دربارۀ میرزا عبدالقادر بیدل تحقیقات زیادی در کشورهای گوناگون انجام ‌شده؛ اما درمورد مشترکات و روابط ایجادی او با آثار باقی‌ماندۀ سردفتر ادبیات فارسی تاجیکی، رودکی، پژوهشی صورت نگرفته است. همچنین، دربارۀ ابوعبدالله رودکی سمرقندی تحقیقات فراوانی در کشورهای فارسی‌زبان و خارج از آن انجام شده است. هرچند درمورد پیروی شعرای فارسی‌زبان از اشعار رودکی مقالات متعددی چاپ شده، دربارۀ اثرپذیری بیدل از او، م...

اشاره های مختلف سعد عبدالمطلب العدل به یکی بودن حضرت ابراهیم (ع) و إخناتون ابوالأنبیاء و الخلیل إخناتون فی القرآن الکریم، در تدوین و تألیف کتاب حاضر مؤثر افتاده است. در این کتاب، نخست به نقل و نقد روایت توراتی و سپس به گزارش روایت قرآنی قصه ابراهیم (ع) می پردازیم. در فصل های دیگر کتاب، روایت های مختلف تاریخی عربی- فارسی آن قصه نقل و نقد می شود و پس از آن نیز اشاراتی اجمالی به فرقه صابئین و حضرت...

یکی از ویژگی های قرآن استفاده از قالب داستان است. خداوند متعال بسیاری از وقایع و رویدادها را در قرآن کریم به شکل داستان و برای دعوت مردم به زندگی صالح نقل کرده که بیانگر اهمّیت روایتگری و نقش پررنگ آن در هدایت غیر مستقیم انسان هاست. یکی از داستان هایی که در سوره های متعدّد قرآن آمده ، داستان حضرت ابراهیم (ع) است. این پژوهش در پی آن است که داستان تولّد حضرت ابراهیم (ع) را از دیدگاه روایت شناسی ژرار...

رساله غوثیه ‘ رساله ای است به طریقه خطاب فهوانی و محادثه مثالی حضرت ربانی با غوث اعظم که به زعم عده ای از محققان سخت کوش صبر نوش به محیی الدین بن عربی نسبت داده شده است . اما در این مقاله ضمت بررسی و نقد دلایل کسانی که آن را به ابن عربی نسبت می دهند ‘ با بررسی جمیع نسخ خطی و چاپی و مقایسه تحلیلی تطبیقی آنها و نقد محتوایی رساله غوثیه و نیز انطباق مفاد معنایی آن با دیگر آثار محیی الدین عبدالقادر...

سیمای ابراهیم در مثنوی علاوه بر مقام نبوت ‘ سیمای عارف کاملی است که در مبارزه با بت نفس ‘ الگوی سالکان و مریدان بحر صفا گشته است . مولوی در داستان ابراهیم با توجه کامل به اشارات و دقایق قرآنی ‘ به ذکر سرگذشت شیخ کاملی می پردازد که در میدان نظر و عمل سربلند و پیروز ‘ مراحل فنای فی الله را پشت سر می گذارد و با اطمینان کامل به مرحله شهود بقا نایل گردیده و به مقام خلیل اللهی می رسد . ابراهیم از نگا...

ابراهیم سلطان فرزند شاهرخ تیموری از سال بر افتادن اسکندر سلطان پسر عم خود در شیراز یعنی سال 817 هجری تا سال 838 هجری که درگذشت، حاکم فارس و اصفهان بود. در زمان او مکتب نگارگری شیراز دوره دیگری از شکوفایی و کمال هنری را تجربه کرد و این شکوفایی بر اثر هنرپروری او بود. خود ابراهیم سلطان در هنر خطاطی مهارت ویژه ای داشت و آثاری از خوشنویسی او تا به امروز در شیراز و مجموعه ها و موزه ها باقی مانده است...

قیام عبدالله بن زبیر (61-172 ق) و مختار بن ابی عبید ثقفی (64-66 ق) از قیام های عصر اموی هستند که توفیقاتی نیز داشتند. در این میان ابراهیم بن مالک اشتر به دلیل آوازه، نسب و نفوذش مورد توجه دو گروه قرار گرفت. ابراهیم ابتدا با مختار برای خونخواهی شهدای دشت طف همراه شد، اما پس از نبرد «خازر» و تحقق نسبی این هدف و به دست آوردن امارت موصل از او جدا شد. او همچنان در موصل بود تا اینکه زبیریان بر مختار ...

این نوشتار، نقش ابراهیم پسر مالک اشعر نخعی را در تحوّلاتِ سیاسی عراق (66 - 72ق) بررسی می‏کند. با وجود آگاهی اندک ما از زندگی ابراهیم پیش از قیام مختار، پیوستن او به آن قیام، مشروط بر صحّت نامه محمد حنفیه به او، و غلبه بر اشراف کوفه که مخالف مختار بودند، بسیار برجسته است. او هم‏چنین در نبرد خازر امویان را شکست داد و موجب تثبیت مختار در کوفه شد. پس از آن از مختار جدا شد و زبیریان و مروانیان در صدد ج...

مقام ابراهیم، از «آیات بینات» و از جمله مسائل مهم در مناسک حج است‌که علما و دانشمندان در این زمینه بررسی و تحقیق بسیار کرده‌اند. با توجه به دلایل مشهود، هنگامی که ابراهیم نبی خانة کعبه و دیوارهایش را بالا می‌برد، وقتی دستش به آن نرسید، قطعه سنگی را زیر پایش قرار داد و نشان پای ایشان بر آن باقی ماند. آن حضرت، همچنین هنگام پند و اندرزِ مردم روی آن سنگ می‌ایستاد. دیدگاه‌های متفاوتی دربارة مع...

طبقات‌الصوفیۀ خواجه عبدالله انصاری (قرن پنجم) و تذکرةالاولیاء عطّار (قرن ششم) و نفحات‌الانس جامی (قرن نهم) از جمله تذکره­های مدونی هستند که نویسندگان آنان در سه دورۀ متوالی، با هدفی مشترک که همانا تعلیم مبانی تصوف بود و البته مطابق با مشخصه­های فکری متفاوت، به تبیین ابعاد شخصیت مشایخ و از جمله ابراهیم ادهم پرداختند. ابراهیم ادهم از صوفیان بزرگ قرن دوم بود که به دلیل نقش بسزای او در تحول مبانی زه...