کمتر از سیصد سال پس از محتشم کاشانی، در زادگاه و زیستگاه این شاعرِ پیشگام مکتب وقوع، سبک واسوخت و سرایندۀ مشهورترین غمنامۀ عاشورایی، مردی دیده به دنیا گشود که او هم در مرثیه‌سرایی و تعزیه‌سازی، سرآمد همگنان شد. در این مقاله کوشش شده است ضمن برشمردن شرح مختصری از زندگی‌نامۀ محتشم و سید مصطفی کاشانی ملقب به میرعزا، به اشتراک‌های دورۀ زندگی آن‌ها، زادگاه مذهبی‌ شیعی، حکومت باثبات و طولانی دو شاه صف...

آینه‌کاری یکی از هنرهای ایرانی و از تزیینات وابسته به معماری است که سابقۀ آن به دوره صفویه باز می‌گردد و در دوران قاجار بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. در این میان شهر مشهد به واسطۀ وجود حرم امام رضا(ع) به یکی از مراکز رشد و شکوفایی هنر آینه‌کاری در ایران مبدل می‌گردد. در حرم امام رضا(ع) اماکن متعددی با آینه تزیین شده‌اند. یکی از آن اماکن رواق دارالسیاده است که برای تزیین آن از تزیینات آینه‌کاری ...

سرزمیـن گیلان، به واسطۀ موقعیت جغرافیایـی‌اش، از ورود اسلام تا صفویه، همواره تحت فرمان خاندان­های حکومتگر محلی بوده و معمولاً زیر سلطۀ مستقیم حکومت مرکزی قرار نداشت. این روند تا پیش از روی­کار آمدن صفویـان هم­چنان ادامه پیـدا کرد. فقط در دورۀ صفوی، شاه­عباس اول (حک: 996-1038ق/1588-1629م) با بسط نفوذ و سلطۀ حکومت مرکزی در گیلان، بساط حکومت‌های محلی آن را در هم پیچید. از آن پس، امور گیلان توسط کار...

مرمت های دوره­ای بناهای تاریخی، ب هخصوص در زما ن های گذشته که دانش علمی این کار وجود نداشته، موجب تغییرات کالبدی در این بناها می­ شده است. بررسی این تغییرات می­تواند راهگشای فهم و درک بهتر اثر و پایه­ای برای مرمت بهتر آن در دوره­های بعدی باشد. در این پژوهش به امامزادۀ «ینگی امام» از بناهای دورۀ صفوی در غرب کرج پرداخته شده است. این نوشته پس از معرفی اجمالی خود بنا به تاریخچۀ مختصر مرمت آن در زما...

هدف: مقالۀ حاضر در صدد تبیین و شناساندن یکی از انواع سند به نام «پروانچه»  و تحلیل جایگاه آن در میان مجموعۀ اسناد تشکیلات اداری آستان قدس در دورۀ صفویه است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی بر پایۀ منابع کتابخانه‌ای و با بررسی پروانچه‌های موجود در اسناد تشکیلات اداری آستان قدس، انجام شده است. یافته‌ها و نتایج پژوهش: یافته‌ها نشان می‌دهد پروانچه، توسط شاه صفوی صادر می‌شد و مضم...

این‌که از شیخ بهایی به جز تألیفات متعدّد به زبان عربی، آثاری نیز به زبان فارسی به جا مانده، امری مسلّم است. امّا طیّ گذشت زمان آثار دیگری نیز باشتباه به وی منسوب شده است. این مقاله باختصار به معرّفی این آثار منسوب و بررسی موارد انتساب آن‌ها خواهد پرداخت. آثاری که در این نوشتار مورد بحث قرار گرفته است، عبارتند از: «طوطی‌نامه»، «نان و پنیر»، «نان و خرما»، «مثنوی شیخ ابوالپشم»، «منظومه در تعبیر رؤیا»، ...

پس از شکل‌گیری زهد تحت تأثیر علل و اسبابی چند، جریان فربه تصوف به دنبال درآمیختن اکسیر عشق با مس زهد پدید آمد و نثر عرفانی نیز از بطن نثر زاهدانه متولد شد و رشد و نمو یافت.این نثر نیز شاخه‌ای از نثر دینی است که از گونه‌های پرکاربرد نثر سده‌های نخست و دوم هجری در شکل‌های مختلف حدیث، تفسیر، خطابه و نامه بوده است.این نوشتار چگونگی شکل گیری و پدید آمدن نثر عرفانی از درون نثر زاهدانه و رشد و نمو آن ...

0

منشآت قائم‌مقام فراهانی، تابعی از نثر گلستان سعدی شمرده شده است. منشآت، مجموعه‌ای از نامه‌ها، دیباچه‌ها، رساله‌ها و... است که قائم‌مقام در موافقت یا مخالفت به رجال عصر قاجار نوشته و به‌خاطر نثر شیوا و صحیحی که دارد، به‌عنوان نمونه یک نثر عالی در عصر قاجار، موردتوجه کارشناسان و منتقدان قرار گرفته است. صاحب‌نظران، بیشتر، جنبه‌های بلاغی منشآت را در زمینه سجع‌های دلپذیر و جملات کوتاه موردتوجه قرار ...