از زمانی که هابز لویتان را نوشت تا زمانی که هگل نشان داد که لویتان چیزی جز اراده مشترک شهروندان نمی تواند باشد اندیشه سیاسی راه درازی را طی کرد که موضوع چونی و چرایی دولت نیروی محرک اصلی آن بود. در تمام طول این تحول تاریخی در قلمرو اندیشه پرسش اصلی فلسفه سیاسی این بود که دولت چیست چرا وجود دارد به چه صورت آمده است ، چرا باید از آن اطاعت کرد و چگونه باید آن را سامان داد؟ مسئله قدرت دولت و حقوق م...

کانت اصل خودآیینی اراده را اصل اعلای اخلاق می‌داند. به باور وی، اگر اصولی که اراده می‌کنیم صرفاً برساختۀ موجودی باشد که واضع قوانین عام است، «اراده یا خواست» ما نیز خودآیین و مستقل عمل می‌کند. بر این اساس، نه‌تنها انسان خود قوانین اخلاقی را وضع‌کرده است بلکه خود را ملزم می‌کند تا به قوانینی که وضع کرده، عمل کند. ازاین‌رو کانت خودآیینی را در حوزۀ عمل و عاملیت موردتوجه قرار می‌دهد. مقالۀ حاضر با ...

هنگامی که در جست وجوی عنوانی برای فصلنامه مطالعات جنگ ایران و عراق بودیم، بی اختیار به یاد تعبیر میشل فوکو از انقلاب اسلامی ایران افتادیم. وی انقلاب اسلامی ایران را با جمله مذهب روح جهان فاقد روح تفسیر می کند . به اعتقاد وی، انقلاب اسلامی، تجلی بارز اراده جمعی ملت ایران است؛ اراده ای که نمی توان آن را از مقولات رایجی چون مبارزه طبقاتی یا سیستم اقتصادی ناشی دانست. از دیدگاه وی، موفقیت و کارآیی ا...

مسئله اراده الهی از جمله مباحثی است که از دیر باز در اندیشه خردورزان خداباور مطرح بوده است، در قلمرو تفکر اسلامی نیز این موضوع همواره محل تضارب آراء واقع شده است. از نظرگاه حکمت متعالیه، اراده الهی، جزء صفات کمالیه ذاتی و همان علم به نظام احسن می باشد، گرچه به عقیده این گروه اراده خداوند نیز همانند برخی دیگر از اوصاف او دارای مراتب است و لذا خداوند در مرتبه فعل نیز متصف به این صفت می باشد. البت...

نظم عمومی و جهت قراردادها کوروش جعفرپور* دکتر سید حسین صفائی** دکتر گودرز افتخار جهرمی***   چکیده: قراردادها به عنوان اساس و تشکیل دهنده تعهدات خصوصی، با گذشت زمان دچار تغییر و تحولات بسیاری شده اند. اصل حاکمیت اراده و به تبع آن اصل آزادی قراردادها، نقش بسیار مهمی در انعقاد و اجرای قراردادها دارند. با این حال در جدال بین منافع عمومی و حقوق خصوصی افراد، محدودیتهایی بر اصل آزادی قراردادها وارد آم...

مقوله آزادی در نظام سیاسی اهل تسنن در چهارده قرن گذشته با فراز و نشیبی خاص مورد اهتمام نخبگان سیاسی، عموم مردم و نظام سیاسی بوده است. در دوران خلفا و حکمرانی امام علی (ع)، مسلمانان کم وبیش در قالب قواعدی مانند «بیعت، امر به معروف و نهی از منکر، شورا والنصیحه للائمة المسلمین» در کسب، توسعه، حفظ و کنترل قدرت سیاسی مشارکت داشتند. ایمان و عمل مسلمانان در چارچوب قواعد یادشده، آزادی های عمومی و سیاسی...

با اینکه کانت نوشته­های قابل توجهی در فلسفه­ی سیاسی و اجتماعی دارد، آراء وی در این حوزه عموماً در سایه فلسفه نظری وی و نیز فلسفه­ی سیاسی و اجتماعی هگل واقع شده و بنابراین، کمتر مورد توجه جدی قرار گرفته است. اما برای درک اهمیت آراء سیاسی و اجتماعی کانت لازم است آراء او در این زمینه در نسبت با آراء پیشینیان وی خوانده شود. در این مقاله قصد داریم فلسفه­ی سیاسی و اجتماعی کانت را در امتداد آراء ژان ژا...

جدایی کریمه از اوکراین، به پرسش های کهنه حیات جدیدی بخشیده و انجام تحقیقات جدید را با لحاظ کردن ماهیت حقوقی و سیاسی مفهوم حق تعیین سرنوشت ضروری کرده است. بر این اساس، مقاله حاضر، با تمرکز بر قضایای مختلف، تحول بعد داخلی حق تعیین سرنوشت و ابهامات آن را مورد بحث قرار می دهد و به این پرسش محوری می پردازد که حق تعیین سرنوشت در چارچوب حقوق بین الملل، بیشتر از رویه های سیاسی پیروی می کند یا از قواعد ...

موضوع «تحول» و «انتقال قدرت» در نظام بین‌الملل و چگونگی آن یکی از مباحث جالب توجه نظریه‌پردازان بوده است. تحول، برخلاف گذشته که تنها بعد نظامی داشت امروزه دارای ابعاد اقتصادی، سیاسی و فرهنگی هم هست. هرچند نظم آمریکامحور فعلی و اجماع واشنگتن هنوز غالب است اما مولفه‌هایی همچون تغییرات در اقتصاد سیاسی بین‌الملل، کنش‌گری قدرت‌های نوظهور، نشان از تحول آینده قدرت در نظام بین‌الملل دارد. همکاری‌ها و ن...