خاستگاه کلامی در بحث اعجاز بلاغی قرآن موجب شده توجه زیادی به جنبه های کلامی قرآن شود و کمتر به موضوع بلاغت از منظر ادبی و بلاغی محض نگریسته شود؛ با این حال تلاشهای بسیاری در تبیین بلاغت قرآن صورت گرفته است. در حوزۀ بلاغت قرآن پرسش اساسی این است که آیا پذیرفتن زبان مجازی واستعاری قرآن، به ساحت مقدس کلام الهی خدشه ایجاد نمی کند؟ و اگر زبان مجازی و استعاری قرآن را باور کردیم، بدون این که قداست کل...

قرآن کریم معجز? جاویدان الهی است که بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نازل شده است و هدف آن، هدایت همگان و رسانیدن انسان به سعادت همیشگی است که برای محقق کردن این مقصود، از روش ها و شیوه های گوناگون و متنوعی استفاده کرده است؛ از جمله به کارگیری اسلوب مهم و أثرگذار هشداردهی به مخاطبان است تا به این طریق آگاهی های لازم برای رسیدن به هدف اصلی قرآن فراهم گردد. قرآن کریم برای رسیدن به این هدف، ب...

همانطور که در علم صرف، ساختمان و کیفیت کلمات مورد بحث می باشد، در علم نحو قواعد الفاظ از نظر اعراب، کیفیت به کار رفتن کلمات و بیان روابط آن ها با یکدیگر مورد بررسی قرار می گیرد. پیدایش صرف و نحو عربی برای حفظ سلامت زبان از گرداب لهجه های عامیانه و همچنین شیوائی سخن بوده است. ملت عرب از ترس تحریف قرآن کریم، به وضع قوانین نحوی پرداختند. بنابراین نحو عربی اهتمام دانشمندان را به دلیل اهمیت آن در زن...

آیات بسیاری از قرآن کریم عهده دار خطاب بندگان به خدا یا گفتگوی قشرهای مختلف مردم با خداست. این خطاب ها و گفتگو ها غالبا با الفاظ ( رب ) و (ربنا ) آغاز شده اند. نیایش های قرآنی از حیث محتوا بر سه قسم است: الف) نیایش های درخواستی و مطالبانه، ب) اعتراف آمیز و معترفانه، ج) شکوه آمیز و معترضانه. در این پژوهش با اشاره به انواع نیایش های قرآنی محتوای اغلب آنها در جدولی فهرست شده اند.  

یکی از ترکیب های پرکاربرد در قرآن بسان هر متن دیگر، ترکیب وصفی است. در قرآن صفات متنوّعی از نظر معنا و لفظ وجود دارد که این صفات نیز به همراه موصوف ها ی متفاوتی از نظر لفظ و معنا به کار رفته اند.در خصوص معانی صفات مورد بحث، مترجمین قرآن و مفسّران بزرگ قرآن، نظرات متفاوتی دارند؛ هم چنین لغت شناسان زبان عربی و لغت شناسان الفاظ و مفردات قرآن تفاوتی بین ریشه یا معانی این صفات بیان کرده اند که با بررس...

از مهم ترین روش های تربیت اسلامی که در قرآن، سنت، و سیرة امامان معصوم علیهم السلام، ازجمله امیر المؤمنین علی (ع)، به آن توجه و تأکید شده «عبرت آموزی» است. خداوند در قرآن کریم در آیات گوناگون یکی از مهم ترین منابع و عوامل هدایت انسان را عبرت از گذشته و گذشتگان معرفی می کند و با الفاظ و عبارات گوناگون مردم را به دقت و تأمل در زندگی و سرگذشت خوبان و بدان فرا می خواند و به انسان ها سفارش می کند که ...

قرآن مجید که از ابعاد مختلف دارای اعجاز است جنبه بلاغی و ادبی آن بسیار مورد توجه ادبا واقع شده است، آنگونه که سبک، شیوه بیان، عذوبت، لطف ایجاز ، سلامت الفاظ و ... آن عقول ادیبان را به حیرت واداشته است. این کتاب علاوه بر مباحث فکر و اندیشه، هدایتگری، وایصال الی المطلوب، بدون شک در فصاحت و بلاغت نیز پیشگام است. در این مقال بر آنیم تا یکی از مباحث مهم بلاغی- زبانی یعنی تأکید را در این کتاب شریف م...

احمد وائلی، شاعر و خطیب مشهور و معاصر شیعی عراق، پدیده­ی بینامتنی قرآنی را فراوان در شعر دینی خود به کار برده است.در این اسلوب شعری، تأثیر پذیری لفظی و معنوی شاعر از قرآن،نمود چشمگیری دارد. روش وی در کاربرد آموزه های قرآنی به دو شیوه است؛وی در شیوه­ی نخست به مانند بسیاری از شاعران کلاسیک ادب عربی، برخی از الفاظ و مفاهیم قرآنی را بدون تغییر و نوآفرینی به کار برده که این روش، بیشترین بسامد را در ...

اهمیّت بحث باطن قرآن از آن جهت است که اوّلاً بخشی از معانی و معارف قرآن مربوط به باطن آیات است و ثانیاً جاودانگی قرآن ارتباط وثیقی با باطن قرآن دارد. موضوع باطن قرآن، از زوایای مختلفی قابل بررسی است، امّا اوّلین گام در این حیطه، شناخت چیستی باطن قرآن است که این امر، نه تنها در شناخت گستره و مراتب بطون قرآن مؤثّر است، بلکه در آگاه شدن به روش صحیح تفسیر قرآن و برخورد صحیح با روایات تفسیری، نقش مهمّی را ا...

در این جستار با عنوان «دانش واژگان دشوار فهم قرآن» نخست از جایگاه این دانش در میان دیگر دانش هاى قرآن سخن گفته شده است. و آنگاه تعریف آن از میان تعاریف قرآن پژوهان مطرح گردیده و در ادامه، پیشینه دانش غریب القرآن تا روزگار یاران نبى اعظم(ص) پى جسته و از تلاش هاى دانشورانى چون «ابان بن تغلب»، «ابو عبیده معمر بن مثنى تیمى»، «ابو زکریا یحیى بن زیاد فراء»، «ابوبکر سجستانى» و راغب اصفهانى یاد شده است...