نگاهی تطبیقی به تفسیر طبرسی و هرمنوتیک با نحله های متفاوت آن و ذکر همانندی ها و ناهمانندی های تفسیر طبرسی و هرمنوتیک است. مرحوم طبرسی دو تعریف از تفسیر عرضه می دارد. یک تعریف، ایشان را مؤلف گرا نشان می دهد که برای خواسته های مخاطب ارزشی قائل نیست، براین اساس ایشان با هرمنوتیک شلایر ماخر، دیلتای و هرش همراه است. از جهت موضوع نیز میان تفسیر مورد نظر طبرسی با هرمنوتیک ناسازگاری وجود دارد. موضوع تف...

یکی از مباحث دیرین و مهم اندیشه‌وران قرآنی مسلمان، بحث روش‌های تفسیری است. از دیدگاه آنان، اصلی‌ترین روش‌های تفسیری سه روش «قرآن به قرآن»، «روایی» و «عقلی» است. «تفسیر اجتهادی» نیز ترکیبی از این سه روش اصلی است. خاورپژوهان معاصر نیز به بحث روش‌های تفسیری توجه ویژه‌ای داشته‌اند. ژیلیو از جمله همین خاورپژوهان، ضمن تألیف آثار متنوعی در حوزة قرآن، به صورت ویژه به بحث مشرو...

سنّت فکری – فلسفی غرب از افلاطون و ارسطو و حتی پیش تر از آن، تا قرن بیستم و در اندیشه و آرای فردینان دوسوسور زبانشناس سوئیسی، تحت تأثیر رویکردی دو قطبی، گفتار را بر نوشتار ترجیح می داده است. در این نگره، انتقال کامل معنا از طریق «گفتار» امکان پذیر می نمود؛ حال آن که نوشتار تنها فرع و جانشین گفتار قلمداد می شد. بطور طبیعی، چنین رهیافت کلام محورانه ای، سرانجام عرصه را برای هرمنوتیک کلاسیک فراهم می...

برای واژه هرمنوتیک (hermeneutics) در اثر کاربردهایی که پیدا کرده است، معانی متعددی وضع کرده اند. کاربران این واژه، باید معنی و مقصود خویش را از واژه هرمنوتیک به طور دقیق و روشن، بیان کنند. حوزه نقد و تفسیر آثار هنری بیشترین آسیب های نظری را به خاطر ابهام در استعمال واژه هرمنوتیک و معادل های آن همچون تفسیر، تعبیر و تأویل، دیده است. منتقدین و نظریه پردازان و متفکران، همواره این اصل را در مکتوبات ...

از منظر ریشه شناسی ، واژه "هرمنوتیک" به فرایند قابل درک و فهم نمودن شی، مفهوم یا موقعیتی مبهم وغیر قابل درک اشاره می کند.علم ترجمه، قلب علم هرمنوتیک محسوب می شود زیرا مارا از فاصله ها و تضاد هایی که در امر تاویل و تفسیر موجود است آگاه می سازد( پالمر، 1969). در حقیقت ، ترجمه را می توان نوعی تمرین دشوار هرمنوتیک دانست که متضمن درک معانی متون و انتقال وفادارانه این معانی و ساختارها از زبانی خاص با...

نوشتة حاضر به معرفی آراء و اندیشة اشلایرماخر در علم هرمنوتیک می‌پردازد. علم هرمنوتیک تا پیش از قرن هیجدهم به سیاق تبار یونانی‌اش در خدمت تفسیر متن مقدس قرار داشت و با استفاده از شیوة معانی بیان و نقادی به همراه قواعد زبان‌شناختی و دستوری به فهم مدلول متن مقدس می‌پرداخت. اما اشلایرماخر در اویل قرن نوزدهم هرمنوتیک را به عنوان فن عام تفسیر از محدودة متن مقدس خارج و آن را در فهم هر متنی به کار گرفت...

هرمنوتیک دانشی است که از قدیم الایام مورد توجه اندیشمندان مختلف در تمدن های گوناگون بوده است. در جهان اسلام نیز همانند ملت های دیگر این دانش مورد توجه بوده است. اگرچه مسلمین کتاب مستقلی با این نام تالیف نکرده اند اما به طور خاص در تفاسیر مختلفی که برای قرآن به رشته ی تحریر درآمده است مباحث دانش هرمنوتیک را ذکر کرده اند. از جمله متفکران بزرگ اسلامی که به این مسئله پرداخته است ملاصدرا می باشد. او...

برای فیلسوفان هرمنوتیک، مساله فهم اهمیت بسزایی دارد. بسیاری از آنها فقط به فهم متن و تفسیر و تاویل آن توجه دارند، اما قلیلی چون هایدگر و گادامر خود مساله فهم را مورد موشکافی قرار داده اند. به بیان دیگر برای آنها هستی شناسی فهم و شرایط حصول فهم بیشتر مطرح است تا این که یک متن را چگونه و با چه روشی فهم پذیر سازیم. از آنجا که مولوی بیشتر به عنوان یک شاعر در جامعه فکری ما مطرح کرده است، کمتر به زوا...

یکی از جریان‌ها و مکاتب روش‌شناسی که دربرابر مکتب اثبات‌گرایی قرار دارد و دانشمندان علوم اجتماعی از رویکرد و روش آن مکتب درمقابل روش اثبات‌گرایی استفاده می‌کنند، روش هرمنوتیک است. در طول اعصار، دربارۀ قواعد و روش‌های درست‌فهمیدن، مطالب متفاوتی نگاشته شده است.به‌عبارتی، قدمت فهم و تفسیر، از هنگام پیدایش انسان، در وجود او سرشته شده است؛ لیکن تأمل بر نحوۀ فهم و پرسش از فهم و تفسیر، دارای تاریخ خاص...

از اواسط قرن بیستم، پژوهش‌های مستشرقان درباره تمدن‌ها و ادیان شرقی، به‌ویژه دین اسلام، در مسیر تازه‌ای گام برداشت که بیش‌تر متأثر از اندیشه‌های تحلیلی‌مسلکان در حوزه‌ دین‌شناسی و زبان‌شناسی بود. در دو سه دهه اخیر، اندیشه‌وران متعددی در غرب با رویکرد انتقادی، پژوهش‌های تازه‌ای را در خصوص تاریخ قرآن، اصالت و حجیت آن آغاز نمودند. این رویکرد جدید، با انتشار آثار برخی از قرآن‌پژوهان آلمانی به‌ویژه <...