اصل تناسب جرم و مجازات، به عنوان یکی از اصول حاکم بر تعیین مجازات ها، در سال های اخیر مورد توجّه بیشتری قرار گرفته است. علت اصلی این امر را باید گسترش رویکردهای مکافات گرایانه در فلسفه مجازات دانست. حقوق جزای اسلامی با توجه به دست اول بودن منابع آن و وضع آن توسط خداوند متعال و در نظر گرفتن تمامی نیازها و مسائل مبتلا به بشر کاستی ها و نقایص حقوق موضوعه را ندارد دین مبین اسلام در چهارده قرن پیش مو...

 به‌سببتأثیرمنطقارسطوییبرنوعنگاهفقهیو حقوقی مسلمانان، ظرفیتوپتانسیلفقهوحقوقجامعه‌یماآن‌طورکهشایستهوبایسته‌یدیناسلامباشدبروزوظهورنیافته است. منطقسیستماتیکبانگاهیاندام‌وار،چارچوبیفکری‌استکهگسست‌هاوجدایی‌هایمنطقصوریارسطوییرابهدنبالندارد. به‌هرروی،بهنظرمی‌رسدباجای‌گزینیمنطقسیستماتیکدردستگاهفقهیوتغییرنوعنگاهفقهاوحقوق‌دانان،می‌توانبه‌گونه‌ایمطلوب‌تر،درسطحجمعیوسازمانی،بهتنسیقوتنظیمروابطحقوقیبینسازمان‌...

نوشتار حاضر به گستره فقه و دایره موضوع این دانش مى‏پردازد و به این سؤال پاسخ مى‏دهد که »آیا دانش فقه، تنها به رفتارهاى ظاهرى و جوارحى مکلفان نظر دارد و یا رفتارهاى باطنى و جوانحى را نیز دربرمى‏گیرد؟ و صرف نظر از قلمرو فقه موجود، آیا رفتارهاى جوانحى نیز متصف به احکام پنج‏گانه مى‏شوند؟ مقاله پیش رو، دیدگاه عدم شمول را مطرح مى‏نماید و با ریشه‏یابى این نظریه، نتیجه مى‏گیرد که خروج یا اخراج رفتارهاى...

فقه در نگاه رایج، اصولاً احکام فعل مکلّف را بیان می‌کند. موضوعات احکام فقهی را از یک زاویه می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: فعل مکلّف و امور مرتبط با فعل مکلّف. موضوع فقه رسانه، هر دو دسته را شامل می‌شود. مکلّف، گاهی فرد است و گاهی جامعه یا حتی دولت (حکومت). در فقه رسانه، مکلّف به هر سه معنا در نظر است. فقه با سه سنخ از موضوعات اجتماعی سروکار دارد و احکامی ناظر به آنها وضع می‌کند. این سه سنخ عبارت‌اند ا...

موسیقی یا موسیقا واژه ای یونانیست که در اصطلاح و فرهنگ لغت معادل مفهوم غنا دانسته شده و به معنی نغمه و سرود موزون ودل پسند است. غنا ازدید فقه عبارت از: ((آوازی که از حنجره ی آدمی بیرون آید و در گلو چرخانده شود و در شنونده حالت سرور و وجد ایجاد کند و متناسب با مجالس لهو و خوش گذرانی باشد.)). موسیقی در اصطلاح به صوت و آهنگی گفته می شود که از نواختن آلات موسیقی پدیدآید. در این باره امام خمینی (ره)...

هدف این مقاله «بررسی امنیت ملی از منظر فقه شیعه» است. یکی از چالش ها و دشواره های امروزین و مبتلابه کشورهای اسلامی، مسأله ی امنیت ملی است. با توجه به ظرفیت عمیق و گسترده ی علم فقه در تبیین مسأله ی امنیت ملی دولت های اسلامی، در این نوشتار کوشیده ایم تا با تمسک به روش استنباطی و استنادی، گزاره های فقهی ناظر به امنیت ملی را استخراج کرده و با استمداد از یک الگوی نظری تلفیقی، متشکل از: علل اربعه (مت...

در این نوشته تلاش می کنیم تا ضمن بررسی جایگاه و حجّیّت عقل و توجه به عقل عملی در اندیشۀ سیاسی، نقش آن را در دگرگونی فقه سیاسی با تأکید بر دورۀ معاصر بررسی کنیم. سؤال اصلی آن است که نقش عقل در تحوّل فقه سیاسی شیعه چیست؟ و پاسخ آن است که عقل در تحوّل فقه سیاسی شیعه با توجه به روش خردورزانۀ اجتهاد و حجّیّت عقل در عرض دیگر منابع استنباط و کارکردهای آن در داوری نسبت به متون، گذر از ظواهر، کشف و تفسیر روزآ...

در این نوشته تلاش می کنیم تا ضمن بررسی جایگاه و حجّیّت عقل و توجه به عقل عملی در اندیشۀ سیاسی، نقش آن را در دگرگونی فقه سیاسی با تأکید بر دورۀ معاصر بررسی کنیم. سؤال اصلی آن است که نقش عقل در تحوّل فقه سیاسی شیعه چیست؟ و پاسخ آن است که عقل در تحوّل فقه سیاسی شیعه با توجه به روش خردورزانۀ اجتهاد و حجّیّت عقل در عرض دیگر منابع استنباط و کارکردهای آن در داوری نسبت به متون، گذر از ظواهر، کشف و تفسیر روزآ...

عدالت معاوضی، به معنای حاکمیت اراده، منع مداخله دولت در قراردادهای خصوصی و عادلانه دانستن مفاد هر نوع توافق است. طرفین قرارداد، بهترین قاضی منافع خویش بوده و تصمیمات آنها قانونی و لازم الاجرا است. عدالت معاوضی با این عنوان سابقه ای در فقه امامیه ندارد، هرچند فقها، اراده متعاقدین را به عنوان مبنای اصلی تعهدات در محدوده فقه العقود با شروطی پذیرفته اند. با بررسی آثار فقها در نگاه اول مبتنی بر ادلّ...

شکل گیری اجتهاد دین شناختی جامع گفتمان ولایت در فقه سیاسی شیعه در دوره از مشروطیت به بعد، بسط ساخت و گفتمان حسبه را در حاشیه قرار داد. بیان ویژگی های این اجتهاد جدید و آثار آن، هر چه باشد، خیلی برای این پژوهش مهم نبود، بلکه آنچه در درجه اول اهمیت قرار دارد، بیان عوامل شکل گیری این اجتهاد است.این پژوهش همراه با ملاحظه بعضی از اصول معرفت شناسی و بایدها و نبایدهای مکتب هرمنوتیک، چارچوب نظری را طرا...