معنای استعمالی واژه، برآیند مجموعه‏ای از لایه‏های معنایی است که از ژرف‏ترین آنها، معنای ماده و به تعبیری بُن معنایی است. مقصود از بُن معنایی، معنای وضع شده به ازای ماده است که مشترک میان گونه‏ها و کاربردهای آن ماده باشد. دریافت این بُن معنایی، تأثیر بسزایی در فهم عمیق و همه جانبه از معنای یک واژه دارد. بر اساس اطلاعات موجود تنها أحمد ابن فارس أثری مستقل در این موضوع نگاشته است. وی با تکیه بر اصطلا...

زبان عربیاشتقاقی است و ایناشتقاق کهخاستگاه یک واژه را مورد بررسی قرار می‌دهد، یکیاز راه‌های گسترش­ زبان می‌باشد و به گسترش واژگان و معانی آنها کمک می‌نماید .از انواعاشتقاق که در آن ضمن حفظ ترتیب حروف اصلی(ثنایی-دوحرفی)یکیاز حروفسه‌گانه به حرفی هم‌مخرج(تجانس) ویا قریب‌المخرج(تقارب) تغییر می‌یابد، اشتقاق اکبر است که به روابط معنایی بین واژگان می‌پردازد. این پژوهش بر آن است که این پدیدة زبانی را د...

چکیده دانش مفردات، دانش معنی شناسی کلمات قرآنی است و نخستین گام برای تحصیل معارف و آموزه های قرآن کریم، شناسایی تک واژه ها و الفاظ آن است. شناخت منابع لغوی اولین گام برای دستیابی به معناشناسی واژگان قرآنی است. بخش عمده ای از مطالب موجود در این منابع، تنها به نقل فرهنگ و ادب عربی و بخش دیگر آن به اظهار نظر لغویان و به اصطلاح، اجتهاد آنان در معنای لغت اختصاص دارد. عده ای از لغت شناسان با دقّت در ...

کتابهایی که در زمینه فروق اللغه نوشته شده، غالباً به این شکل است که فرق دو یا چند واژه را ذکر می کنند و از آیات به شکل کاربردی بهره نمی گیرند؛ در حالی که با این روش نمی توان به یک معنای جامع و دقیقی از فروق لغات دست پیدا کرد و این تفاوتهای ذکر شده، در صورتی که با آیات نقض شود، اعتبار خود را از دست می دهد. اما این پروژه بعد از بحثهای نظری، به تحلیل و بررسی چند واژه از سوره بقره به صورت کاربردی می...

تحظی الدراسات اللغویه التقابلیه بأهمیه کبیره فی تطویر المناهج والأسس العلمیه الصحیحه التی تسهم فی تذلیل الصعوبات والحواجز المعوقه لعملیه التعلیم والترجمه, من هذا المنطلق یقوم هذا البحث بدراسه تقابلیه بین اللغتین العربیه والفارسیه فی جانب من جوانبهما اللغویه علی المستوی الترکیبی؛ ألا وهو الشرط وذلک بالبحث فی أوجه التشابه والاختلاف فیما بینهما باتباع المنهج الوصفی التحلیلی والمنهج التقابلی, لیکشف...

این کتاب، درمقدم? نسخه،“مَطلَع مَقاصِداللُّغَـه" نامیده شده اسـت و چون نخستین برگ آن افتاده به نام مولف آن پینبردم. همچنین تاریخ و جغرافیای کتابت آن نامعلوم است. از طرز انشاء تصور می کنم که در قرن هفتـم و یا پیش از آن تألیف شـده است. با توجه به شواهد موجود در متن، مولف را از اهالی ماوراء النَّهر و به احتمال بسیار از قصب? "بانیحانِ" ایالت "فرغانه" می پندارم. مولف، این کـتاب را به دو بخش تقسیـم نموده است....

موضوع این کتاب فقه اللغه و زبانشناسی عربی از جمله علومی است که از دیرباز دانشمندان بدان همت گماشته اند و در این زمینه بررسیها و پژوهشهای علمی دقیقی از خود به جای گذاشته اند لیکن امروز در مجامع ادبی آنگونه که علومی چون صرف و نحو و باغت مورد بررسی و شناخت قرار می گیرد. به فقه اللغه عنایتی نمی شود و این امر ایجاب می کرد که تلاشی هرچند محدود در جهت احیاء و شناساندن این علم آغاز گردد. در این مجموعه ...

إنّ الخطوه الأولی للوصول إلی معارف القرآن الکریم العمیقه هی معرفه معانی الألفاظ الموجوده فیها نحو الأضداد وهی التی تعدّ قسما من المشترک اللفظی أو متعدده المعانی تطلق علی ألفاظ تتصرف إلی معنیین متضادین؛ وبما أن لها دور هام فی تفسیر الآیات وترجمتها فقد وقعت من القدیم محل اهتمام المفسرین. حصولاً علی تفسیر واضح عن هذه الکلمات التی تحمل معنیان متضادان خاصه فی الآیات القرآنیه، علینا أن نطلع علی رؤیه الم...