آثار ادبی از نظر اشاره بر رویدادهای تاریخی و بازتاب اوضاع و احوال اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و پی بردن به طرز فکر و روانشناسی مردم از اهمیّت ویژه ای برخوردار است و در کنار مآخذ تاریخی، که منابع مستقیم اند، منابعی غیرمستقیم به‎شمار می آیند. درست در جایی که تاریخ نویسان در گزارش وقایع تاریخی، بنا بر مصحلت، سکوت و یا پرده پوشی کرده اند، شاعران و نویسندگان وظیفه آنان را به عهده گرفته و به تصریح و یا به...

چکیـده سیف فرغانی یکی از شاعران کمتر شناخته شده ی زبان و ادبیات فارسی می باشد که در اواخر قرن هفتم و دهه ی آغاز قرن هشتم می زیسته است. به سبب هجوم مغول به ایران، وی نیز مانند برخی دیگر از بزرگان علم و ادب، شهر و دیار خود را ترک نمود و مدّتی در تبریز و سپس در آقسرا که جزو ترکیه ی فعلی است؛ مقیم گشت. از میان شاعران بزرگ، با سعدی مکاتبه داشته و در قصاید متعدّد به ستایش سعدی و شعر او پرداخته است. ...

فرزانه خجندی، شاعر نامدار تاجیکستان، در سال 1964، در خانواده ای فرهنگی، و در شهر خجند زاده شد و از نیمه دوم دهه 1980 فعالیت جدی خود را آغاز کرد تا چراغ افروخته رودکی سمرقندی، سیف فرغانی, ناصرخسرو قبادیانی، کمال الدین خجندی، و دیگران را، برای انتقال به آیندگان، فروزان نگاه دارد. این شاعر، که تاثیرپذیری از اشعار لایق شیرعلی در نخستین اشعارش به خوبی آشکار است، بیش تر، با غزل هایش شناخته می شود، ام...

در فایل اصل مقاله موجود است.

عنوان کلی «هیئت» به آن دسته از آثار نجومی دانشمندان اسلامی اطلاق می شود که هدف از نگارش آنها عرضۀ توصیف کلی از جهان با استفاده از مدل های هندسی است. این آثار که بیشتر آنها در دورۀ اسلامی با ساختار و ترتیب فصول مشابهی نوشته می شده اند احتمالاً متأثر از کتاب فرض های سیاره ای بطلمیوس، یا آن طور که دانشمندان اسلامی آن را می نامیدند، الاقتصاص، هستند. هر چند آغاز نگارش آثار مستقل هیئت بر پایۀ این تعری...

نظریات مختلف و گوناگونی دربارۀ ظهور یا عدم ظهور خارجی و علمی اسماء مستأثر وجود دارد. برخی عارفان همانند فرغانی اسماء مستأثر را همان ذات احدیّت می‌دانند. برخی بر اساس روایات موجود معتقدند اسماء مستأثر از اسماء خداوند است که حق‌تعالی آن‌ها را مخصوص ذات خود می‌داند. عرفا و حکما درموردِ این اسماء ویژگی‌ها و احکامی را بیان کرده‌اند که ظهور یا عدم ظهور خارجی و علمی در این میان، مسئله‌ای مهم و اساسی است...

چکیده موضوع تحقیق حاضر، سیمای جامعه در آثار سیف فرغانی و عبید زاکانی است. برای این منظور، سیمای جامعه در آثار سیف و عبید، ویژگی های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی، آداب، اعتقادات و باورها مورد تحلیل قرار گرفته است. در بخش هیئت حاکمه، نقش پادشاهان، وزیران، دبیران، حاجبان، عمیدان، قاضیان، محتسبان و... بررسی شده است. در بخش بعدی به بررسی ورزش ها و سرگرمی های جامعه ی آن عصر، شطرنج، نرد و چوگان اخت...

فکر فلسفی با سرشار کردن روح آدمی به جهان بیرون روی می آورد تا هم اندرون آدمی را بی نیاز سازد و هم جهان برون را بسازد. فلسفه در دوره های آغازین ادبیات فارسی به صورت ستایش عقل و خرد نمودی چشم گیر داشته، و سامانیان در این راه قدم های اساسی را برداشته اند. در دوره ی محمود غزنوی و پس از او فلسفه مورد بی مهری قرار می گیرد و فیلسوفان از دربار کنار گذاشته می-شوند و سرکوب فکر فلسفی به صورت آزار و کشتار ...

همان گونه که از عنوان مقاله برمی­آید، در این مقاله جنبه های مختلف نقد اجتماعی در دیوان سیف الدین محمد فرغانی بررسی شده است. سیف الدین محمد را می­توان سیاسی ترین و اجتماعی ترین شاعر دورة مغول نامید، چرا که او شاعری دردآشناست که به دور از وابستگی­های درباری و تعلقات دنیوی، ناهنجاری­های اخلاقی – اجتماعی را که گریبان گیر مردم و جامعة آن روزگار شده بود و نیز معضلات سیاسی- اجتماعی به وجود آمده در سر...