در نگاه زبان‌شناسان شناختی، استعارۀ مفهومی به هرگونه فهم و بیان تصورات انتزاعی در قالب تصورات ملموس اطلاق می‌شود. در این پژوهش، از میان راهکارهای مختلفی که لیکاف و ترنر در تحلیل استعارۀ مفهومی استفاده کرده‌اند، با استفاده از ویژگی سلسله‌مراتبی مدل استعارۀ زنجیرۀ بزرگ، به بررسی مفهوم تکامل در اشعار مولانا پرداخته می‌شود. بررسی اشعار مولانا نشان داد خصوصیت سلسله‌مراتبی استعارۀ زنجیرۀ بزرگ که نشان...

در این مقاله به سبک‌شناسی چند رسالۀ برگزیده از خواجه‌عبدالله انصاری پرداخته شده است. توجه به ویژگی‌های  سبک‌شناختی در سده اخیر در میان ادیبان و سخنوران اهمیت فراوانی دارد؛ چراکه سبک ادبی هر نویسنده نمایانگر طریق به تصویر کشیدن اندیشه سخنور و کلید گشایش اسلوب بیان او در افاده معنا به ذهن مخاطب است. نوع الفاظ و ترکیب‌ها و جمله‌بندی‌ها و طرز تعبیر معانی از مؤلفه‌های اساسی سبک ادبی است. خواجه‌عبدال...

جستار حاضر در پی بررسی سبک­ شناختی استعاره­ های بنیادین دربارة انسان، جهان، تولد، زندگی و مرگ در رباعی­ های اصیل خیام است. با تکیه بر رویکرد زبان­شناسی شناختی و با مبنا قرار دادن شصت و شش رباعی اصـیل خیـام، استعاره­ های مربوط به مفاهیم مذکور در این رباعی­ ها مورد بررسی قرار گرفته و ویژگی­ های کمی و کیفی آنها مشخص می­ شود. نتایج این بررسی نشان می­ دهد که به ازای هر مفهوم چندین استعارة مفهومی متف...

عنصر خیال مهمترین عنصر سازندۀ سخن است که درشعر و نثرکاربرد دارد و در بلاغت سنتی با عنوان صور خیال در قالب تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه ازآن نام برده می­شود. در این میان کنایه یکی از زیباترین، دقیق­ترین وتاثیرگذارترین اسلوب­های بلاغی است که ضمن این پژوهش درتاریخ بیهقی 710 مورد کنایه، 470 مورد مجاز، 166 مورد تشبیه و114 مورد استعاره شناسایی شد که برابر آمار موجود، کنایه بیشترین کاربرد را در نثر تار...

مقالۀ حاضر به بررسی دیدگاه معاصر استعاره در برابر دیدگاه کلاسیک آن می پردازد. برخلاف نظریۀ کلاسیکِ استعاره که استعاره را موضوعی صرفاً ادبی و زبانی می داند، نظریۀ معاصر ادعا می کند نظام ادراکی انسان اساساً سرشتی استعاری دارد و استعاره به شکل ناخودآگاه و غیراختیاری، در زندگی روزمرۀ انسان فراوان به کار می رود. این دیدگاه نخستین بار در سال 1980 توسط جورج لیکاف و مارک جانسون با انتشار کتاب استعاره هایی...

کنایه یکی از عناصر چهارگانه علم بیان است که نقش مهمّی در زیبا آفرینی کلام و تصویرسازی هنری دارد. اوج زیبایی کنایه همانند هر تصویر خیالی دیگر در تازگی آن است. برخی از کنایه ها به دلیل استفادۀ بیش از حد در شمار کنایه های قاموسی در آمده اند و زیبایی و خیال انگیزی چندانی ندارند. در شعر شاملو هم کنایه های قاموسی وجود دارد و هم کنایه های ابداعی. او گاهی در معنی و مفهوم برخی کنایات قاموسی تصرف کرده و م...

کنایه، یکی از فنون بلاغی است که بیشتر از مجاز و استعاره کاربرد دارد. به همین منظور بلاغیان در تعریف و تبیین اقسام آن در طول قرن­ها - با وجود اختلاف نظرهایی که داشته­اند – تلاش­های برجسته­ای کرده و آثار ماندگاری از خود به جای گذاشته­اند. تفسیر کَشّاف، مشهورترین منبع تفسیری بلاغی است که در فهم زیبایی­های ادبی و معانی بلند قرآنی، بدان ارجاع داده می­شود. نظر به اهمیت زیاد کنایه در تفسیر کشاف، در پژوه...

در این مقاله به مواردی از قبیل: تعریف کنایه‘معنای لغوی و اصطلاحی کنایه‘مراد از لازم در باب کنایات‘اصطلاحات کنایه‘اقسام کنایه به اعتبار مکّنی عنه‘کنایه تمثیلی و اسباب بلاغت کنایه اشارت رفته‘هرکدام ازآنها با مثال ها و شواهد گوناگون تفسیر شده است .

نظریۀ استعارۀ مفهومی اولین بار توسط لیکاف و جانسون,1980) Lakoff &Johnson)، در کتابی با نام استعاره‌هایی که ما با آنها زندگی‌می‌کنیم (Metaphors We Live By)  مطرح شد. بر اساس این نظریه، استعارۀ مفهومی، امری تصوری و ذهنی است که در زبان به صورت استعاری تجلی می‌یابد. بیشتر مطالعه‌ها در مورد  استعاره‌های مفهومی منحصر به گفتار و نوشتار است، در صورتی‌که بررسی استعاره‌های مفهومی مخصوصاً استعاره‌های عواطف...

در کتاب­های بلاغت برای شناخت کنایه پنج معیار ارائه شده ­است. موضوع این پژوهش بررسی ­درستی و کارآیی معیارهای چهارم و پنجم است که در شناخت و تعریف کنایه ابهام و آشفتگی آفریده­اند و موجب ناسازگاری تعاریف کنایه با ماهیت کنایات شده­اند. درباره درستی و کارآیی معیار چهارم باید گفت کنایه در واژه و ترکیب شکل نمی­گیرد؛ زیرا دربردارنده تصویر مرکبی است که به ضرورت در گزاره کنایی شکل می­گیرد و از معنای اولی...