مسئله وجود ذهنی از مباحث دیرپای حوزه‌های فلسفه و کلام اسلامی محسوب می‌شود که در باب نحوه تحقق و تبیین علم نقش برجسته‌ای دارد. در این مقاله ضمن تأکید بر این‌که این مسئله از مسایل ابداعی در فلسفه اسلامی است، به دلایل اثبات وجود ذهنی با تکیه بر اندیشه صدرالمتالهین پرداخته شده است که از منظر ایشان، هر مقوله‌ای که به ذهن می‌آید به حمل اولی ذاتی ـ نه به حمل شایع صناعی ـ همان مقوله است و آنچه به عنوان...

شکرالله جهان مهین[1] این نوشتار، نخست توضیحی کوتاه دارد دربارهٔ خَلق و خُلق و قانون، و مدعی است که اگر قانون به طور صحیح و دقیق اجرا شود، عدالت اجتماعی و نظم برقرار می‌شود. عدالت اجتماعی معلول قانونمندی است، ولی عدالت اخلاقی معلول تعادل و توازن قوای نفسانی شهویه و غضبیه و نطقیه است . اگر...

هدف پژوهش حاضر فهم جامع و نگرش فراگیر اندیشه سیاسی اسلام از آزادی سیاسی است. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و نتایج نشان داد، در اندیشه سیاسی اسلام و منطق الهی، همۀ ساحت­های درونی و بیرونی آزادی سیاسی در نظر گرفته می­شود و تاکید شده است که اگر انسان از درون، گرفتار بندهای نفسانی باشد، تجربۀ آزادی سیاسی را به طور کامل نخواهد داشت و امکان دارد که در دام ثروت و قدرت گرفتار شده و با افسون آن دو، از...

الگوی زندگی مؤمنانه در همه ابعاد سبک زندگی (نگرش، انگیزش، منش) تأثیرگذار است. در نظام اخلاق اسلامی، پیوند ناگسستنی میان رفتارهای دینی و صفات نفسانی (فضایل و رذایل) برقرار است. برخی از این صفات، تأثیرات مهمی بر انسان و ظهورات بیرونی وی دارد. بخل به‌عنوان یکی از این رذایل اخلاقی، نگرش، انگیزش و رفتارهای فرد مبتلی را تغییر می‌دهد. این مسئله موجب تغییر سبک زندگی وی و فاصله گرفتن از شاخص‌های سبک زند...

‌‌تقوا ملکه‌ای نفسانی است که به عملکرد انسان جهت و اعتبار خاصی می‌بخشد. از میان کارکردهای تقوا، تقوای زبانی و گفتاری در ارتباط‌های کلامی است که چگونگی رابطه تقوا با آن با توجه به آیاتی که در آنها تقوا با فرازهایی از بایسته‌های اخلاقی گفتاری همنشین شده است، مسئله این تحقیق است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد کتابخانه‌ای به بررسی آن پرداخته و به این نتایج دست یافت که تقوا که خود برآ...

چکیده: هدف: پژوهش حاضر به دنبال بررسی دیدگاه‌ روانشناسان غربی در مورد مفهوم تاب آوری و بررسی نقش ایمان به آموزه‌های اسلامی در تقویت تاب آوری در افراد است. روش: روش تحقیق این مقاله توصیفی تحلیلی است که با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای به جمع آوری و سپس تحلیل دیدگاه‌ها پرداخته خواهد شد. یافته ها: آنچه از بررسی ها بدست آمد این است که مفهوم تاب آوری در روانشناسی معادل صبر بعنوان یک فضیلت اخلاقی بسیا...

این پژوهش با محوریت موضوع موانع معرفت از دیدگاه فیلسوف مسلمان علامه طباطبایی(ره) به بررسی و تبیین نظر ایشان درباره معرفت و عوامل بازدارنده آن می پردازد. در نظر علامه، معرفت نسبت به اسماء و صفات الهی، معرفت حقیقی و مایه سعادت و کمال آدمی است. در نظام معرفت شناختی علامه، حقیقت علم، امری وجودی و افاضه ای از عالم بالا بر قلب (نفس) انسان است و انسان به میزان استعداد و آمادگی اش می تواند با عقل فعال ...

جاهلیت از منظر قرآن کریم در ابعاد و محورهای گوناگونی قابل بحث است. یکی از این محورها که در آیات قرآن انعکاس یافته، نمادها و ویژگی های جاهلیت است. که با شناخت چهره ی واقعی جاهلیت و جاهلیتی که در این زمان هم دامنگیر بشر است می توان گامی در جهت شناخت و درک اسلام برداشت. از این رو در این نوشتار سعی بر این است با دقت در قرآن و سنت روشن نماییم که معنای اصلی جاهلیت نادانی و بی سوادی نیست بلکه جاهلیت ...

ارسطو عدالت را به دو معنای عام و خاص به کار می برد. عدالت عام، همان پیروی از قانون است. عدالت در معنای خاص، حدوسط افراط و تفریط است. عدالت خاص شاخه هایی دارد که عبارتند از: عدالت توزیعی، عدالت تصحیحی، عدالت بازرگانی. اخلاق خواجه نصیرالدین هم اخلاقی غایت گرایانه است؛ یعنی او معتقد است هر کاری به دنبال هدف و غایتی است و غایت زندگی رسیدن به سعادت است. از نظر خواجه، سعادت مراتبی دارد و مرتبه نهایی...

ابن سینا سعادت را به مطلوب بالذات و غایت لذاته تعریف می‌کند. او سعادت را از یک حیث به دوقسم 1. سعادت در قیاس با قوای مختلفی نفس و 2. سعادت در ارتباط با خود نفس تقسیم می‌کند. او از جهت دیگر، سعادت را به جسمانی (بدنی) و روحانی (نفسانی) تقسیم می‌کند و بر این باور است که سعادت روحانی اصل و سعادت جسمانی فرع است. هم‌چنین از حیث دیگر، سعادت را به مطلق و مقید تقسیم می‌کند و مدعی است که سعادت و شقاوت م...