دربارۀ جزئیّات سوانح عمر خاقانی و روابط او با دربارها و حاکمان روزگارش، تحقیقات کاملی صورت نگرفته و سیمای برخی از ممدوحان او در هاله ای از ابهام قرار دارد. بی شکّ بدون شناخت بایستۀ موقعیّت زمانی و اشارات تاریخی سروده های این شاعر بزرگ قرن ششم و شناخت هویّت ممدوحان وی، نمی توان درک دقیقی از بسیاری از ابیات و سروده های او داشت و حتّی به تصحیح علمی و دقیق سروده هایش نائل آمد. یکی از قصاید مشهور خاقانی،...

هدف از این تحلیل کشف و شناخت آندسته از اصول، قواعد و ضوابطی است که حافظ در سرودن شعر از آنها مدد گرفته است . تحلیل آوایی، دستوری و معنایی 49 غزل از دیوان حافظ (نسخه تصحیح شده فروغی، قزوینی و دکتر غنی) موضوع کار این رساله می باشد. در هر سه زمینه فوق نتایج بدست آمده با نتایج ارائه شده در پژوهشهای سابق با همین عنوان هماهنگی دارد.

در این پژوهش با رویکرد بینامتنیت به تحلیل نگاره ها و اشعار دیوان انوری نسخه خطی 996ه.ق( مطالعه موردی کتاب جیبی اکبرشاه ) پرداخته شد.با لحاظ کردن پیکره مطالعاتی فرهنگ و هنر ایران و هند گورکانی و هم چنین دو نظام نشانه ای متفاوت متن کلامی و متن تصویر، بینامتنیت بینافرهنگی و بینانشانه ای تبیین شد برای مطالعۀ نمونه آماری که شامل سیزده نگاره این نسخه خطی انوری و اشعار مرتبط با نگاره ها می باشد در مرح...

این مقاله با هدف شرح احوال و آثار ماه‌لرآییم متخلص به مکنونه و نادره، شاعرۀ تاجیک، به نگارش درآمده است. طبق معلومات ارائه‌شده در منابع مختلف، مکنونه در سال ۱۷۹۱م به دنیا آمده و در سال ۱۸۰۶م با امیر عمرخان، حاکم مرغیلان که بعدها به تخت خانی می‌نشیند، ازدواج کرده است. هرچند عمرخان زوجه‌های دیگری نیز اختیار کرده است، اشعار مکنونه حکایت از دلدادگی و عشق و عاشقی میان آن‌ها دارد. بنای دو مدرسه، ساخت ...

ملاحسن حافی هروی متوفای 1304 هجری قمری، از شاعران دورۀ قاجاری است. دیوان اشعار به‌جای‌مانده از وی شامل سه نسخه در کتابخانه‌های ایران و دربردارندۀ 2112 بیت شعر در قالب مثنوی، غزل، قصیده، ترجیع‌بند، دوبیتی و تک‌بیتی است. قالب مسلط دیوان اشعار وی غزل است. سبک ادبی رایج در اشعارش، سبک بازگشت ادبی است. وی در زبان بیشتر به سبک خراسانی و در محتوا به سبک عراقی بازگشت نموده و کوشیده سبکی مابین این دو ار...

کم‌توجهی به ادبیات دورة‌های قاجاریّه و زندیّه سبب شده تا بسیاری از آثار برجای مانده از این دوره به‌طور کامل بررسی و شناخته نشوند. از جمله این آثار دیوان مینای شیرازی است که کاتب این نسخه و نیز فهرست‌نویسان نسخ خطی (دنا) و (فنخا) آن را متعلّق به مینای اصفهانی دانسته­اند ولی با توجّه به شواهد و قراین موجود در متن دیوان، این اثر متعلّق به سلطان علی خان مینای شیرازی شاعر قرن سیزدهم و دورة بازگشت است. در...

در این پایان¬نامه سعی شده است که انتقادهای سه شاعر حوز? شیراز (سعدی، خواجو، حافظ) در باب عرفان و تصوف روزگارشان مورد بررسی قرار گیرد. در این میان حافظ در مقایسه با سعدی و خواجو نسبت به تصوف روزگارش انتقاد بیشتری کرده و این حاکی از توجه بیش از حد حافظ به مقوله¬ی عرفان و تصوف روزگارش در مقایسه با سعدی و خواجو است. در دوره¬ای که گروهی مطابق با دستورات اسلامی خواهان در پیش گرفتن تزکیه¬ی نفس می¬باش...

معین‌الدین (ملا واعظ) فراهی، نویسنده و شاعر و مفسر و واعظ افغانستانی در قرن دهم است. معین، معینی، معین مسکین، مسکین معین، تخلص شعری اوست. دیوان معین مجموعه‌ای از غزلیات است که کاتب به‌اشتباه آن را به معین‌الدین چشتی نسبت داده و این اثر چند بار نیز به چاپ رسیده است. در مقدمۀ این چاپ‌ها سخنی دربارۀ درستی انتساب این اشعار به چشتی ارائه نشده است. پس از آن برخی از پژوهشگران با بررسی این موضوع ثابت ک...

چکیده میرزا معزّالدین محمد موسوی خان فطرت فرزند میرزا فخرا و نواد? دختری یکی از علمای بزرگ مشهد به نام «محمد زمان مشهدی » است که در سال 1050 هـ . ق در مشهد به دنیا آمد.در جوانی به اصفهان رفت و پس از تحصیلات دینی و ادبی به هند مهاجرت کرد.در آنجا مورد توجه اورنگ زیب، پادشاه هند قرار گرفت و هم داماد او شد. او در هند به مناصب بلند دیوانی رسید و در سال 1101هـ در همانجا از دنیا رفت. اشعار به جامانده...

با ورود صنعت چاپ به ایران و دسترسی گستردۀ مردم به کتاب و کتابخوانی، داستان‌های عامیانه به‌ویژه آن‌هایی که افسانه‌های عجیب و حوادث شگفت در آن دیده می‌شوند، از رونق خاصی برخوردار می‌گردند. یکی از محبوب‌ترین این داستان‌ها اسکندرنامه نقالی است که در دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی بارها به شیوه چاپ‌سنگی به طبع رسیده است. این روایت اسلامی‌شدۀ اسکندر، سرشار از موجوداتی فراطبیعی و افسانه‌ای است. در خصوص...