در فلسفه معاصر رویکرد های نوینی وجود دارد که باعث شده است تا فلسفه وارد دوران جدیدی گردد و بسیاری از مباحث و موضوعات کهن را تحت الشعاع قرار دهد. رویکرد فلسفه تحلیلی، رویکرد معرفت شناختی و رویکرد کاربردی نسبت به فلسفه از جمله این رویکردها محسوب می شوند. ادعای پژوهش حاضر این است که هر چند رویکردهای پیش گفته جدید به نظر می رسند اما با دقت در آثار قدما، می توان رگه هایی از آنها را یافت. از جمله فیل...

زمان یکی از مهمترین مسائل مورد بحث در بین اندیشمندان و نظریه پردازان در حیطه ی علوم مختلف بوده و هست. همچنین زمان عنصر جدا نشدنی متن ادبی می باشد به طوری که، نمی توان زمان را از یک اثر ادبی جدا کرد. از طرفی مسئله ی زمان در دوران معاصر بسیار مورد توجه نمایشنامه نویسان قرار دارد طوری که با ایجاد تغییرات فرمی در زمان اثر، روایتی جدید و متفاوت را شکل می دهند. هدف از این تحقیق این است که نشان داده ش...

‌‌پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل محتوای داستان‌های مثنوی بر مبنای نظریۀ لیپمن دربارۀ تفکر فلسفی انجام شد. در این راستا، با کاربرد روش تحلیل محتوای استقرایی، مؤلفه‌های تفکر فلسفی از آثار لیپمن استخراج و سازماندهی شد. پس از مطالعۀ آثار لیپمن ابعاد تفکر فلسفی به سه بعد تفکر انتقادی، خلاق و مراقبتی تقسیم‌ گردید و به هریک از این ابعاد مؤلفه‌هایی اختصاص داده‌ شد. در بخش دوم، به کمک روش تحلیل محتوای ...

راداکریشنان یکی از متفکران معاصر هند است که در اندیشه های فلسفی و دینی خود تحت تأثیر مکتب ودانتاست. ولی در آرای او رگه هایی از ایدئالسم هگلی، فلسفه وایتهد و شلایرماخر نیز دیده می شود. مکتب ودانتا کامل ترین و سنتی ترین مکتب فلسفی هند است که اکثر متفکران معاصر هند ازجمله رابیندرانات تاگور، اوروبیندو، و ویویکاناندا از این مکتب متأثر بوده اند. تعالیم این مکتب در کتاب اوپانیشادها ریشه دارد و این کتا...

یکی از موضوعاتی که در عصر قاجار در حوزة فرهنگ ایرانی امتداد پیدا کرده، موضوعات فلسفی و عرفانی بود. در عصر قاجار با توجّه به استقرار بیشتر عالمان در تهران، حلقه‌ای در عرصة اندیشه‌های فلسفی و عرفانی پدید آمد که آن را «مکتب تهران» نامیده‌اند؛ سرآمدان این مکتب فکری، آثار مختلفی را در موضوعات فلسفی و عرفانی پدید آورده‌اند که بیشتر آن‌ها به زبان فارسی است و با این کار نشان دادند که زبان فارسی همچنان ت...

عالمان امامی سده هفتم هجری مواجهه یکسانی با فلسفه نداشته‌اند. در این میان، مواجهه دو متکلم برجسته امامیه در سده هفتم با فلسفه قابل توجه است. در آثار ابن میثم بحرانی ارائه تلفیقی آموزه‌های فلسفی و کلامی در کنار هم، کاربرد مبانی و آموزه‌های فلسفی در اثبات مسائل کلامی و کاربست مفهوم فلسفی در تبیین مفاهیم و آرای کلامی و حتی در برخی موارد پذیرش آموزه‌های فلسفی به جای باور‌های کلامی، نشانه‌هایی است ک...

گابریل مارسل فیلسوف‏ْ، موسیقی‌دان و نمایش‌نامه‌نویس معاصر فرانسوی است که میان آثار فلسفی و هنری او پیوند نزدیکی وجود دارد. یکی از موضوعات فلسفی مورد علاقه‌ی مارسل، خود و ارتباط آن با دیگری است. از نظر او، فرد در شرایط اجتماعی از وجود خود آگاه می‌شود. دیگران با تحسین یا نکوهش کنش فرد سبب می‌شوند تا فرد از خود آگاه شود. به بیانی، دیگری یک واسطه‌ی کمکی و موقتی است که از راه آن فرد می‌تواند تصویری م...

چکیده مقاله حاضر به بررسی آراء علامه محمدحسین طباطبائی (1281ـ1360 هـ . ش) در زمینه نحوه هستی جامعه می‌پردازد. نگارنده بر این نظر است که آراء ایشان در این زمینه، متضّاد، متنافی و غیرقابل جمع است. در حالی که ایشان در آثار فلسفی محض خود همچون اصول فلسفه و روش رئالیسم بر اعتباری بودن اجتماع تصریح می‌کنند، در آثار تفسیری ـ فلسفی (theosophic) خود بر عینی و واقعی و حقیقی بودن جامعه تأکید دارند. ر...