مهر یا میترا یکی از ایزدان دین زرتشت است که گاهی نماد آتش و اهورامزدا، یا خورشید است که فلسفة اشراق و نور و نعمت را نشان می‌دهد. رازآموزترین و شگفت‌ترین ماجرای مهر، پیکار با گاو نخستین است. میترا با کشتن گاو ازلی و جاری کردن خونش به شکوفایی و آفرینش سودمند زمین کمک می‌کند. باور به قربانی برای رهایی از نیروهای شر و اهریمنی به منظور دستیابی به برکت درگذر زمان به شکل‌های مختلف همراه همیشگی مردمان...

0

در این مقاله دو اصطلاح فنّی در متن پهلوی گزیده‌های زادِسپَرَم بررسی می‌شود. ابتدا قرائت رایج واژۀ ائفقثجظ (فصل 34: بند 28) به صورتnisārīk/nisārīg  نقد و بررسی شده است که، نخستین بار، آن را زنر (1955: 345) با این خوانش به معنی «آغازین» ارائه کرد و سپس ژینیو و تفضّلی (1993: 120) نیز آن را پذیرفتند.nisārīg  واژه‌ای تک‌بَسامَد (منفرد) در زبان پهلوی است که با اصلاحی ناچیز می‌توان آن را به‌صورت اخقثجظ (wahā...

چکیده ندارد.

آزادی داشتن دین، قبل از هر چیز در اختیار ایمان درونی و وجدان شخص قرار دارد و اندیشه ی جدایی دین از سیاست بیانگر این مطلب است که به رابطه ی شخص با پروردگارش مربوط می شود. چنانچه از این زاویه به مسئله بنگریم در واقع دخالت دولت در امر دین نه تنها مشروع نیست بلکه امری غیر ممکن است؛ زیرا ایمان درونی شخص به ارتباط قلبی وی با خداوند مربوط می شود و این ارتباط از قلمرو اقتدار دولت خارج است. به عبارت دیگ...

در میان تزئینات هنر و معماری ایران، نقش خورشید از فراوان‌ترین نمونه‌هاست. در آثار قدیم هنر ایران به‌صورت چلیپا ظاهر می‌شده و در آثار دوران اسلامی به شکل شمسه؛ هر دو این‌ها به‌عنوان نقش‌های کانونی تزئینات، به کار نمادسازی و معنابخشی به آثار هنری و معماری فضا می‌پرداختند. شمسه به دست مسلمانان به سرزمین‌های شرق و غرب عالم که در تسلط آن‌ها بود منتقل شد و کم‌کم به‌عنوان نماد مسلمانان و حتی نماد اسلا...

محمد ابراهیم باستانی پاریزی (1393-1304 ش.) نقش و جایگاه ویژه­ای در تاریخ­نگاری معاصر ایران دارد. شیوۀ متفاوت او در روش، موضوع­شناسی، مأخذشناسی و نگارش، هم اقبال عموم را در پی داشته و هم واکنش­های مختلفی را در سطح تاریخ­نگاری دانشگاهی موجب شده است. از‌این­رو، نمی­توان از  تأثیر­گذاری او در عرصۀ تاریخ­نویسی و ترویج تاریخ­خوانی چشم پوشید. به­منظور نزدیکی به فضای ذهنی و دیدگاه نظری او درمورد تاریخ ...

مِهر، میترا یا میثره از ایزدان باستانی آریایی یا هندوایرانی پیش از روزگار زرتشت است که معنی عهد و پیمان و محبت و خورشید نیز می‌دهد که پس از ظهور حضرت زرتشت و رواج دین زرتشتی، یکى از ایزدان یا فرشتگان دین مزدیسنا گردید. دین مهرپرستی یا میترائیسم و دین مسیحیت همانندی­های بسیاری دارند؛ امروزه محققان معتقدند که مسیحیتِ غرب چارچوب اصلی خود را که به این دین پایداری و شکل بخشیده، به ادیان پیش از مسیحیت ...

این مقاله به گونه­شناسی تطبیقی نقش­مایة «خدای ایستاده بر حیوان» در هنرهای باستانی بین­النهرین و آسیای صغیر می­پردازد و توجه ویژة خود را به تمدن­ هیتی از آسیای صغیر و تمدن­های سومر، بابل و آشور از بین­النهرین معطوف کرده است. تحلیلیافته­ها نشان می­دهد که وجوه اشتراک صورت­بندی این نقش در تمدن­های مذکور عبارت­اند از: 1- والامقام بودن خدایانی که این­گونه تصویر شده­اند؛ 2- استفاده از این نقش برای تسر...

دشت حاصلخیز توس، واقع در میان دو رشته کوه هزارمسجد و بینالود به لحاظ دارا بودن شرایط زیست محیطی در طول هزاران سال اقوام مختلف را به سوی خود جذب کرده و از کهن‌ترین ایّام، بستر مناسبی را برای زیستن و تداوم حیات انسان فراهم آورده است. کشف دست افزارهای سنگی در میانه دشت و کناره‌های کشف‌رود متعلّق به دوران پارینه سنگی زیرین، وجود غارهای باستانی و تراکم و تعدّد زیستگاه‌های پیش از تاریخ، تاریخی و دوران ا...