پایان نامه ی حاضر انضمام مفعول در زبان فارسی را بر اساس دستور نقش و ارجاع بررسی می کند. پدیده ی انضمام که مورد توجه بسیاری از زبان شناسان قرار دارد، یکی از فرآیندهای واژه سازی است که فعل مرکب می سازد. دستور نقش و ارجاع نظریه ای نقش گراست که افعال را با توجه به ویژگی های نحوی و معنایی به پنج طبقه ی ایستا، کنشی، لحظه ای، پایا و کنشی-پایا تقسیم می کند. افعال ایستا بیانگر کنش خاصی نیستند و تنها حال...

ه پژوهش های زبان شناسیسال پنجم، شماره اول، بهار و تابستان 293132/3/ تاریخ وصول: 1131/1/ تاریخ اصلاحات: 1231/1/ تاریخ پذیرش: 9256 - صص 21__________________________________________________________________________________________gh5karimi@ut.ac.ir *استاد زبانشناسی دانشگاه تهران[email protected] **دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهرانتحلیل معنایی کلمات مرکب اسم- اسم در زبان فارسی* غلامحسین کریمیدوس...

مقالهء حاضر به بررسی مقایسه ای مقولهء صفت در زبان های فارسی و آلمانی می پردازد. شناسایی صفت در زبان آلمانی با ملاک های ساخت وا ژی و نحوی صورت می گیرد. اما در زبان فارسی اغلب مرز دقیقی بین صفت و سایر مقولات دستوری وجود ندارد و شناسایی صفت به سادگی ممکن نیست. با این حال فارسی زبانان، ابزارهای مختلفی برای تشخیص این مقوله به کار می گیرند. در زبان ألمانی صفت وصفی به اعتبار جنس دستوری، شمار و حالت صر...

«وصف» به‌مثابة ابزار پردازش سخن و بهترین وسیلة تصویر هنری، زمینه­ساز بسیاری از آرایه‌های ادبی مانند تشبیه، مجاز و استعاره است. در آفرینش اغراض ادبی ازجمله: مدح، رثاء و غزل نقش‌آفرین بوده است و در نقد و تحلیل­های صرفی، نحوی و بلاغی متون مدّنظر قرار می‌گیرد. علاوه‌براین بسامد تعابیر وصفی در آیات شریفة قرآن سبب برخی پژوهش­های قرآنی شده است. در این جستار به شیوة توصیفی‌تحلیلی نمونه­هایی از این تعبیر...

در زبان های فارسی و رومی، با توجه به ساختار نحوی، واژه در جمله می تواند نقش های زیادی ایفا کند. نقش اسم در جمله، بستگی به واژه ای دارد که از لحاظ نحوی تحت تأثیر آن قرار می گیرد. دستورنویسان زبان فارسی، با توجه به وظیفة اسم در جمله. برای آن نقش های مختلفی را در نظر گرفته اند. این نقش ما، عمومأ از لحاظ تعریف در یک چهارچوب قرار می گیرد. زبان شناسان روسی برای نقش های اسم، معمولأ از نام های یکس...

عنصر /i:/ که در فارسی به عنوان تکواژ یا واژه­بست نکره شناخته می­شود در پژوهش­های مختلف ساختواژی و معناشناختی بررسی شده­است. امّا در تحلیل­های نحوی جایگاه خاصی برای آن درنظر گرفته نمی­شود. در دستور زایشی، مقوله­های نقشی به عنوان عناصری که جایگاه و ارتباط دستوری میان مقوله­های واژگانی را مشخص می­کنند مطرح شده­اند. پیشتر گروه اضافه به عنوان یک گروه نقشی در بالای اسم در فارسی مطرح شده است. در این پژ...

در این تحقیق کوشش شده است دیدگاه های دستورنویسان برجسته معاصر درباره خصوصیات مختلف اسم عیناً گزارش گردیده، سپس وجوه اختلاف و اشتراک دیدگاه ها در هر موردی نشان داده شود . بعد از آن، آراء مختلف با اصول زبان شناسی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد تا نقاط قوت و ضعف آنها مشخص گردد. این پژوهش شامل یک مقدمه و چهار فصل است. در مقدمه اهمیت و ضرورت پژوهش توضیح داده شده و پیشینه دستورنویسی زبان فارسی هم به اخت...

نخستین پیکرۀ نقش های معنایی زبان فارسی که حدود 30.000 جمله از زبان فارسی معاصررا شامل می شود، به صورت دستی برچسب گذاری شده است. این پیکره بر اساس مفهوم نقش هایمعنایی فیلمور، لایه ای از اطلاعات مربوط به رابطۀمحمول ـ موضوعرا به ساخت نحوی پیکرۀ وابستگی اضافه می کند. دراین مجموعه، افعال، اسم های گزاره ای و صفت های گزاره ای به عنوان محمول های جملهدر نظر گرفته شده و بنا بر نوع رویدادشان، در جمله تعیی...

جُستار حاضر در پی آن است تا به بررسی گروهی از کلمات بپردازد که در جمله، مرجع ضمیری مذکور (پیوسته یا گسسته) هستند و در صورت حذف ضمیر می‎توانند جایگزین آن شوند و نقش آن را برعهده ‎گیرند؛ ازاین‎‌رو، ما این دسته واژه‌ها و گروه‌های اسمی را «هم‎نقشِ ضمیر» نامیده‎ایم. ضمایری که این گروه‌واژه‎ها مرجع آن‏ها هستند بعد از اسم، حرف اضافه و فعل به کارمی‌روند و غالباً در سه نقش مضافٌ‌الیهی، متمّمی و مفعولی ظاهر م...