلف نقدادبی کاویده شده است. براین­ اساس می­توان این نوشتار را پژوهشی بین ­رشته ای در مورد دلایل مشکلی به­ نام درّه­...