یکی از مهم‌‌ترین زمینه‌های تحلیلی در بررسی متن ادبی قرآن کریم تحلیل کهن‌الگویی است که با رویکردی تاریخی ـ تطبیقی، مضامین و مفاهیم این متن مقدس را در ارتباط با ساختارهای روانی و فرهنگی مخاطبانش تفسیر و تأویل می‌کند. این رویکرد بیش‌ترین تأثیرات را از نظریات کارل گوستاو یونگ دربارۀ ناخودآگاه جمعی و کهن‌الگوها پذیرفته است و به‌مثابۀ یکی از رویکردهای مهم در نقد ادبی معاصر به‌شمار می‌آید. مطالعۀ حاضر...

یکی از دلایل پیدایش و شکل گیری زبان عرفانی،رویکرد تأویلی است که در قرآن وجود دارد؛ زیرا در قرآن، بخش زیادی از مفاهیم در قالب داستان بیان شده است. تفاسیر عرفانی نیز که غالباً صورت تأویلی دارند، از داستان های قرآنی در تبیین مفاهیم عرفانی بهره برده اند.در این میان،داستان حضرت یوسف(ع)، از جمله داستانهایی است که وجوه عرفانی فراوانی دارد و از شخصیتها و حوادث داستان در راستای بیان مفاهیم عرفانی بهر...

در ادبیات فارسی داستان های عاشقانه ی بی شماری وجود دارد که شاعران به این داستان ها تلمیح جسته و با عناصر و اجزای آن ها مضامین و تصاویری بدیع خلق کرده اند. در این زمینه داستان های عاشقانه ی یوسف و زلیخا، لیلی و مجنون و خسرو و شیرین جایگاه ویژه ای دارند. از آن جا که شاعران سبک هندی به مضمون سازی مشهورند با عناصر این داستان ها مضامین و تصاویر بکری را آفریده اند. شاعران مورد مطالعه ی این پژوهش(محتش...

نوع نگرش انسان به پدیده‌ها و اتّفاقات پیرامون خود متفاوت است؛ بعضی افراد صاحب حسن ظن و نگاهی مثبت هستند و برخی نیز منفی‌نگرند و به همه چیز سوء‌ظن دارند. به همین دلیل هر فرد با توجه به داشته‌های شخصیتی خود، باعث تشدید یا تضعیف یکی از این دو رویکرد می‌شود. در این نوشتار، با استفاده از روش توصیفی‌ـ تحلیلی، مبانی مثبت‌اندیشی و بازخورد آن در زندگی حضرت یوسف(ع) ارزیابی شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که...

          توجه به شکل و فرم آثار ادبی و تحلیل رویکردهای شکل مبنا با توجه به نظریات ادبی با تکیه بر واژه یوسف(ع) در غزلیات حافظ و قرآن کریم محور اصلی مقاله است. نظر به این که نگاه فرمی و شکل‌مدار بر محور مزبور مسبوق به سابقه نیست و کار بکری است، لذا ضرورت دارد تا در این زمینه با تکیه بر حاصل نظریات شکل مبنا و فرمی، کار عملی و بومی صورت پذیرد. به همین منظور تبیین اصالتهای شکلی ـ فرمی غزل حافظ و ق...

این پژوهش به مطالعه میزان دقت در ترجمه معنای ضمنی و کنایی استعاره‌ها و کنایه‌های سه سوره مبارکه هود،‌ یوسف و انبیاء می‌پردازد. برای تشخیص معنای عبارات کنایی از معنای ضمنی استعاره نوع دوم از جمله استعاره مرکب نیاز به تبیین فرق استعاره مرکب و دیگر انواع آن با کنایه داریم که در این مقاله راه‌های تشخیص آن ذکر شده است. سپس عبارات کنایی و عبارات استعاری موجود در سه سوره مبارکه هود، یوسف و انبیاء مشخص...

در مقاله‌ی حاضر، ضمن معرّفی اجمالی یوسف درّه حدّاد (1913ـ1979م)، نویسنده و اسقف مسیحی لبنانی و سوری‌الاصل، و مهم ترین آثار وی، مهم ترین استدلال‌های وی مبنی بر نصرانیت دعوت قرآن که عبارتند از: «حصر خطاب قرآن درباره‌ی اهل کتاب به بنی‌اسرائیل»، «معنای «نصاری» در اصطلاح قرآن»، «یکی بودن انجیل»، «انحصار رسالت مسیح(ع) در قلمرو تورات» و «انحصار دعوت مسیح(ع) به توحید توراتی» که غالباً براساس تفسیر آیات قرآ...

از دیرباز نویسندگان و شاعران جهان اسلام به‌دلیل محتوای غنی و ارزش‌های متعالی اخلاقی قرآن کریم، از آن تأثیر پذیرفته‌اند. این اثرپذیری در کار شاعران گاهی مشهود بوده است؛ مانند اقتباس و درج؛ گاهی با تصویر و صورخیال همراه بوده است؛ مانند تلمیح و استعاره و رمز و سایر شگردهای تصویرآفرینی. تأثیرپذیری شاعران از قرآن کریم به دو عامل مهم بستگی داشته است: اول، میزان انس با کلام قدسی و تدبر در معانی ژرف و ...