در این مقاله مبانی ارزشی حکومت و نظام تشکیلاتی اسلام به صورت فشرده مورد بحث قرار گرفته است. این مبانی دارای دو پایگاه اساسی است که یکی پایگاه مکتبی و دیگری پایگاه مردمی می باشد. پایگاه مکتبی دیدگاه های حکومت و جهت حرکت را مشخص می کند و شامل دو محور مهم است. یکی اصول و قوانین اسلامی است که توسط پروردگار و از طریق و از طریق انبیاء ابلاغ شده است و هیچ فرد، گروه یا مجموعه ای نمی تواند آن را تغییر د...

در آیه 54 سوره مریم از پیامبری به نام اسماعیل با صفت «صادق الوعد» یاد شده است: ﴿واذکُر فِى الکِتبِ اِسمعیلَ اِنَّهُ کانَ صادِقَ الوَعدِ و کانَ رَسولاً نَبیـّا﴾. در این که آیا این اسماعیل همان اسماعیل معروف، فرزند ابراهیم است یا اسماعیل بن حزقیل از انبیاء بنی اسرائیل، میان مفسّران محلّ گفت‌وگو است. غالب مفسّران شیعه و اهل‌سنّت احتمال اول را برگزیده و گفته‏ا...

مطالعات بینامتنی یکی از رویکردهای مهمّ در پژوهش‌های ادبی معاصر شناخته می‌شود. طبق نظریة بینامتنیّت‌، هر متن ادبی، بازخوانش و زایشی از آثار ادبی پیشین یا معاصر با خود است. با عنایت به این تعریف، می‌توان تلمیح را یکی از مصادیق بارز بینامتنیّت‌ تلقّی‌کرد. یکی از شاعرانی که به صورت گسترده از این آرایه در شعر خود استفاده کرده،‌ محمّدکاظم کاظمی شاعر پرآوازة مقاومت افغانستان است که در این پژوهش شیوه‌های کا...

زبان تمثیل همواره به عنوان یکی از مهم ترین ابزار القاء کلام، و روش های انتقال پیام از جایگاه خاصی برخوردار بوده است. تمثیل نوعی مقایسه و تشبیه است و زمانی به کار میرود که گوینده مخاطب را از درک مطمئن مقصودش ناتوان می یابد. به خوبی می توان دریافت که بیشتر انبیاء الهی در روش های تبلیغی خود از ابزار مؤثر و کارآمد تمثیل، بهره فراوان جسته اند و بسیاری از پند و اندرزهای اخلاقی و تربیتی خود را با زبان...

ابلاغ وحی و دعوت به پذیرش آن، دو محور اصلی وظیفه انبیاء است. در باره تمسک پیامبران به جهاد در راستای انجام وظیفه خود، دو دسته آیه وجود دارد؛ دسته‌ای به مبارزه و جهاد ابتدایی دعوت می‌کند و دسته‌ای دیگر عدم اکراه و پذیرش دین توسط مخالفان را توصیه می‌نماید. مفسران در حل تعارض آیات جهاد پاسخ‌های متفاوتی داده‌اند. مقاله حاضر به‌دنبال توصیف، تبیین و تحلیل انتقادی آراء دو مفسر معاصر سید قطب و علامه طب...

تربیت قرآن کریم، انبیاء و اولیاء مبتنی بر اصل مهم انسان‌ساز دنیاگریزی است.ائمه(ع) با نگرشی روان‌شناسانه و حکیمانه به دنیا، در قالب تمثیل‌هایی تصاویری زیبا و در عین حال هشداردهنده از آن به سالکان کوی ارائه می‌دهند که به راستی تحسین‌آمیز و تأمل‌برانگیز هستند. قطعاً این نوع نگرش تنها از معصومین(ع) ساخته است؛ زیرا تنها ایشان تربیت‌یافته مکتب الهی و صاحب سر خدایی می‌باشند. ائمه(ع) آنچنان دنیا را به ن...

برکة (یا برکت) در اصل به معنای ثبوت، دوام و فزونی خیر است که در حال رشد و افزایش است. مشتقات این واژه در قرآن تبارک، بارکنا، مبارک، بورک و برکات است. واژة تبارک در هشت مورد برای خداوند و در یک آیه برای «اسم» پروردگار بکار رفته است. همچنین، ذات باری تعالی نی خود «برکة» مطلق است. گسترة معنایی مشتقات برکت، شامل برکت در نسل، برکت در سرزمین، خیرات انبیاء، آب باران، خانة خدا و کتاب خدا می با...

از مشابهت­های بسیاری که بین کرامت­های صوفیان و معجزات پیامبران وجود دارد، می­توان به این استنباط رسید که خاستگاه مقبول کرامات چیزی جز موجّه بودن موجودیت معجزات در میان اهل تصوّف نیست؛ چون اگر آن معجزات در کارنامه­ی انبیاء نمی­بود، این کرامات نیز در سیر و سلوک صوفیان عرصه­ای برای چهره­نمایی پیدا نمی­کرد. دیگر آن که بسیاری از کرامت‌های صوفیان، نوعی نظیره سازی یا الگوگیری مستقیم از اعجازگری­های مرسو...

یهود چون انبیاء الهی را مانع رسیدن به اهداف خود می‌دید، با آنها به جنگ بر‌می‌خاست و تا کشتن ایشان پیش می‌رفت تا اینکه زمان تولد موعود دومی که در تورات وعده داده شده بود، فرا رسید. یهود برای مقابله با او در کمین نشسته بود. ابتدا مترصد فرصتی بود تا او را از بین ببرد و وقتی در این زمینه ناکام ماند، برای کند کردن حرکت آن حضرت به سوی قدس، جنگ‌های صدر اسلام را برانگیخت و در نهایت با ترور پیامبر اکرم(...

بخش زیادی از قرآن روایت داستان امّت‌های پیشین و انبیاء الهی است. جایگاه و نقش این داستان‌ها به‌عنوان یک منبع فقهی از جمله مباحث نظری آیات احکام است. ‌از آنجایی‌که زبان داستان زبان اخبار است این پرسش در بین فقیهان و مفسّران همواره مطرح بوده است که آیا آیات قصص می‌تواند مفهوم انشایی داشته باشد؟ آیا می‌توان از قصص قرآن احکام فقهی را استنباط کرد؟ در بخش اول این مقاله روایاتی ذکر کرده‌ایم که در آنها ا...