این مقاله عمدتاً مطالعه ای در راستایساختواژهزایشی است که در آن ضمن معرفی نظریات ساختواژی دو تن از پیشگامان این مکتب یعنی هله و اروناف به تحلیل دستگاه واژگان زبان فارسی در چارچوب نظریات فوق می پردازد. مقاله حاضر با ارائه مواردی از زبان فارسی در ردّ نظریه تکواژ بنیاد هله، نتیجه می گیرد که اگرچه نظریه واژه بنیاد اروناف نظریه ای صائب تر می باشد  ولی از نظر ویژگی های قواعد واژه سازی از دید اروناف، مطا...

رساله غوثیه ، رساله ای است به طریقه خطاب فهوانی و محادثه مثالی حضرت ربانی باغوث اعظم که به زعم عده ای از محققان سخت کوش صبرنوش به محیی الدین بن عربی نسبت داده شده است. اما دراین مقاله، ضمن بررسی و نقد دلایل کسانی که آن را به ابن عربی نسبت می دهند، با بررسی رساله غوثیه و نیز انطباق مفاد معنایی آن با دیگرآثار محی الدین عبدالقادر گیلانی معلوم می شود که این رساله از عبدالقادرگیلانی است و به اعتبار...

جدول آرایه‌ای ساده است که در نسخه‌های اسلامی اولیه هم دیده می‌شود. می‌توان این جداول را بر اساس نقش آنها در صفحه‌آرایی به دو شکل جداول‌ کاربردی و جداول‌ تزیینی تقسیم کرد. با توجه به اینکه این آرایه‌ها به‌صورت مستقل و با تکیه بر نمونه‌های متقدم موجود در نسخ اسلامی کمتر مورد پژوهش قرار گرفته‌اند مطالعۀ پیش‌رو ضرورت یافته‌است. از طرفی شناخت هرچه بهتر این آرایه شناخت جنبه‌های دیگر هنر کتاب‌آرایی را...

بداء آموزه ای مهم در مذهب شیعه امامیه به شمار می رود. اهل تسنن، گویی، در کتب اعتقادی روایی خود این آموزه را بدعتی آشکار در مبانی اعتقادی اسلام انگاشته و آن را مورد رد و انکار قرار داده اند. امامیه بر این باور است که تبیین درست و حقیقی بداء می تواند راه را برای پذیرش آن از سوی تمامی مسلمانان بویژه اهل تسنن هموار سازد. بر این اساس تلاش های چشمگیری در رسیدن به این هدف از خود نشان داده است. در این ...

مقایسۀ تحلیلی مناجات های خمسۀ نظامی و امیرخسرو دهلوی ادبیات غنایی بخش گسترده ای از آثار فارسی را در بر می گیرد که خود بخش های متعددی دارد، یکی از آن ها گونۀ مناجات است. مناجات به دو دستۀ سپاس و خواهش تقسیم می شود. در این مقاله با مراجعه به آثار دو شاعر برجسته، نظامی و امیر خسرو دهلوی، مناجات های این دو شاعر تعداد و انواع آن ها استخراج و بررسی گردید. در این مقاله نشان داده شده است که امیرخ...

مقایسۀ تحلیلی مناجات های خمسۀ نظامی و امیرخسرو دهلوی ادبیات غنایی بخش گسترده ای از آثار فارسی را در بر می گیرد که خود بخش های متعددی دارد، یکی از آن ها گونۀ مناجات است. مناجات به دو دستۀ سپاس و خواهش تقسیم می شود. در این مقاله با مراجعه به آثار دو شاعر برجسته، نظامی و امیر خسرو دهلوی، مناجات های این دو شاعر تعداد و انواع آن ها استخراج و بررسی گردید. در این مقاله نشان داده شده است که امیرخ...

در پاره­ای از زند بند دوازدهم یسن سی و سه، نام ایزد «بهمن» با صفت griftār و گونة خطی دیگری همنشین شده است. griftār را در این بند «پذیرنده، گیرنده» معنی کرده­اند. در این مقاله با توجه به معانیِ griftan و griftār،  نشان داده شده است که griftār در این پاره صفت مفعولی به معنی «قابل درک، محسوس» است و از طریق عبارات و جملات سایر متون فارسی میانه، ارتباط این صفت با بهمن نشان داده شده است. در پایان برای...

در طول سابقه حفاظت و مرمت در ایران از مواد و روشهای گوناگونی جهت مرمت آثار کاغذی استفاده می شده است. در یک نگاه کلی بسیاری از مرمتهای سنتی در کتب خطی و آثار کاغذی پایدار بوده و برخی نیز به دلیل عوامل گوناگون تخریب شده اند. بنابراین با توجه به این تفاوت در سیر تخریب کتب، تصمیم گرفتیم تا در این پژوهش به مطالعات فن شناسی، آسیب شناسی و بررسی مرمتهای انجام شده بر سه نسخه خطی – بر اساس شناسنامه موزه...

پژوهش حاضر به بررسی محتوایی ظهریه های نسخ خطی با تاکید بر مجموعه نسخ خطیِ وقفی نادر شاه افشار موجود در کتابخانه آستان قدس رضوی می پردازد. در این پژوهش انواع یادداشت ها و مهرهای مرتبط با این یادداشت ها نیز شناسایی گردید.