این مقاله از زاویه ای تاریخی به بحث پیرامون «نسب اربع» یا رابطه میان مفاهیم کلی می پردازد. منطق دانان بزرگ پیش ـ ابن  سینایی نظیر ارسطو و فارابی و همچنین شیخ الرئیس ابوعلی سینا به موضوع «نسبت های چهارگانه» بین مفاهیم کلی از حیث صدق و انطباق تفطنی نداشته اند. غزالی نخستین فیلسوفی است که این موضوع را در چهار نسبت به حصر عقلی، و بدون ذکر رابطه تباین مطرح می کند. افضل الدین خونجی و سراج الدین ارموی...

فلسفۀ اسلإمی دارای نقش بی بدیلی در تفکرات عمیق و سازنده است، اما در جهان امروز این نقش و جایگاه کمرنگ شده است. یکی از دلإیلِ این اتفاق را می توان در پیچیدگی نگارش فیلسوفانی همچون میرداماد دانست. درحالی که ساده نویسی و استفاده از اصطلإحات و عبارات فارسی، باعث جذب مخاطب و شناساندن بهتر این علم به همگان می شود، در میان حکمای اسلإمی، افضل الدین محمد بن مرقی کاشانی، معروف به بابا افضل، آگاهانه به...

واژه پهلوی فرهنگ که دانش‌پژوهان ایرانی، آن را در برابر واژه فرنگی کولتوریاکالچر (culture) پذیرفته‌اند، در تاریخ ادب فارسی، سرگذشت هزار ساله دارد و در زمینه‌های گوناگون معانی خاصی چون ادب، اخلاق، تربیت، هوش، خرد، دانش، هنر، فضیلت، حکمت، معرفت، فقه، شریعت، بزرگواری، سنجیدگی، شکوهمندی و... پیدا کرده است. یکی از دانایان برجسته ایرانی به نام افضل‌الدین محمد مرقی کاشانی، معروف به بابا افضل، درباره ای...

ارسطو با معرفی سه شکل از قیاس اقترانی آغازگر مباحث پردامنه‌ای در این حوزه شده است. شکل چهارم بعدها به اشکال قیاس اقترانی اضافه شد. در سه قسم اول قیاس اقترانی اختلاف‌نظری دیده نمی‌شود بحث بر سر شکل چهارم قیاس و شرایط انتاج آن می‌باشد. در شکل چهارم قیاس سه اختلاف عمده دیده می‌شود: 1- جایگاه شکل چهار 2- شرایط انتاج 3- ضروب منتج. گروهی از متقدمان که منطق‌دانان قبل اثیر الدین ابهری را در بر می‌گیرد ...

مجدالدین عبدالرزاق جیلی (د. ح. 570 ق.)، برای نخستین بار در تاریخ منطق، در رسالۀ اللامع فی الشکل الرابع به مختلطات شکل چهارم پرداخته است. پیش از او، دنحای کشیش (ح. 800م.) و ابوالفتوح ابن صلاح همدانی (د. 548ق.)، معاصر جیلی، مطلقات شکل چهارم را به تفصیل طرح کرده بودند. جیلی در رسالۀ اللامع تنها به موجهات «بسیط» شکل چهارم پرداخته و هیچ اشاره ای به موجهات «مرکب» نکرده است. شاگرد او، فخر رازی، نیز تن...

فلسفۀ اسلإمی دارای نقش بی بدیلی در تفکرات عمیق و سازنده است، اما در جهان امروز این نقش و جایگاه کمرنگ شده است. یکی از دلإیلِ این اتفاق را می توان در پیچیدگی نگارش فیلسوفانی همچون میرداماد دانست. درحالی که ساده نویسی و استفاده از اصطلإحات و عبارات فارسی، باعث جذب مخاطب و شناساندن بهتر این علم به همگان می شود، در میان حکمای اسلإمی، افضل الدین محمد بن مرقی کاشانی، معروف به بابا افضل، آگاهانه به این...

نوشته­ای که ملاحظه می­فرمایید، بخش سوّم و پایانی مجموعه مقالاتی است که شادروان سید ضیاءالدین سجادی در معرفی ویژگی­های سبکی نظم در قرن ششم نگاشته­اند. این مقاله (بخش پایانی) اختصاص به دو شاعر برجسته دیگر این قرن یعنی افضل الدین بدیل خاقانی شروانی و نیز ظهرالدین فاریابی دارد و نویسنده فقید، ضمن برشمردن ویژگی­های سبکی این دو گوینده بزرگ قرن ششم، نهایتاً به معرفی کلیّاتی درباره سبک شعر فارسی در قرن هف...

مسأله پیدایش نفس انسانی جزو اساسی ترین مسائل انسان شناسی فلسفی است. اینکه نفس انسان در ابتدای حدوث چه نوع ماهیتی دارد و در طول زندگی چه تغییراتی می دهد یا چه تغییراتی می تواند بکند، کمک های شایانی در یافتن مسیر صحیح زندگی انسان می کند. بررسی مقایسه ای آراء بزرگان فلاسفه می تواند شناخت دقیق تری از ماهیت نفس و امکانات کمالی آن در اختیار ما قرار دهد. در این رساله سعی بر آن است تا اولاً بیان جامعی ا...

این پایان نامه ترجمه‏ی بخش نخست کتاب ویلیام چیتیک با عنوان قلب فلسفه‏ی اسلامی : پژوهشی در باب خودشناسی در تعلیمات افضل الدین کاشانی است.این کتاب دو بخش دارد.چیتیک در بخش نخست به بررسی اجمالی زندگی ، آثار و اندیشه‏های بابا افضل می‏پردازد. دربخش دوم ، نویسنده منتخباتی از آثار بابا افضل را به انگلیسی ترجمه نموده است. بخش نخست مرکب از سه فصل با عناوین فیلسوف ایرانی ، جهان‏بینی فلسفه‏ی ‏اسلامی و مفا...