داوکینز در دیدگاه «اخلاق ژنتیکی مبتنی بر نظریه تکامل» مدعی است که یک «زایتگایست اخلاقی» یا «روح زمانه اخلاقی» وجود دارد که در جوامع تکامل می یابد. وی با رد اصول اخلاقی مبتنی بر دین و مطلق گرایی اخلاقی معتقد است که ماهیت اخلاقیات بر اساس روح زمانه به سرعت در حال تغییر است و هر دوره ای اصول اخلاقی مختص به خود را می طلبد. به ادعای او دین و اخلاق محصول فرایند زیستی تکامل و انتخاب طبیعی هستند. اخلاق...

این مقاله در دو بخش ارئه شده است: در قسمت نخست ضرورت بحث توجیه در حوزه اخلاق فطری، مفهوم توجیه، رواج نظریه «غیر شناخت‌گرایی» ـ که نقطه مقابل نظریه «واقع‌گرایی اخلاقی» و خاستگاه نسبیت اخلاقی است ـ در غرب و رویکرد به فطرت با نگاه روان‌شناختی که ویژگی توجیه‌پذیری را نیز دارد، توضیح داده می‌شود. بخش دوم به توجیه اخلاق از نظر قرآن اختصاص دارد و در آن، مکانیزم شهود فطریات، آثار عینی شکوفایی گرایش‌های...

به طور کلی امروزه دو مشرب عمده بر کل گستره فلسفه ی اخلاق سایه افکنده اند که تقریبا همه نظریه های هنجاری اخلاق در یکی از این دو دسته جای می گیرند. این دو مشرب عمده یعنی نتیجه گرایی و وظیفه گرایی در تعیین ملاک درستی و نادرستی اعمال دو رویکرد متفاوت را اتخاذ کرده اند. نتیجه گرا معتقد است درستی و نادرستی اعمال ناشی از خوبی و بدی نتایج آنهاست اما وظیفه گرا معتقد است نتایج اعمال دخالتی در درستی و ناد...

این مقاله در نظر دارد با بررسی گسترۀ شمول توانایی معرفتی شهود عقلی در رسائل مشرقی ابن‎سینا نشان دهد که چه دسته‎ای از افراد جزو واجدان توانایی معرفتی شهود عقلی هستند و (به قول ابن‎سینا در داستان رسالة الطیر) در جرگۀ «برادران حقیقت» وارد می‎شوند و چه دسته‎ای از افراد فاقد این نوع توانایی معرفتی‎اند. بر این اساس، نخست می‎کوشیم در این رساله‎ها مخاطبان داستان‎های مشرقی را شناسایی کنیم و سپس با بررسی...

نقش شهود در فلسفه بسیار گسترده است. این گستردگی نقش و اهمیت ویژه آن به خاطر کاربردی است که برای شهود به عنوان شاهد و گواه در توجیه بسیاری از باورهای مبناییدر نظر گرفته می‌شود. از آشناترین موارد ایفای چنین نقشی برای شهود می‌توان به مثال‌هایی مثل گتیه در معرفت‌شناسی، ملت چین در فسلفه ذهن، یا پیوند عضو در فلسفه اخلاق و غیره اشاره کرد. آنچه در این مثال‌ها اهمیت دارد آنست که در تمامی آنها شهودهای عق...

جی. جی. سی. اسمارت، یک پراگماتیست و یکی از حامیان فایده¬گرایی عمل¬محور است و اندیشه¬ی وی تا حد زیادی متأثر از آراء سیجویک است. اسمارت بیشتر کوشیده است که به دو اشکال رایج علیه فایده¬گرایی یعنی تعارض فایده¬گرایی با شهودهای اخلاقی ما و همچنین مشکل محاسبه¬ی پیامدهای افعال پاسخ دهد. بدین منظور وی ابتدا شهودهای اخلاقی را منکر شده و رویکردی ناشناخت¬گرایانه اتخاذ می¬کند. همچنین در برخی موارد که انجام ...

  توجه به مبانی اخلاق برای دستیابی و شناخت دستورالعمل‎های معین رفتار انسانی، یکی از ضروریات حوزه نظری اخلاق است. مبانی معرفت‎شناختی از جمله مبانی مطرح در حوزه فرااخلاق است که به تعیین ملاک‎های کلی در شناخت احکام و گزاره‏های اخلاقی پرداخته، منابع و راه‎های معرفتی را جست‎وجو و ارزش‎گذاری می‏کند. این مقاله که با روش توصیفی- تحلیلی و از نوع کتابخانه‏ای است، ب...

امروزه نظریه اخلاق مراقبت، به مثابه بدیلی برای نظریه های اخلاقی سنتی که مردسالار قلمداد می شود، از سوی برخی فمینیست ها ارائه شده است. خانم کَرول گیلیگان روش کولبرگ را در رشد قضاوت اخلاقی کودکان به کار گرفت و به نظریه ای در اخلاق رسید که آن را «اخلاق مراقبت» (ethics of care) نامید. یافته های وی بعدها به دست فیلسوفان و متفکران زن فمینیست تکمیل شد و به صورت نظریه ای اخلاقی در برابر نظریات رایج غرب ...

وظیفه گرایی، فضیلت گرایی و نتیجه گرایی از جمله شاخه های فلسفه اخلاق هستند. این سه قسم از فلسفه اخلاق به جهت نوع نگرش و مدخلی که در فلسفه اخلاق دارند از همدیگر جدا می شوند؛ و گویا آنها را باید به عنوان رقیب محسوب کرد. اصولا گفته می شود نحله های سه گانه فلسفه اخلاق، به جهت تمایز در منشهای منتخب، یارای این را ندارند که با هم جمع شوند. اگر وظیفه گرا با این پرسش شروع می کند که عمل درست چیست و در پاس...