یکی از تصوّرات رایج امّا بی تردید نادرست در مورد نظریه ادبی آن است که نظریه و نقد ادبی را فقط در متون معاصر می­ توان اعمال کرد، حال آن که نقد یک ابزار علمی است و هر متن ادبی، خواه کلاسیک و خواه معاصر، از دیدگاه مدرنیستی قابل نقد و بررسی است. یکی از گونه ­های ادبی که در طول سالیان اخیر دستخوش تغییراتی مهم بوده است، داستان کوتاه است و شکلی نوین از روایت داستانی که هر روز، کوتاه و کوتاه­تر می شود، م...

در این پایان نامه به طور کلی سه موضوع ایدئولوژی، قدرت و بینامتنیت مورد بررسی قرار گرفته است. داده های مورد بررسی مجموعه ای است از نقدهای ادبی رضا براهنی منتقد معاصر. تحقیق حاضر در پی آن است تا نشان دهد که منتقدان، از جمله منتقدان متون ادبی و آثار هنری، در مواجهه با این آثار، با فرایندهای فرهنگی سرشار از ایدئولوژی سر و کار دارند و تنها با اثر مواجه نیستند. این پژوهش بر این فرضیه بنا شده است که ه...

نقد کهن الگویی از نظریه های مدرن نقد ادبی و مبتنی بر نقد روان شناختی است که بر اساس آرای یونگ بنا شده است. در این نوع نقد، ضمن مطالعه و بررسی کهن الگوهای یک اثر، چگونگی جذب آن ها توسط ذهن شاعر و نویسنده نشان داده می شود. کهن الگوها که محصول تجربه های مکرر بشر در زندگی است و در ناخودآگاه وی به ودیعه نهاده شده است، از زوایا و ابعاد گوناگون مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. بر پایۀ این مطالعات، س...

بینامتنیت، یکی از رویکردهای خوانش متن در ارتباط با متون دیگر است که به تأثر آشکار و پنهان متن با متن یا متون قبلاً نوشته شده می پردازد و معتقد است که هیچ اثری نمی تواند بدون گفتگو با گذشته ی خویش سر برآورد، لذا همواره بین گذشته، حال و آینده ی یک فرهنگ، پیوندی معنادار برقرار است. این روش با توجه به نظریات «فردینان دوسوسور» و «باختین» در اواخر دهه ی شصت، نخستین بار به وسیله ی «ژولیا کریستوا» مطرح ...

نقد و تحلیل آثار ادبی در گذشته به منظور تشخیص سره از ناسره بود؛ اما اکنون از دید ساختگرایان هدف از نقد، شناخت ساختارهای زبانیِ متن و تحلیل بنیادهای معنوی آن است. یکی از ارمغان های مکتب ساختگرایی برای ادبیات، ایجاد مباحث روایت شناسی است .بنابر نظریه های روایت شناسی، می توان داستان رستم و سهراب را به عنوان یک روایت در دو سطح داستان و کلام (گفتمان) بررسی نمود: در سطح داستان با تکیه بر نظریات تولان ...

مطالعات بینامتنی یکی از رویکردهای مهمّ در پژوهش‌های ادبی معاصر شناخته می‌شود. طبق نظریة بینامتنیّت‌، هر متن ادبی، بازخوانش و زایشی از آثار ادبی پیشین یا معاصر با خود است. با عنایت به این تعریف، می‌توان تلمیح را یکی از مصادیق بارز بینامتنیّت‌ تلقّی‌کرد. یکی از شاعرانی که به صورت گسترده از این آرایه در شعر خود استفاده کرده،‌ محمّدکاظم کاظمی شاعر پرآوازة مقاومت افغانستان است که در این پژوهش شیوه‌های کا...

نظر به اهمیت جایگاه «شمس الدین محمد تبریزی» از جهت رابطه ی تنگاتنگ وی با «مولانا جلال الدین محمد بلخی» که خود به عنوان یکی از مهم ترین چهره های تاریخ ادبیات فارسی شناخته می شود و نیز به دلیل نبود پژوهشی مستقل که به مقالات شمس و وجوه فردی شخصیت شمس از منظر روان شناسی بپردازد، شناخت هرچه بیشتر شخصیت و کارنامه ی شمس، خاصه از حیث تأثیر بر شخصیت عرفانی مولانا، مفید فایده خواهد بود. یکی از شیوه های ر...