شهید صدر تفسیر را به دو نوع ترتیبی و موضوعی تقسیم می­کند. در دیدگاه او با استناد به تفسیر موضوعی می­توان به نظریات قرآنی در خصوص مسائل مهم زندگی دست یافت . شهید صدر دارای آثار تفسیری مختلفی به شیوه موضوعی است. در دیدگاه شهید صدر، قرآن کریم درباره تاریخ و سنت­های حاکم بر آن دارای نظریه است. اصالت علمی و مبتنی بودن نظریه قرآن بر اصول مسلم علمی از پیش­فرض­های تفسیری شهید صدر است. این پژوهش بر آن ا...

از جمله اخبار غیبی روایت شده از پیامبر اکرم‏صلی الله علیه وآله و معجزات آن حضرت، پیش‏گویی ظهور گروهی به نام مارقین‏2 بود. ایشان در این پیش‏گویی به فردی اشاره می‏فرمایند که منابع تاریخی و روایی از او به نام ذوالخویصرة3 یاد کرده‏اند. پیامبرصلی الله علیه وآله ضمن این‏که او را اصل و ریشه‏ی مارقین (خوارج) معرّفی فرمودند علامتی نیز برای یکی از یاران او به این شرح ذکر کردند: شخصی سیه چُرده در میان آنان ...

خوارج فرقه‌ای اسلامی است که در خلال جنگ صفین و ماجرای حکمیت پدید آمد و می‎توان سابقه اندیشه خوارج را تا زمان حضرت رسول (ص) و اواخر دوره خلافت عثمان دنبال کرد. مهم‌ترین بحثی که آنان در آغاز خروجشان مطرح کردند، انکار حکومت با استناد به عبارت «لا حکم الا لله» بود. این دعوی، عمر کوتاهی داشت و تعارضی میان اندیشه و عمل این مدعیان پیش از طرح چنین ادعایی دیده می‌شد. سنجش نگرش خوارج با «آنارشیسم»؛ یعنی ...

خوارج یکی از جریان های مؤثردر تحریکات دنیای اسلام در قرون اولیه هجری محسوب می شوند که به دلایل مختلف سیاسی ، مذهبی، در نخستین نیمه قرن اول هجری ظهور کردند و شعب گوناگون آن در نقاط مختلف قلمرو اسلامی پراکنده شد و هوادارانی از میان غیر عرب یافتند. به پشتوانه این نیروهای جدید بود که حدود سه قرن چهره نظامی خود را حفظ نمودند و قیام های گسترده ای علیه خلفای اموی – عباسی ترتیب دادند. با این حال علی رغ...

تاکنون مباحث فلسفی گوناگونی پیرامون نظریۀ احتمالات مطرح شده است. مهمترین مسئله در این میان آن است که چه تفسیر یا تفسیرهایی را می توان از مفهوم احتمال - که اساسی ترین نقش را در نظریۀ احتمالات بازی می کند -به دست داد. فیلسوفان مغرب زمین تفسیرهای متفاوتی را برای این مفهوم پیشنهاد کرده اند. از میان اندیشمندان مسلمان نیز شهید سیدمحمدباقر صدر تفسیری از احتمال ارائه داده است که می توان آن را «تفسیر اج...

تاکنون مباحث فلسفی گوناگونی پیرامون نظریۀ احتمالات مطرح شده است. مهمترین مسئله در این میان آن است که چه تفسیر یا تفسیرهایی را می توان از مفهوم احتمال - که اساسی ترین نقش را در نظریۀ احتمالات بازی می کند -به دست داد. فیلسوفان مغرب زمین تفسیرهای متفاوتی را برای این مفهوم پیشنهاد کرده اند. از میان اندیشمندان مسلمان نیز شهید سیدمحمدباقر صدر تفسیری از احتمال ارائه داده است که می توان آن را «تفسیر اج...

مسألۀ اصلی این مقاله، «استخراج روش‌های تفسیری حاکم بر دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی» است. به این منظور، کتاب‌های مختلف ایشان با روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی شده‌اند. هدف این مقاله تبیین چهار اصل «مؤلف‌محوری»، «روش‌مندی»، «مانع نبودن فاصلۀ تاریخی» و «لزوم پرهیز از تأثیر پیش‌فرض‌ها» در روش تفسیری ایشان است؛ اصولی که تا حدودی در «هرمنوتیک کلاسیک» نیز در نظر گرفته می‌شوند. ایشان اصل روش‌مندی را در خدمت م...

اهل بیت (علیهم السلام) به شهادت قرائن عقلی و نقلی فراوان، وارثان حقیقی علوم و معارف قرآن و رسول خدا (صلّی الله علیه وآله) به شمار می روند. در پاره ای روایات شیعی، اهل بیت (علیهم السلام) با وصف «أمراءُ الکلام» ستوده شده اند. از آنجا که فهم معانی کلام به فهم کلمه یا کلمات وابسته است، دقت نظر و کاوش در دیدگاههای تفسیری اهل بیت (علیهم السلام) در تبیین معنا یا معانی مفردات (تک واژگان) قرآنی از اهمیت ب...

دیدگاه امام خمینی(ره) همانند بسیاری از عالمان شیعه، در موضوع حجیّت روایات فقهی در مقایسه با روایات غیر فقهی متفاوت است. امام خمینی قائل به حجیّت خبر واحد فقهی است و دلیل اصلی خود بر این دیدگاه را که مبتنی بر سیره و بنای عقلاست ارائه کرده و به نقد دلایل دیگر، از جمله دلایل قرآنی، روایی و اجماع می پردازد. در مقابل، برای روایات غیر فقهی اعتباری قائل نیست. هرچند برخی نشانه ها در کلام ایشان، نشان از ا...

خوارج، به منزلۀ یکی از گروه های کلامی مطرح در قرن های اول و دوم، نگرش خاصی به زن داشتند. آن ها در باب زن و حضور وی درعرصه های سیاسی و اجتماعی ـ همچون مسئلۀ ازدواج، رفتار با اسیران زن، حضور زنان در نبردها و نیز خلافت زنان ـ نظرهای کاملاً متفاوتی ارائه دادند که تأثیر پذیرفته از نگاه سطحی و ظاهری آن ها به آیات قرآن و نظریه های اهل کتاب و فرق اسلامی است. باید گفت خوارج با اینکه از متن جامعۀ اسلامی ب...