ابوعبدالرحمن، عبدالله بن مبارک مروزی از پیشروان و بزرگان دوره ی زهد در تاریخ تصوّف است. از زندگانی و شخصیت و آثار بزرگان قرون اولیه ی اسلامی بطور پراکنده در منابع کهن خبرهایی آمده است که ما در این پژوهش با مطالعه و استخراج آنها، عمده ی اقوال، آثار، اشعار، حکایات و راویان ابن مبارک و همچنین احادیث روایت شده از او را ارائه داده ایم. در قسمت زندگانی نیز پس از معرفی کامل او، آگاهی هایی درباره ی سفره...

فریضه الهی حج، به عنوان یکی از فروع دین و فرایض مورد اتفاق مسلمانان، در طول تاریخ، همواره مورد توجه ملل مسلمان بوده و مقدمات، واجبات، مندوبات، ارکان، اعمال و حتی اماکن آن با دقت و وسواس فراوان مورد مطالعه، مداقه و پژوهش قرار می گرفته است. از این رو بانیان و سردمداران فرق، مذاهب و نحله های متعدد اسلامی همواره در صدد بوده اند؛ احکام، مناسک و ویژگی های این فریضه الهی را به فراخور نظرگاه ها و اصول ...

این رساله پس از پیشگفتار و مقدّمه در تبیین رئوس ثمانیه به پنج بخش مجزا تقسیم شده و هر فصل آن حاوی مباحث و مطالبی است که نگارنده برای روشن کردن احوال و آثار یعقوب چرخی و گزارش رساله های فارسی وی بدان اهتمام داشته است:فصل اول: زندگینامه فصل دوم: سیرت و اندیشه ها فصل سوم: آثار و تألیفات فلصل چهارم: متن رساله ها فصل پنجم: تعلیقات و کتابنامه

عرفان اسلامی و ایرانی آکنده از اصطلاحات با ارزشی می باشد که توضیح آن ها کاری شایسته و در خور توجه است . اصطلاح « فقر » یکی از مهم ترین اصطلاحات عرفان عملی است که باز تاب فراوانی در متون نظم و نثر ادب فارسی به خصوص متون قرن های پنجم ، ششم و هفتم دارد که بررسی و تعیین ابعاد مختلف آن ضروری می باشد . اصطلاح فقر به دلیل اهمیتی که دارد باید به طور دقیق و روشمند مورد بررسی علمی قرار گیرد و چگونگی برخو...

مجموع? آداب و رسومی که جوانمردان، مطابق آن رفتار می¬کرده¬اند، با نام «آئین جوانمردی» شناخته می¬شود.این¬آئین¬در ابتدا، جنب? فکری و فردی داشته و سپس با گذشت زمان، دارای تشکیلات اجتماعی شده¬است که هدف اصلی¬این تشکیلات، مبارزه با ستمگران و یاری محرومان بوده¬است. بسیاری از آداب و رسوم و ویژگی¬های فرهنگی جوانمردان، در ادبیّات فارسی، نمود پیدا کرده-است و به غیر از فتوّت¬نامه¬ها، در بسیاری از کتب اهل ت...

مولانا حسین واعظ کاشفی سبزواری یکی از نویسندگان ذی فنون فارسی در قرن نهم هجری است. این نویسنده در بیش تر شاخه های علوم و شبه علوم روزگار خود متبحّر و صاحب تألیف بوده است. یکی از مهم ترین آثار او، فتوت نامه سلطانی، از آثار ارزشمند ادبیات عامیانه تصوف به شمار می رود. محمدجعفر محجوب این اثر را بیش از چهل سال پیش بر اساس دو دست نویس ناقص تصحیح کرده و، بر همین مبنا، به دلیل نقص و شمار اندک دست نویس ه...

بحث برانگیز ترین مکتب ادبی قرن بیستم، سوررئالیسم، در همه ی اندیشه ها و روش های حقیقت جویی خود پدیده ی تازه ای نیست، بلکه هزار سال پیش از سوررئالیسم عارفان اسلامی در تجربه های دینی و روحی خود به این شیوه ها دست یافته بودند سوررئالیسم نه تنها دنیای تاریخی قرن بیستم را در بر نمی-گیرد بلکه تحولی در اندیشه و تاریخ انسان از بدایت تا نهایت است، ما بر سر این موضوع دو فرهنگ تاریخی اسلامی و جدید سوررئالی...

یکی از شخصیت‌های برجستۀ ادبیات عرفانی تاجیک، میرسیدعلی همدانی است که در رشد ادب و عرفان تاجیک نقشی نظرررس داشته است. میرسیدعلی از مکتب تصوف، به‌خصوص طریقت کبرویه، مهم‌ترین مسائل علاقه‌مند به تصوف را آموخته و با اثرپذیری از مکتب عرفانی و ادبی سنایی غزنوی، عطار نیشابوری و مولانا جلال‌الدین رومی در پیشرفت ادبیات عرفانی سهمی بزرگ داشته است. چهل اسرار که مجموعۀ ۴۱ غزل است، مثنوی هفت</em...

شاید جریانی که به نام زهد آغاز شد و سپس تصوف و عرفان نام گرفت، پویا ترین و پایا ترین جریانی باشد که با کمی دگرگونی، از آغاز ظهور اسلام تا زمان ما، راه خود را در پندار و اندیشه گروهی از مسلمانان، پیموده و شاید پس از فقه و آنچه به گونه ای مستقیم با قرآن و اسلام در پیوند است، در هیچ حوزه ای چون حوزه تصوف و عرفان، کتاب ها، چکامه ها و رساله ها و ... به نگارش در نیامده باشد. سبک و ساختار شکلی این نوش...

با همه نامهربانی که توسط حکومت و عوامل آنها بر علیه تصوف صورت می گرفت روز به روز برپیروان تصوف افزوده می شد.در دوره غزنویان نیز مانند هر دوره دیگر تاریخی تصوف دارای پیروان و دشمنانی بود. دشمنان تصوف در این دوره بیشترفقها و علمای سایر مذاهب دوره غزنویان،بودند که به دلیل رشد وگسترش روز افزون تصوف در این دوره جایگاه خود را در خطر می دیدند به همین دلیل بر ضد تصوف توطئه می کردند و سعی داشتند حکو...