دعوت به خداپرستی و اخلاص در بندگی سرلوحة دعوت همة انبیاء الهی بوده است. دستور بندگی خالص در قرآن علاوه بر واژة اخلاص و مشتقّات آن با کلمات و عبارت‌های متنوّع دیگری آمده است؛ مانند: «یُریدُونَ وَجْهَه»، «أَسلم وجهه لله»، «نَصَحُوا لِلَّهِ»، «اِبْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّه»، «اِبْتِغاءَ وَجْهَ اللَّه»، «وَ قُرُباتٍ عِنْدَ اللَّه»، «حَنیف»، «تَبَتَّلْ إِلَیْهِ». ضدِّ اخلاص در اعتقاد و عبادت، شرک و بُت‌پرستی و مقابل اخلاص در طاعتْ ریا است که در روایات از آن ...

نوشته حاضر به شیوة تحلیل محتوایی در صدد پاسخ به این پرسش است که شیخ صفی با کدامیک از تعالیم اخلاق عارفانه توانست حوزة وسیعی از ممالک اسلامی و غیر اسلامی را تحت نفوذ تعلیمات خود قرار دهد؟ شیخ صفی به عنوان عارف واصل، به اهمیت تربیت و مهار نفس در اخلاق فردی توجه دارد و خطر آن را برای مریدان تشریح می‌کند. از دیدگاه شیخ صفی سالک باید با جهاد اکبر، سرزمین درون را از ماسوی الله پیراسته سازد، خود...

نوشته حاضر به شیوة تحلیل محتوایی در صدد پاسخ به این پرسش است که شیخ صفی با کدامیک از تعالیم اخلاق عارفانه توانست حوزة وسیعی از ممالک اسلامی و غیر اسلامی را تحت نفوذ تعلیمات خود قرار دهد؟ شیخ صفی به عنوان عارف واصل، به اهمیت تربیت و مهار نفس در اخلاق فردی توجه دارد و خطر آن را برای مریدان تشریح می‌کند. از دیدگاه شیخ صفی سالک باید با جهاد اکبر، سرزمین درون را از ماسوی الله پیراسته سازد، خود...

«معنویت» و«سلامت معنوی» از واژگانی است که در عصر نزول قرآن و عصر اهل بیت(ع)، در روایاتی که از آن بزرگواران موجود است، به کار برده نرفته، ولی امروزه در حوزه های مختلف علوم، به ویژه در علم پزشکی، استفاده شده است؛ از این رو، در این مقاله تلاش شده بر اساس مفهومی که از «دین» و«سلامت»، در قرآن و روایات بیان شده، محدوده ی «سلامت معنوی» از نظر مفهومی، مشخص گردد و تأثیری که «دین» بر این نوع از سلامت دار...

سیر تکاملی حکمت نظری و حکمت عملی در فلسفه ملاصدرا بر پایه اصالت وجود، تشکیک وجود و حرکت جوهری میباشد؛ که مقدمه نحوه زندگی انسان، با تزکیه و تهذیب قوای نفسانی، و شناخت نظام آفرینش و معرفت به خود، و اخذ الهامات و صفات الهی را تشکیل میدهد. ملاصدرا با توجه به مبانی نظری فلسفه خود، مسئله اخلاق یا حکمت عملی را بر اساس ایمان، اطاعت و بندگی، تقوا، تحول و استکمال روح با تشبّه به اخلاق الهی که از عوامل مع...

تربیت اخلاقی، به عنوان ساحتی مهم از تربیت ، امروزه مورد عنایت و توجه ویژه ای قرار گرفته است؛ و اگر بشر امروز بخواهد تعادل روحی و روانی داشته و در روابط فردی و اجتماعی موفق باشد. باید به اخلاق و تربیت اخلاقی روی آورد. این پژوهش به بررسی تطبیقی موضوع تربیت اخلاقی در آثار ملا محمد مهدی نراقی و استاد مرتضی مطهری می پردازد. ناگفته پیداست که این مقال را ، مجال نیست که به تمامی آنچه محقق نراقی و استاد...

در اخلاق و تهذیب نفس عواملی وجود دارند که سالک را در طی مسیر کمال کمک می کنند موانعی وجود دارند که جلوی سلوک سالک را می گیرند و خود این موانع شدت و ضعف دارند. یکی از قوی ترین و مهلک ترین موانع برای طی مسیر بندگی عبارتست از غفلت، عرفا در عرفان و سلوک عملی، اولین منزل را یقظه می دانند و این بدان معناست که اولین گام در حرکت و سلوک رهایی از دام غفلت است بررسی غفلت از منظر حضرت امیر المومنین علی? بس...

آنچه این پژوهش بدان می پردازد، تطبیق دو اثر سترگ اخلاقی، یعنی تهذیب الاخلاق و جامع السعادات است که هرکدام ترجمان فکری مرحوم مسکویه و مرحوم نراقی است. مرحوم مسکویه (م 421ق) در کمال اختصار ضمن بیان مبادی و مبانی اخلاق، با رویکرد نظری، آموزه های اخلاقی را با محوریت سعادت آدمی، بیان کرده اند و در هماهنگی اخلاق یونانی با دین حنیف، بسیار موفق بوده اند. ایشان به سبک حکمای یونان، بویژه ارسطو، با تقسم ن...

براساس آیات قرآن، جهان هدفمند و برای انسان آفریده شده است. خلافت و آزمون الهی، رسیدن به رحمت خداوند، عبادت و معرفت، تفکّر، تعقّل، تقوا، تذکّر، هدایت، رستگاری و نجات و رسیدن به مقام عبودیّت از مهمترین اهداف آفرینش انسان است. درجات عبودیّت تابع درجات معرفت عبادت کننده و میزان توجه او به خداوند است. این پژوهش به تبیین و تحلیل ماهیّت بندگی و مراتب آن از دیدگاه دو اندیشمند و مفسّر قرآن کریم، براساس دو کتاب...

با توجه به آیات مبارکه و ماخلقت الجن و الانس الا لیعبدون(ذاریات/56) و ما ارسلنا من قبلک من رسول الا نوحی الیه انه لا اله الا انا فاعبدون(انبیا/25). هدف از آفرینش و بعثت انبیا عبادت و بندگی خداوند سبحان بوده و عبادت و بندگی آخرین درجه تذلل و خضوع بنده در برابر پروردگار است بطوریکه خود را در مقام مملوکیت خداوند تبارک و تعالی قرار دهد و اصولا هر کاری را که بنده برای رضای خداوند با اعتقاد به ربوبیت...