قرآن، به عنوان کتاب هدایت انسان گاهی گذرا به برخی موضوعات علمی نیز اشاره کرده است که در این راستا مفسران به ویژه در قرن اخیر با رویکردی علمی به تفسیر آیات قرآنی پرداخته اند. در این مقاله با روش تحلیلی و تطبیقی آرای مفسران و دانشمندان علوم تجربی درباره حرکت «کوه ها در قرآن»، تبیین، مقایسه و مورد بررسی قرار گرفته است. محور اصلی نوشتار، آیه 88 سوره نمل است. با مطالعه و بررسی آرای تفسیری در خصوص ار...

امروزه مشارکت دادن خواننده در نوشتار متون علمی مورد اهمیت گسترده ای واقع شده است. نوشته های علمی به تدریج کلام بی طرفانه و غیرشخصی خود را از دست داده و به عنوان تلاشی متقاعد کننده شامل تعامل بین نویسنده و خواننده در نظر گرفته می شوند . نوشته های علمی با به بکارگیری زبان به روابط اجتماعی شکل داده و استدلال متقاعد کننده ای را فراهم می سازند. در نوشته های علمی شکل گیری هویت توسط عوامل مختلف اجتماع...

پژوهش حاضر به بررسیِ میزانِ فراوانیِ وندهای زبانِ فارسی در گویه های مختلف و طبقه بندیِ آن ها از این منظر می پردازد. برای این منظور، ابتدا متن هایی از گونه های مختلفِ نوشتارِ فارسیِ معاصر مربوط به سال های 1380 تا 1392 جمع آوری و ده گویه ی مختلف از آن ها به ترتیب از رسمی ترین تا غیررسمی ترین گویه شاملِ نامه ی اداری، متنِ علمی، سرمقاله، داستان، خاطرات، وبلاگ، نامه ی شخصی، ایمیل، پیامک و چت انتخاب شد. میزانِ ...

هر یک از پارادایم‌های اثبات‌گرایی، تفسیری و انتقادی تصویر خاصی از موضوع علوم انسانی ارائه کرده‌ و به صورت مانعةالجمع عناصری را در آن دخیل دانسته‌اند. در نوشتار حاضر با تبیین عناصر پارادایمی دخیل در موضوع علوم انسانی بر اساس نگاه علامه طباطبایی و بیان تفاوت‌های مفهوم‌شناختی و وجود‌شناختی آنها با پارادایم‌های سه‌گانۀ موجود، انسان موجودی برخوردار از عقل و عقلانیت، جنبه‌‌‌های ثابت (فطرت) و متغیر، ت...

 در این نوشتار، مقالۀ انگلیسی «شراب» (wine) نوشتۀ کاترین کوانی از دایرةالمعارف قرآن لیدن (Encyclopedia Of the Quran)، جلد 5، صفحات 481 - 483 ترجمه شده و سپس با استفاده از کتاب‌های فقهی، تفسیری و لغوی شیعه و سنی و برخی مواد قانونی حقوق موضوعۀ ایران، نقد و بررسی تطبیقی شده است. مؤلف مقاله در ابتدا، ماهیت و چیستی شراب و همچنین وضعیت مکانی پرورش شراب را بیان کرده و سپس به مفهوم‌شناسی واژه‌های خمر، ...

آسیب شناسی روایات تفسیری از زوایای گوناگون است. نویسنده پس از ذکر اهمیّت آسیب شناسی و پاکسازی تفاسیر روایی موجود، به روش پالایش روایت تفسیری در حوزه سندشناسی و بازکاوی محتوایی اشاره می کند و دو مرحله آسیب شناسی روایات تفسیری و روش شناسی تفسیر در تفاسیر معصومان )ع( را دارای اهمّیت می داند. سپس به بحث آسیبهای تفاسیر روایی می پردازد و نکاتی از این جمله را برشمرده است: 1. در آمیختگی تفسیر، تأویل - ظا...

نوشته پیش رو در پی معرفی یکی از معروف‌ترین مفسّران پارسی‌زبان و فارسی‌نویس سده دهم هجری، ملا فتح‌الله کاشانی است. هر چند از این عالم، تألیفات متعدد و ارزنده‌ای در دست است، نیز کتاب تفسیری قیم او با عنوان منهج الصادقین در عالم تشیّع پارسی، شهرت به‌سزایی دارد، درباره چهره تاریخی او گزارش چندانی نداریم. در این نوشتار، در پی آنیم تا با گردآوری و تحلیل گزارش‌های متفاوت و گاه متضاد از شخصیت آن بزرگوار،...

تبیین وحی از منظرهای مختلف قابل بررسی و پی‌گری است، زیرا تحلیل وحی مورد توجه متکلمان، فلاسفه، عرفا و مفسران قرآن بوده است. آنان با گرایش‌های کلامی، فلسفی، عرفانی و تفسیری خود، دست به تبیین وحی زده و به این ترتیب، نظریه‌های کلامی، فلسفی، عرفانی و قرآنی وحی را در تحلیل وحی پدید آورده‌اند. ما در این نوشتار به نظریه‌های متکلمان خواهیم پرداخت و تبیین‌های آنان را از وحی ارائه خواهیم داد. به طور کلی، ...

هدف از تدوین رساله حاضر، معرفی و بررسی مبانی و گرایشهای تفسیری جرجانی در تفسیر «جلاءالاذهان و جلاءالاحزان» می باشد. بر این اساس در مورد مبانی این تفسیر در دو بخش مبنای الهی که شامل تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر قرآن به سنت است، تحقیق کرده ایم. و در این دو مبنا، موضوعاتی مانند تفسیر قرآن به قرآن بر اساس مشابهت لفظی و معنوی و تفسیر مجمل به مبین و... ذکر شده است. در زمینه تفسیر قرآن به سنت نیز مباحث ...

یکی از مباحث اساسی و مقدماتی تفسیر قرآن کریم که مفسران و محققان، ناگزیر به توجه به آن می باشند، مبحث «مبانی و روش‏های تفسیری» است که همه فرق اسلامی در تفاسیر خود آن مبانی و روش ها را مد نظر قرار داده و تفاسیر خود را بر اساس آنها می-نگارند و اشاعره نیز از این امر مستثنی نمی باشند. مبانی تفسیری اشاعره به دو دسته تقسیم می گردد یک بخش آن مبانی تفسیری مشترک با سایر فرق اسلامی بوده و دسته دیگر مبانی ...