شاهنامه فردوسی از آن جا که سراسر، روایات کهن و اساطیری است و لبریز از نماد است این نمادها که در انواع گیاهی، حیوانی، ادبی و ... به کار گرفته شده اند، موجب گسترش معنا و قدرت تأثیر و ارتقای ارزشی شاهنامه شده اند. شاید بتوان یکی از دلایل کم نظیر بودن شاهنامه در ادبیات جهان را علاوه بر غنای اصل داستان ها از جنبه های نمادین و اساطیری، پرورش و گسترش هوشمندانه برخی از آن ها و جایگاه آن در غنای مطالب د...

چکیده پایان نامه (شامل خلاصه،اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): تخیل فقط ساخته و پرداخته ذهن انسان است بدون آنکه تاثیری از محیط اطراف خود بگیرد ؟ ذهن انسان از سرآغاز پیدایش بشر همواره تصوراتی را در ذهن پرورانده است که وجود خارجی نداشته و فقط در درون یک فرد یا افرادی بوجود آمده است. اساطیر بهترین گزینه برای ظهور تخیلات بودند. این تصورات گاهی متاثر از اعتقادات و رسوماتی بود که از گذشته ب...

یکی از مباحثی که در ادبیات، امدروزه مدورد توجده قدرار دارد، مبحث آرکی تایپ است. این بحث به وسیله کارل گوستاو یونو ومکتب مردم شناسی تطبیقی دانشگاه شیکاگو مطرح گردید و در ادبیات راه یافته است. ناقدان ادبی ضمن مطرح کردن مباحثی از قبیل آنیما، آنیمو ، سایه، نقاب، تاریکی، شب، آب، دایره، اعداد و... به کند وکاو ضمیر ناخودآگاه جمای راه یافته و به تحلیل و نقد و بررسی هر اثر و خالق آن می پردازند. بدیهی اس...

نماد یکی از اصطلاحات رایج در حوزۀ علوم انسانی است و همواره در تحلیل‌های مربوط به مردم‌شناسی، روان‌کاوی، ‏هرمنوتیک و ادبیات به مثابۀ مفهومی بنیادین به شمار می‌رود. به همین سبب، بحث دربارۀ جایگاه، اهمیّت و سازِکار ‏درونی نماد در حوزه‌های متفاوت از شأن خاصی برخوردار است. با وجود این، تا جایی‌که نگارنده کاویده است ‏پژوهشی که به طور مستقل موضوع نماد را از چشم‌انداز پدیدارشناسی بررسی کرده باشد به چشم ن...

سنایی غزنوی مبتکر سبک نمادگرا در ادبیّات عرفانی فارسی است. خلاقیّت او در نمادپردازی، به‌ویژه در حوزۀ نمادهای قلندری و اسطوره‌ای و تلفیق عناصر ژانرهای مختلف، پس از او موردپسند و مقبولیّت فراوان شاعران قرار می‌گیرد. نماد، افزون بر گسترش ظرفیّت زبان و ممکن­ساختن بیان معانی عمیق عرفانی، در زیبایی‌آفرینی متون ادبی نیز تأثیری فراوان دارد. این جستار تلاش می‌کند با تحلیل سبک نمادگرای سنایی در دیوان او، نقش...

چکیده در روند تکامل بشر زندگی انسان همواره با مصائب و مشکلاتی مواجه بوده که، درست یا نادرست، برای قرارگیری آن در مسیر مستقیم ،سعی در به کارگیری و تسخیر نیروهای فراتر را داشته است. چنانچه در گیرودار تقدیر ، با گونه های رفتاری ، زمینه ساز نقش بستن تصاویر ذهنی (خواسته ها و اهداف) میان فراز و نشیب می گردد ،بدین معنا که این فراز به افکاری مثبت و نیک اندیش و خیرخواه دلالت می کند و نشیب بر افکاری منف...

در این پژوهش که به شیوه توصیفی – تحلیلی صورت پذیرفته و جمع آوری اطلاعات در آن به روش کتابخانه ای و میدانی انجام شده است و هدف آن بررسی علمی، نشانه های تصویری ایران از منظر اسطوره شناسی می باشد، در حدود سی نشانه تصویری ایران مورد تحلیل قرار گرفته است و این تحلیل؛ با تأکید بر جنبه های بصری و محوریت اسطوره شناسی بوده است. اسطوره ها دارای زبانی و بیانی نمادین هستند و باید از آنها رمزگشایی کرد و ...

چکیده حیوان یکی از ویژگی های مهم دوران جاهلی می باشد که ادامه زندگی به آن بستگی دارد و این به خاطر ساده بودن محیط صحرائی آنهاست که بر چگونگی افکار و اندیشیدن و خیال آنها تأثیر گذاشته است. هنگامی که شاعر جاهلی قصیده ای را می سراید به مظاهر طبیعتش می اندیشد و سعی دارد وجه شباهت ظاهری و حسی بین امور طبیعت پیدا کند، مهم ترین این مظاهر حیوان است که همواره همدم و همراه شاعر جاهلی در طول سفرهایش م...

ماهی، یکی از تصویر­های مطرح مولوی در مثنوی است که شاعر با آن انس و خویشاوندی ذهنی و باطنی دارد. ماهی، واژه­ حسی بسیط نیست بلکه تصویری گسترش یافته و ممتد که از عالم حس تا دنیای ناشناخته­ جان و روان را در برگرفته است. در این مقاله برای دستیابی به تصویر ماهی، تمامی کاربرد­های زبانی و ادبی و واژه­های مرتبط با آن بررسی شد تا از این رهگذر امکان تقرب به دنیای ماورای این تصویر فراهم گردد. مولوی در مثنو...

آئین ها و باورهای اجتماعی از آغاز همراه و همزاد انسان بوده اند و تا زمان زندگی انسان بر کره خاکی همراه او خواهند بود. نماد، اساس بسیاری از باورهای دینی، اجتماعی و ... است و در حقیقت نحوه نگرش انسان به طبیعت و اندیشه انسان در این باره بدون استفاده از کلام را نشان می دهد. در اساطیر کهن، یکی از این نمادها نقش ماه و خورشید است که همواره و در همه فرهنگ ها نقش برجسته ای داشته و در اشکالی متفاوت در هن...