ابوطاهر طرسوسی یکی از راویان ادیب و زبان آور ادب فارسی است که تا به امروز با عنوان راویِ دو روایت منتشرشدۀ داراب نامه و ابومسلم نامه نامبردار شده است. پیش تر در زمینۀ هویت تاریخی ابوطاهر و حضور او در دربار سلطان محمود غزنوی فرضیه ای ارائه شد. پژوهش حاضر می کوشد تا برای نخستین بار با به دست دادن شواهد و اسنادی نویافته از روایت دیگر طرسوسی، یعنی نسخۀ فارسی حماسۀ قران حبشی، احتمالات دیگری در طول فر...

ابومسلم محمد بن بحر اصفهانی از مفسران معزلی سده چهارم هجری است . برجسته ترین اثر وی تفسیر جامع التأویل لمحکم التنزیل که بر اساس مذهب اعتزال و با گرایشهای عقلانی تدوین شده بوده ، اکنون در دست نیست . در این مقاله پس از شرحی مختصر از زندگانی این مفسر گمنام به بیان آراء کلامی ، شیوه واژه شناسی ، و نظریه او پیرامون آیات ناسخ و تناسب آیات ، بر اساس آنچه دیگر مفسران از او نقل کرده اند ، پرداخته و نیز ...

جنبش مزدکیان که از حوالی سال 494م آغاز شده بود، سرانجام به علت عدم تشکل و آگاهی سیاسی مردم در سال 524م با یک قتل عام بی شرمانه درهم شکست و امیدها را به یأس مبدل ساخت. بدین ترتیب، مزدک به کشته شد. امّا چه باک، ملت ایران دیگر از خواب غفلت برخاسته بود و بذر انقلاب علیه ستم و استبداد افشانده شده بود. نوشتاری که در پیش روی شماست، محصول تلاشی است برای بازنمایی سیر اندیشه مزدکی در بخشی از پهنه گسترده ت...

عباسیان برای رسیدن به خلافت، با طرح شعارهای عوام فریبانه، توانستند همه مخالفان اموی اعم از هاشمیان و موالی به ویژه ایرانیان را با خود همراه سازند. شعار الرضا من آل محمد، ارتباط عباسیان با مردم خراسان و انتخاب ابومسلم به عنوان رهبر انقلاب، عاملی شد تا شیعیان و ایرانیان که در پی اهدافشان بودند، به زیر پرچم عباسیان گردآورد. پس از سقوط حکومت امویان، زمان آن رسید تا شخص علوی را که قیام به نام وی آغا...

خراسان یکی از ایالتهای مهم ایران در دوره ساسانیان محسوب می شد، به لحاظ موقعیت جغرافیایی ازقدیم الایام این منطقه ، بعنوان حلقه اتصال شرق به غرب از اهمیت زیادی برخوردار بود. با فتح این سرزمین توسط مسلمانان خراسان بعنوان یک ایالت مرزی وسیع اهمیت و جایگاه خود را همچنان حفظ کرد. طبقات مختلف اجتماعی به امید آنکه درسایه دین اسلام به یک عدالت اجتماعی برسند دین اسلام را پذیرفتند، اما رفتار تبعیضانه و تح...

موافقانِ وقوعِ نسخ در قرآن، ناسخ و منسوخ را جزو دستورات الهی می‌دانند که پروردگار با علمی که بر مصلحت بندگانش دارد، آن را جاری ساخته و در مقابل، مخالفانِ نسخ معتقدند، کتابِ خدا قانون فراگیر و همیشگی داشته و از اختلاف و باطل به دور است. در حقیقت نسخ در دیدگاه منکران، نوعی قصور در علم خداوند یا نقص تلقی می‌شود. فخر رازی و شیخ طوسی گرچه به لحاظ کلامی دارای دو خاستگاه فکری‌اند اما با توجه به رویکرد عقل...

عباسیان در سال های پایانی دعوت خویش و در آستانه پیروزی نهایی بر امویان (132هـ.ق)، به ضرب سکه هایی با نقش برخی شعارهای انقلابی و تأکید بر نسبت با پیامبرخدا(ص) و ذکر آیه 23 سوره مبارکه شوری، پرداختند.آنان همچنین، در یک اقدام حساب شده، سکه های خود را مشابه سکه های عبدالله بن معاویه، دیگر انقلابی شیعه آن روزگار ضرب کردند.پرسش اصلی در این پژوهش آن است که انگیزه رهبران و داعیان عباسی از این اقدام تحر...

براساس الگوی جامعه شناسی دین عامه، که از تحقیقات جامعه شناسی دینی ماکس وبر ریشه می گیرد، مولفه هایی همانند عقاید التقاطی، اولویت دین زندگی شده بر دین توصیه شده، اسطوره گرایی و اعتقاد به منجی زمینی را در باورهای توده های مردم می توان جستجو کرد. در یک تحلیل تاریخی ـ جامعه شناختی، نمود این مولفه های دینی در افکار مذهبی توده های مردم، یعنی عنصر اصلی جنبش سیاه جامگان، بیش از این که ناشی از نوع دینِ ل...

هدف از انـجام این پژوهش، تعیین مدل معادلات ساختاری ارتباط بین جـو انگیزشی با دست­یابی به هدف بود. جامعۀ آماری این پـژوهش را فوتبالیست­های باشگاه­های استعدادیابی (پرسپولیس، پیشگامان، سایپا، ابومسلم و ذوب آهن) در شهر مشهد تشکیل می­دادند. نمونۀ آماری برابر با 217 نفر برآورد شد که پس از توزیع و جمع‌آوری پرسش‌نامه­ها، در‌نهایت 205 پرسش‌نامه کامل بود و مورد تجزیه و تحلیل نهایی قرار گرفت. نتایج نشان د...