چکیده فروپاشی شوروی باعث تغییرات ژئوپلیتیک و افزایش کشورهای ساحلی خزر از دو به پنج شد. به دلیل ارتباط تاریخی ایران با دریای خزر، توجه خاص به مسائل و تحولات آن به عنوان موضوعی مهم و با اولویت در دستور کار تصمیم‌گیران و مجریان سیاست خارجی کشورمان قرار گرفته است. در این مقاله که به بررسی مسایل دریای خزر از دیدگاه ایران می پردازد، ابتدا به سیر تحولات تاریخی دریای خزر، تاثیر‌گذاری و تاثیر‌پذیری ای...

فهم ساختار قدرت سیاسی یکی از اساسی‌ترین مسائلی است که یک جامعه‌شناس سیاسی بدان نیازمند است. به‌طوری‌که بدون درک دقیق ویژگی‌های ساختار قدرت سیاسی و نحوه اعمال آن در هر دوره تاریخی، ‌به تحلیل صحیح و کاملی از جوهر و رویدادهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نمی‌توان دست‌یافت. حکومت پهلوی دوم و پیامدهای آن ازجمله رویدادهای مهمی است که درک درست آن درگرو فهم علمی از ویژگی‌ها، ماهیت ساختار سیاسی، وضعیت نخبگا...

مساله‌ی کلی این مقاله عبارت است از فهم روایت مورد نظر عباسیان از فرایند برآمدن خویش و یافتن تاثیر آن بر منابع تاریخی. به طور ویژه فرض اصلی مقاله‌ی حاضر این است که روایت اخبار الطوال از برآمدن عباسیان و تثبیت دولت آنها نمایان‌گر رویکردی است آگاهانه برای به دست دادن روایتی منسجم و هدف‌دار از این روند. این، روایتِ دلخواه و مورد نظر عباسیان است که عناصر اصلی آن در دوران خلافت ابوجعفر منصور و فرزندش ...

در میان مؤلفه‌های چندلایه و ترکیبی هویتی ایران دوره ساسانی، آگاهی و تعلق تاریخی یکی از مهم‌ترین آنهاست که کمتر در پژوهش‌های مربوط به این عصر بدان توجه شده است. این عنصر هویتی در دوران پیشا ساسانی نیز وجود داشت، اما در این دوره با توجه به نگرش و ایدئولوژی سیاسی ـ دینی ساسانیان و دادن رنگ و لعاب عامدانه به آن و حرکت در جهت مشخص و تعریف شده، اهمیت بیشتری یافت؛ زیرا از نظر مؤسسین سلسله، با اهتمام ب...

شناخت رویدادها و تحوّلات تاریخی ایران عصر سلجوقی، در قیاس با دیگر ادوار تاریخی ایران دوره اسلامی، به جهت ویژگی های خاص حاکم بر تاریخ نگاری و منابع تاریخی این دوره، دچار برخی محدودیت ها و کاستی های اساسی است. فقدان سیاست رسمی دولت سلجوقی در حمایت از تاریخ نگاری و دوری غالب مورّخین این دوره از مراکز سیاسی و تصمیم گیری های حکومتی و به تبع آن، عدم دسترسی آنان به اسناد، اخبار و رویدادهای مرتبط با سیاس...

تاریخ گنج شایگان تجربه بشری است و مکتب تاریخی یکی از مکتبهای دگراندیش اقتصادی است که با انتقاد از آموزه های مکتب کلاسیک، تاریخ و بررسی عینی را وسیله تجدید بنای تمام دانش اقتصاد قرار داد. مهمترین نقدهای مکتب تاریخی به مکتب کلاسیک عبارتستاز: جهان روایی، روانشناسی ناقص مبتنی بر خودخواهی و افراط در روش قیاسی. روش  تاریخی از یک سو در جدال با روش مکتب اتریشی قرار دارد و از سوی دیگر زمینه ساز ظهور مکت...

تلاش‌های فرهنگی و سیاسی شیعیان با سقوط خلافت عباسی و روی کار آمدن ایلخانان از نیمه دوم سده هفتم هجری رنگ و بوی دیگری یافت. سیاست تساهل و تسامح مذهبی بر گسترش تألیفات شیعی افزود. یکی از آثار این عصر که شناخته شده است غرر الاخبار و درر الآثار تألیف حسن‌بن محمد دیلمی است. مقصود دیلمی در این اثر اثبات امامت علی(ع)، تبیین اصول و باورهای  شیعه و ترویج این مذهب است. تحلیل‌های به ظاهر...

  در تاریخ­نگاری شوروی، دورۀ نظام اشتراکی ابتدایی نخستین صورت­بندی خاص اجتماعی و اقتصادی سوسیالیستی است. اشکال اوّلیۀ سازمان‌های اجتماعی انسانی در مکتب مارکسیسم به «کمونیسم اوّلیه» مشهورند. مقالۀ حاضر بحثی پیرامون روش­های جدیدی است که مورخان و ایرانشناسان شوروی در تحلیل نظام اشتراکی جامعۀ ایرانی به کار گرفته بوده‌اند. در تحقیقات ایرانی و هم در پژوهش­های غربی، خلأ بزرگی، تحلیل جامع رویکردهای مورخا...

شهید صدر تفسیر را به دو نوع ترتیبی و موضوعی تقسیم می­کند. در دیدگاه او با استناد به تفسیر موضوعی می­توان به نظریات قرآنی در خصوص مسائل مهم زندگی دست یافت . شهید صدر دارای آثار تفسیری مختلفی به شیوه موضوعی است. در دیدگاه شهید صدر، قرآن کریم درباره تاریخ و سنت­های حاکم بر آن دارای نظریه است. اصالت علمی و مبتنی بودن نظریه قرآن بر اصول مسلم علمی از پیش­فرض­های تفسیری شهید صدر است. این پژوهش بر آن ا...

صنعت گردشگری به عنوان زمینه و گستره مؤثّری در توسعه اقتصادی، اجتماعیمناطق شهری مطرح است شهرها ازابتداتا کنون از جذّاب ترین فضاها برایگردشگرانبوده­اند و بهعنوان نماداصلیدرجه ایازتکامل اجتماعی انسان ها دربر دارنده مراکز مهمّ اقتصادی، علمی،تفریحی، پزشکی و... بوده و افزون بر این، از جاذبه های طبیعی و میراث تاریخی فرهنگینیز بهره مند بوده اند. همین امر، باعث جذب گردشگران به شهرها شده است اگر ورود گردشگر...