نقد و بررسى بخشى از اسباب نزول است که در شأن اهل بیت (ع) به ویژه على (ع) نقل شده است. نگارنده، پس از تبیین پیوند قرآن و اهل بیت (ع) و جایگاه اهل بیت در قرآن به شرح و توضیح آیات نازله درباره اهل بیت (ع) که داراى سبب نزول‌اند، پرداخته است. وى پس از طرح آیه مباهله، به نقد و بررسى ارتباط آن با منزلت اهل بیت (ع)، نظر مفسّران اهل سنّت درباره آیه مذکور، مفهوم و داستان مباهله، دیدگاه فریقین در سبب نزول آ...

درک درست از مفاهیم آیات قرآن، در گرو بهره گیری از ابزارهای کارآمد در عرصۀ قواعد تفسیر است. «سیاق» به‏عنوان یکی از مهم‏ترین قواعد تفسیری، کارکردهای متنوعی در معناشناسی مدالیل و مفاهیم قرآن کریم دارد. اهل‏بیت(ع) به‏مثابۀ مفسران راستین قرآن، در مقام بیان مفاد آیات از انواع کارکردهای سیاق و قابلیت های متنوع آن در تبیین ظواهر قرآن بهره برده اند. ایشان در عرصة معناشناسی، حوزۀ معنایی مفردات قرآنی را ک...

چکیده ائمّه اطهار(ع) مفسّران راستین قرآن کریم هستند. آنچه امام معصوم درباره قرآن تفسیر می نماید، همان سخن قرآن است؛ چراکه آنان قرآن ناطق اَند وعلم تفسیر آن را از رسول خدا(ص) اخذ کرده اند. از آنجا که آن بزرگواران داناترین این افراد به معارف قرآن بعد از آن حضرت(ص) می باشند، در این تحقیق بر آن شدیم تا به روایات امام باقر(ع) در باب این علوم بپردازیم. مقاله حاضر گونه ها و روش های تفسیری امام باقر(ع) را...

 نظریه سیاسى امام على - نظریه سیاسى قرآن - در مباحث نظرى حکومت، رهبرى، مشروعیت، وظایف حکومت و مشارکت سیاسى در مقایسه با سایر دیدگاه‌هاى سیاسى مورد نقد و بررسى قرار گرفته است. نظریه سیاسى که پیدایى، عملکرد، اطاعت و هدفها را در حکومت به مطالعه مى‌گیرد به دینى و غیردینى تقسیم مى‌شود. نهج‌البلاغه اهمیّت ویژه‌اى براى بازیافت و بازخوانى نظریه سیاسى - دینى امام على(ع) دارد. زیرا على(ع) - که به جامعیت ق...

چکیده روش شناسی روایات تفسیری معصومان (ع) به دلیل جایگاه خاص سنت در تبیین قرآن، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و از آنجا که عصر امام سجّاد (ع) توأم با خفقان سیاسی، انزوای شیعیان و انحراف های دینی بود، بررسی چگونگی روش ایشان در تبیین آیات قرآن، نگاه ویژه ای را می طلبد. امام سجّاد (ع) در عصر خود سیاست تقیه را در پیش گرفت، به فعالیت های آموزشی روی آورد و در حوزه تفسیر با تطبیق آیات بر شرایط زمان...

درک درست از مفاهیم آیات قرآن، در گرو بهره‌گیری از ابزارهای کارآمد در عرصۀ قواعد تفسیر است. «سیاق» به‏عنوان یکی از مهم‏ترین قواعد تفسیری، کارکردهای متنوعی در معناشناسی مدالیل و مفاهیم قرآن کریم دارد. اهل‏بیت(ع) به‏مثابۀ مفسران راستین قرآن، در مقام بیان مفاد آیات از انواع کارکردهای سیاق و قابلیت‌های متنوع آن در تبیین ظواهر قرآن بهره برده‌اند. ایشان در عرصة معناشناسی، حوزۀ معنایی مفردات قرآنی را ک...

تفسیر قرآن به سنّت در مرحلة بعد از تفسیر قرآن به قرآن و در طول آن است و معیّت آن دو با هم، لازم و ملزوم است. یعنی حجّیّت قرآن به جهت اینکه کلام خداست، ذاتی است ولی حجّیّت سنّت را خداوند در قرآن تجویز فرموده است. بدان جهت که نمی‌توان همه آیات قرآن را با خود قرآن تفسیر کرد که لازمه‌اش کفایت قرآن و عدم نیاز به سنّت و اهل بیت(ع) است، چاره‌ای جز رجوع به سنّت معصومین برای تفسیر قرآن نیست که آن، یکی از بهترین ...

پیشوایان معصوم ( ع)، راسخان در علم و عالم و معلّم قرآن می‌باشند. روایات تفسیری آنان به عنوان یکی از منابع ارزشمند تفسیر قرآن‌، نزد مفسران در گویاسازی مقاصد آیات، نقش تعیین‌کننده‌ای دارد که اگر این روایات وجود نداشت، فهم و تفسیر بسیاری از آنها غیرممکن بود. از این‌رو، از دیرباز روایات تفسیری به عنوان یکی از منابع ارزشمند تفسیر قرآن کریم، نزد مفسران تلقی شده است. نگاهی کوتاه به روایات تفسیری آشکار ...

 گزارشى از تأثیر شگرف قرآن نسبت به سایر منابع معرفتى، بر اندیشه امام على(ع) است. نویسنده پس از شمارش منابع معرفتى امام از قرآن به عنوان مهم‌ترین منبع یاد مى‌کند و سپس از گونه‌هاى تأثیر قرآن سخن گفته و آن را به دو قسم مستقیم و غیرمستقیم تقسیم مى‌کند و گونه دوم را در دو محور دسته‌بندى مى‌کند: 1. ایجاد دیدگاه‌هاى کلى 2. تبیین معارف و مفاهیم. از محور نخست به عناوینى چون: بینش ارزشگذارى، نگاه آینه‌ا...

تفاوت دیدگاه فریقین در تفسیر آیات مربوط به فضائل اهل بیت(ع) از چند محور قابل بررسی است. در اغلب موارد اختلاف نظر مفسران به برداشت آنها از ظاهر آیات، سیاق آنها، روایات اسباب النزول و مستندات تاریخی برمی گردد. قرآن پژوهان شیعه با تکیه بر روایات صحیح معصومین(ع)، مصداق این آیات را خویشان نزدیک و خاص رسول اکرم(ص) می دانند. اما محمد عزّه دروزه با استناد به ترتیب نزول آیات و سوره ها، سیاق آیات و نظر بر...