مهم ترین وجه تمایز ادبیات ایران از سایر ملل جهان، حضور تصوف اسلامی در ادبیات فارسی است. بازشناسی آثار صوفیه و دسته بندی آن ها نه تنها راه پژوهش های عرفانی را هموار می کند، بلکه به شناخت عمیق تر فرهنگ و تحولات اجتماعی و ادبی می انجامد و سلیقه های فکری و مذهبی مردم را در طی سالها نشان میدهد. مبنای پژوهش حاضر بر معرفی آثار صوفیان است .(مقصود از آثار صوفیانه ، همه ی آثار مکتوبی است که هواداران و یا...

ه شُکر از مقامات عرفانی است که بر خاستگاه قرآنی و دینی تکیه دارد و در میراث ادبی اخلاقی و فرهنگی به جا مانده ازصوفیه از برجستگی و نمود قابل ملاحظه ای بر خوردار است ؛ به طوری که هم در آثار منظوم و هم در آثار منثور عرفانی بدان توجه شده است و عرفا ذیل این مقام عرفانی ، موضوعات بسیاری را مطرح نموده و به آن ها پرداخته اند.در این پژوهش تلاش شده است تا این مقام عرفانی در آثار عرفانی منظوم از قرن چهارم...

یکی از غنی‌ترین وزنه‌ها و گنجینه‌های ادبی موجود در ادبیات فارسی که دسترسی به اندیشه‌ها، نگرش‌ها و نوع عملکرد پیشینیان را در شرایط گوناگون برایمان آشکار و قابل فهم می‌سازد، گنجینه ارزشمند ضرب المثل هاست. ضرب المثل‌ها بازتاب افکار جامعه در آثار ادبی ما هستند که الهی نامه عطار در قرن هفتم یکی از این آثاری است که با تلفیق انواع ضرب المثل­ها با محتواهای گوناگون سروده شده است برهمین اساس، با محوریت ا...

نسخ خطّی گنجینه‌ای از میراث فرهنگی و ملّی  به شمار می‌آیند که در اعتلای فرهنگ و تمدّن یک ملّت نقش عمده و مؤثّر دارند. «سفینه­ی تبریز» از ابوالمجد محمّد بن مسعود تبریزی یکی از این گنجینه‌های ملّی است که در سال‌های اخیر در کشور ترکیه کشف و به ایران آورده شده است. این مجموعه­ی بی نظیر شامل دویست و نه رساله­ی دست­نویس کوتاه و بلند به زبان فارسی و عربی است از گزیده­ی متون و موضوعات مختلف علمی در زمینه­ی اد...

چکیده یکی از انواع ادبی، حماسه است. با توجّه به تقسیم بندی انجام شده، حماسه را به چهار دست? اساطیری – ملّی، تاریخی، دینی و عرفانی، طبقه بندی می کنند. اوّلین و مهم ترین دور? سرودن آثار حماسی در ایران، قرن چهارم هجری است. چرا که با ارزش ترین اثر، که بعدها، مرجع و مأخذی برای تمامی آثار حماسی می شود، توسط فردوسی طوسی، به منص? ظهور می رسد. تا پایان قرن پنجم هجری، منظومه های حماسی، البتّه از نوع اساطیری...

رسالۀ نفایس الکلام و عرایس الاقلام از آثار منثور قرن هفتم است که به دست رضی الدّین خشّاب- احمد بن محمود سمرقندی- در سال 643 ق تألیف و تدوین شد. به شهادت دیباچۀ این رسالۀ منشآت گونه، رضی الدّین که در همان سال صدرنشین مسند انشا بود؛ به فرمان افتخار جهان -از سران آل برهان­- برای جلوگیری از تضییع و انهدامِ آثار باقیماندۀ این سلسله، نفایس را تدوین کرد. این رساله مجموعه­ای از مفاوضات و امثلۀ مربوط به آل ...

حضرت رقیه3 یکی از جلوه‌های احساسی و عاطفی قیام امام حسین(ع) است. از سده‌های اولیه تا پایان قرن هفتم علما و بزرگان در آثار خود از حضرت رقیه(س) و سرگذشت او یاد کرده‌اند. هدف این تحقیق، بازخوانی آثار دانشمندان تا پایان قرن هفتم برای یافتن مؤیدها و مستندات تاریخی برای تقویت فرضیه وجود حضرت رقیه در روز عاشورا و شهادت او در شهر شام است. این نوشتار با روش توصیفی و شیوه کتابخانه‌ای برای رسیدن به هدف فو...

دولت نزاریان ایران گروهی از اسماعیلیه بودند که در فاصله سالهای 654-483 ه. ق بر بخش اعظمی از مناطق کوهستانی ایران دست یافتند و در این مدت دولت مقتدری را در نواحی کوهستانی ایران بوجود آوردند و در طول حیات سیاسی خود همواره با قدرت هایی چون خوارزمشاهیان، سلاجقه، خلافت عباسی و مغولان روابط دوستانه و گاه خصمانه ای داشتند نزاریان ایران تحت رهبری امامان خود سه دوره تاریخی متفاوت از هم، تعلیم، قیامت و س...

سابقه و هدف: علم گیاه شناسی از پایه های داروسازی و داروشناسی است. قرن هفتم هجری مقارن با تحولات اجتماعی و سیاسی مهمی در قلمرو اسلامی از جمله حمله مغول و جنگلهای صلیبی می باشد. با این وجود مطالعات اندکی در زمینه تالیفات گیاهشناسی این بازه زمانی صورت پذیرفته است. این مقاله در نظر دارد آثار گیاه شناسی قرن هفتم را معرفی نماید. مواد و روش‌ها: تحقیق به روش کتابخانه ای انجام گرفت. آثار گیاه شناسی تالی...

با گسترش زبان و ادب پارسی و آشنایی دیگر کشورها با آثار شعرا و نویسندگان ایرانی و اشتیاق به درک و دریافت مفاهیم آن، از ابتدای قرن هفتم، برخی بزرگان در داخل و عدّه ای بیرون از مرزها، به شرح و تفسیر آثار مشهور ادبی ایران پرداختند.یکی از شارحان مشهور دیوان انوری، محمد بن داوود علوی شادی آبادی از فضلای هند است، وی در نیمه دوم قرن نهم و ابتدای قرن دهم می زیسته، به امر ناصرالدّین خلجی جهت فهم و دریافت آ...