با آغاز ایران جدید از دوران مشروطه به بعد و تغییر فضای سیاسی- اجتماعی، صورت بندی نیروهای سیاسی- اجتماعی ایران دگرگون شد. ورود و گسترش فرهنگ غربی، چالشی بود که در برابر سنت فکری- سیاسی مسلمانان ایرانی جلوه گر شد. به این ترتیب، سنت فکری- سیاسی مسلمانان ایرانی در میان فقها و نیروهای حوزوی شکل گرفته، در پی توضیح اصول مترقی دین اسلام و قابلیت انعطاف آن در مواجهه با مسائل جدید بود. در این پژوهش، از ا...

با آغاز ایران جدید از دوران مشروطه به بعد و تغییر فضای سیاسی- اجتماعی، صورت‌بندی نیروهای سیاسی- اجتماعی ایران دگرگون شد. ورود و گسترش فرهنگ غربی، چالشی بود که در برابر سنت فکری- سیاسی مسلمانان ایرانی جلوه‌گر شد. به این ترتیب، سنت فکری- سیاسی مسلمانان ایرانی در میان فقها و نیروهای حوزوی شکل گرفته، در پی توضیح اصول مترقی دین اسلام و قابلیت انعطاف آن در مواجهه با مسائل جدید بود. در این پژوهش، از ا...

خاستگاه رهبران اصلاح‌گر شیعه و اهل‌تسنّن، کاملاً متفاوت با هم است. رهبران اصلاح‌گر تراز اول شیعی همگی خاستگاه قوی حوزوی دارند به طوری که بسیاری از آنان در دوره خود مرجع تقلید و زعیم شیعه بوده‌اند. نمونه بارز آنان میرزای شیرازی در جریان تحریم تنباکو و حضرت امام خمینی (ره) در دوران معاصر است. در حالی که رهبران اصلاح‌گر اهل‌تسنّن تحصیلات حوزوی و مطالعات عمیق اسلامی ندارند. به طور نمونه می‌توان به حسن...

چکیده استفاده غیر مجاز از عناوین علمی از پدیده های منفی فزاینده دهه اخیر در ایران و سایر کشورها است.به دنبال شیوع استفاده غیر مجاز از این عناوین به ویژه در سطح دولتی و خلاء قانونی در جرم انگاری این عمل قانون گذار در یک اقدام به جا و لی دیرهنگام مبادرت به تصویب ماده واحده ای در این زمینه، تحت عنوان «قانون مجازات استفاده غیر مجاز از عناوین علمی» توسط مجلس شورای اسلامی در سال 1388 نمود که در نها...

مقاله حاضر، ضمن بیان پیشینه ای از سیر تکوین کتابخانه های حوزوی، با الهام از نتایج به دست آمده از پژوهشی در این زمینه1، به دو سؤال اساسی در ارتباط با وضعیت فعلی حاکم بر این گونه کتابخانه ها (به ویژه در جامعه ایران) پاسخ داده است که نتایج نشان داد: 1) آیا تاکنون صرف نظر از پژوهش یاد شده، پژوهش دیگری در زمینه کتابخانه های وابسته به حوزه های علمیه در داخل و خارج از کشور، به شکل پیمایش انجام نگرفته ...

چکیده در حال حاضر توجه به انسان‌‌شناسی و نقش آن در شکل دادن آرای سیاسی متفکران و فیلسوفان بخش مهمی از پژوهش‌‌های حوزۀ اندیشۀ سیاسی را به خود اختصاص داده است. یکی از برجسته‌‌ترین متفکران حوزوی که آرای سیاسی‌‌اش فضای سیاسی کشور را متأثر کرده، آیت‌‌الله محمدتقی مصباح یزدی است. سؤال اصلی، که پژوهش حاضر قصد دارد به آن بپردازد، این است که انسان‌‌شناسی مصباح یزدی چه تأثیری بر نظم سیاسی مطلوب از نگاه ...

بستر شکل گیری موضوع مقاله حاضر بعنوان «دانش سیاسی حوزوی»، این سه سؤال است: عوامل اجتماعی و معرفتی ظهور مراکز دورگه آموزشی و پژوهشی در عرصه علوم سیاسی در حوزه علمیه قم کدام ند؟ نهادها و مراکزی که طی این سه دهه به توزیع و احیاناً تولید دانش سیاسی پرداخته اند، کدام ند؟ ظرفیت ها و محدودیت های هر یک از مراکز در بسط و نهادینه کردن دانش سیاسی در حوزه علمیه قم چیست؟ فرضیه و پاسخ اولیه مقاله حاضر آن است ...

مقاله حاضر به بررسی جریان نواندیشی در تاریخ معاصر در حوزه های اجتهاد و فقاهت می پردازد و تلاش می کند تا با بیان مختصری از تاریخ روشنفکری، ویژگی های نواندیشی حوزوی را برشمارد. نگارنده بیان می دارد که نواندیشی مبتنی بر اجتهاد و فقاهت تشیع، نه تنها در مهمترین عرصه های فعالیت روشنفکری، یعنی عرصه نقد و اصلاح فکری و اجتماعی حضور داشته، بلکه همواره جریان اساسی و مرجع بوده است. در بخش دیگر، مقاله به ...