در اسطوره­های رستاخیزی ویرانی و آبادانی جهان امری ناگزیر می نماید. همان گونه که جهان در آغاز از جفتی اوّلیّه تکثیر شد، در اساطیر پایان جهان نیز سخن از جفتی در میان است که جهانِ نو را از تخمه خود پر خواهند کرد. با توجّه به اینکه در بینش اسطوره ای، واقعیّت عبارت است از عمل تقلید از یک نمونه مینوی یا ازلی، این جفت های نرینه و مادینه عمل آفرینش زوج نخستین را تجدید و تکرار می کنند. از دیگر سو عمل آفرینش ...

در برخی متون زرتشتی به ویژه متون پهلوی، نخستین عهد الهی به پیش از آفرینش جهان مادی باز می‌گردد؛ در حالیکه در اوستا به چنین پیمانی اشاره نشده، همان‌گونه که نزد عرفای قبالای زوهری اعتقاد به عهد ازلی عمومیت دارد؛ ولی در تورات و تلمود به آن پرداخته نشده است. در قرآن​کریم...

داستان یوسف و زلیخا به فرمرده قرآن مجید: «احسن القصص»، یعنی نیکو ترین، بهترین یا به عبارتی، غم انگیزترین داستان ها است. ‏این داستان، نخستین بار در تورات و سپس در قرآن مجید و پس از آن در تفسیر و منظومه های ادبی آ مده است. ‏دوازدهمین سوره قرآن مجید، سوره مبارکة یوسف است. از آ نجاکه بنای قرآن مجید بر ایجاز کامل است، این داستان نیز به صورت موجز بیان شده است. ‏بین روایت تورات و قرآن مجید، از این داس...

داستان یوسف و زلیخا به فرمرده قرآن مجید: «احسن القصص»، یعنی نیکو ترین، بهترین یا به عبارتی، غم انگیزترین داستان ها است. ‏این داستان، نخستین بار در تورات و سپس در قرآن مجید و پس از آن در تفسیر و منظومه های ادبی آ مده است. ‏دوازدهمین سوره قرآن مجید، سوره مبارکة یوسف است. از آ نجاکه بنای قرآن مجید بر ایجاز کامل است، این داستان نیز به صورت موجز بیان شده است. ‏بین روایت تورات و قرآن مجید، از این داس...

داستان یوسف و زلیخا به فرمرده قرآن مجید: «احسن القصص»، یعنی نیکو ترین، بهترین یا به عبارتی، غم انگیزترین داستان ها است. ‏این داستان، نخستین بار در تورات و سپس در قرآن مجید و پس از آن در تفسیر و منظومه های ادبی آ مده است. ‏دوازدهمین سوره قرآن مجید، سوره مبارکة یوسف است. از آ نجاکه بنای قرآن مجید بر ایجاز کامل است، این داستان نیز به صورت موجز بیان شده است. ‏بین روایت تورات و قرآن مجید، از این داس...

درباره داستان سیاوش، بیش از داستان­های دیگر شاهنامه بحث شده است؛ اما همچنان بحث و جدل درباره ساختار و ژرف ساخت آن ادامه دارد، به ویژه آنکه باید به ژرف ساختی از داستان دست یافت که بتواند ساختارهای متعدّد را تبیین کند. در این مقاله کوشش شده است ساختار کلان داستان سیاوش در ژرف ساخت های گوناگون تبیین شود تا از طریق آن، جایگاه و نسبت شخصیت های سیاوش، کیخسرو و فرود در طرح بزرگ داستان تحلیل شود. نتایج ...

در تاریخ­نگاری شوروی، دورۀ نظام اشتراکی ابتدایی نخستین صورت­بندی خاص اجتماعی و اقتصادی سوسیالیستی است. اشکال اوّلیۀ سازمان های اجتماعی انسانی در مکتب مارکسیسم به «کمونیسم اوّلیه» مشهورند. مقالۀ حاضر بحثی پیرامون روش­های جدیدی است که مورخان و ایرانشناسان شوروی در تحلیل نظام اشتراکی جامعۀ ایرانی به کار گرفته بوده اند. در تحقیقات ایرانی و هم در پژوهش­های غربی، خلأ بزرگی، تحلیل جامع رویکردهای مورخان ...