یکی از رایج ترین تقریرهای دلیل نظم در اثبات وجود خداوند، تقریر مبتنی بر تمثیل است. تقریری که کانون انتقادهای کوبنده دیوید هیوم قرار گرفته است. اما از زمان طرح نقدهای جدی هیوم بر دلیل نظم، اندیشمندان خدابـاور زیادی در سنت های دینی متفاوت تلاش نموده اند تا به انتقادهای هیوم پاسخ مناسب و قانع کننده ای دهند. در این میان استاد مرتضی مطهری در آثار مختلف خود به دلیل نظم و انتقادهای جدی هیوم پرداخته اس...

«شرط بندی پاسکال» یکی از مهم ترین و مناقشه برانگیزترین استدلال های ارائه شده برای اثبات وجود خدا و معقولیت باورهای دینی است. بر اساس این استدلال، در جایی که استدلال های عقلی و نظری اثبات وجود خدا رضایت بخش و قانع کننده نباشند، باز هم در مقام عمل و تصمیم گیری، زندگی بر اساس باور به وجود خدا و دیگر باورهای دینی از جمله زندگی پس از مرگ، محتاطانه ترین گزینۀ پیش رو و معقول ترین شرط بندی ممکن است، حت...

استقلال واژه ای است که در دوران مدرن در معنایی گسترده تر از گذشته و با قلمرویی بیشتر مطرح گشت. به طوری که، بسیاری از تحولات مدرنیته بر اساس آن ظهور یافت. که اوج آن را در مکتب اخلاقی کانت می توان دید. او استقلال را به عنوان شرط اساسی و ضروری فعل اخلاقی مطرح ساخت. تا جایی که وابستگی اخلاق را چه از لحاظ مبنایی و چه از لحاظ انگیزشی، موجب ساقط شدن ارزش اخلاقی فعل می دانست و صرفا اراده ای که برخاسته ...

یکی از استدلال های ارائه شده در زمینة اثبات وجود خدا و معقولیت باورهای دینی، استدلالی است که به «شرطیة پاسکال» یا «شرط بندی پاسکال» مشهور است. این استدلال که از مناقشه انگیزترین استدلال های اثبات وجود خدا و معقولیت باورهای دینی در مباحث فلسفة دین است، بیان می دارد در جایی که دلایل و استدلال های عقلی و نظریِ اثبات وجود خدا کفایت نکنند، باز هم باور به وجود خدا و دیگر باورهای دینی از جمله باور به ز...

شناخت خدا،‌ دغدغه اصلی انسان‌هاست و بشر از دوره‌های اولیه تاکنون، برای رسیدن به این هدف،‌ راه‌های گوناگونی را رفته‌ است؛ از شناخت شهودی و تزکیه دل تا معرفت عقلی و استدلالی. اما استدلال عقلی که یکی از راه‌های اساسی معرفت بشری است، همواره مورد نقد و نظر قرار گرفته است. برخی، باور به اثبات وجود خدا را نیازمند استدلال عقلی دانسته‌اند؛ در حالی که دیگران، وجود خدا را به‌خاطر فطری بودن و یا به دلایل د...

یکی از استدلال‌ها بر وجود خداوند استدلال از طریق آگاهی است. این استدلال در فلسفۀ معاصر غربی تدوین شده است و برای اولین‌بار سوئینبرن آن را صورت‌بندی کرده است. به ادعای او پیش از وی کسی این استدلال را تقریر نکرده است، جز آنکه جان لاک اشاره‌ای مبهم به آن داشته است. در این استدلال، وجود پدیده‌های ذهنی مانند احساسات، عواطف، نیّات و اندیشه‌ها که از نظر علمی تبیین‌ناپذیرند و تنها تبیین ناظر به شخص را ق...

سارتر وجود را کاملاً غیرضروری می داند و معتقد است که هیچ موجودی از هیچ ضرورتی برخوردار نیست. بنابراین خدا، که در تفکر دینی موجودی ضروری و واجب دانسته می شود، نمی تواند وجود داشته باشد. او دو استدلال در رد وجود خدا، به عنوان واجب الوجود، مطرح می کند. در استدلال اول ضرورت علّی وجود خدا و در استدلال دوم ضرورت منطقی وجود او را رد می کند. در این مقاله به شرح این دو استدلال و نقد آنها پرداخته می شود.

بحث اثبات وجود خدا از موضوع های مهمّ دین پژوهی و کلام جدید محسوب می شود، چرا که در صورت قبول آن، نظریّه اثبات پذیری معرفت به خدا شکل می گیرد. این مقاله دیدگاه های مختلف در باب اثبات وجود خدا (1ـ عدم استدلال. 2ـ استدلال صحیح و آشکار. 3ـ استدلال تلویحی و غیرمستقیم) را بررسی می نماید و در نهایت، برتری دیدگاه مختار را که استدلال صریح و تلویحی باشد، بر دیگر نظرات با دلایل قرآنی نشان می دهد و در بخش دی...

ریچارد سوئین برن فیلسوف خداباور بریتانیائی، وجود « آگاهی » در انسان ها را معلول طرحیآینده نگرانه درفرآیند تکامل تدریجی و پیدایش آگاهی را قطع نظر از مادی یا غیرمادی بودنماهیتش، استدلالی می داند بر وجود طراحی مدبر و هدف دار. وی هم چنین معتقد است کهتبیین های صرفاً علمی و مادی از ارائه ی تبیینی ساده و معقول از ماهیت آگاهی و شعور در انسانناتوان اند و به دلیل تبیین ناپذیری آگاهی از منظری صرفاً علمی، پذ...

سارتر وجود را کاملاً غیرضروری می‌داند و معتقد است که هیچ موجودی از هیچ ضرورتی برخوردار نیست. بنابراین خدا، که در تفکر دینی موجودی ضروری و واجب دانسته می‌شود، نمی‌تواند وجود داشته باشد. او دو استدلال در رد وجود خدا، به‌عنوان واجب الوجود، مطرح می‌کند. در استدلال اول ضرورت علّی وجود خدا و در استدلال دوم ضرورت منطقی وجود او را رد می‌کند. در این مقاله به شرح این دو استدلال و نقد آنها پرداخته می‌شود.