مصطفی صادق رافعی بیشتر به عنوان اندیشمند و نویسنده ای بزرگ در نوشتن مقالات با موضوعات اسلامی- اجتماعی شناخته شده است. او افزون بر این، در نقد ادبی نیز دستی توانا دارد. بسیاری از پژوهشگران، نقد نویسی رافعی را نقدی لغوی و در سطح واژگان دانسته اند، حال آن که وی پیرامون مفهوم «ادبیات»، «شعر» و «شاعر»، دیدگاه هایی دارد که فراتر از پرداختن به نقش «واژگان» در یک اثر ادبی است. امّا این دیدگاه ها که نشان...

در نجوم دورة اسلامی، بین الطلوعین نجومی را «صبح صادق» می نامیدند. در احکام اسلامی، رؤیت این پدیده، شاخص شروعِ وقت نماز صبح است. همچنین گزارش هایی دربارة رؤیت پذیر بودن هاله ای کم نور به شکلی کشیده پیش از صبح صادق، که «صبح کاذب» نامیده می شد، [از دورة اسلامی] بر جای مانده است. اخترشناسی جدید علت صبح کاذب را بازتاب نورخورشید از ذرات غبار بین سیاره ای می داند و آن را نور منطقة البروجی می نامد؛ زیرا...

مقاله حاضر به شناخت بهتر ادبیات داستانی ایران و آمریکا می پردازد. هدف آن تبیین ساختار روایتی داستان های کوتاه هدایت و فاکنر است. سه داستان کوتاه(سه قطره خون، داش آکل، سگ ولگرد) از مجموعه آثار صادق هدایت و سه داستان کوتاه(یک گل سرخ برای امیلی، سپتامبر خشک، انبار سوزی) از ویلیام فاکنر انتخاب شد؛ سپس با در نظر گرفتن ویژگی های داستان های کوتاه میزان توجه هدایت و فاکنر را به عناصر داستانی در داستان ...

این مقاله کوششی است در بررسی و تطبیق چند معراج نامه که عبارتند از: «رساله الغفران» ابوالعلاء معری، «کمدی الهی» دانته و «آفرینگان» صادق هدایت. وجه شباهت هر سه آن ها، سفر به عالم ارواح و جهان پس از مرگ، و تفاوت آن ها در نگرش دینی «رساله الغفران» و «کمدی الهی» با نگرش نیهیلیستی «آفرینگان» است. هدف مقاله بررسی تاثیرپذیری «کمدی الهی» از «رساله الغفران» و نیز تبیین دو نگرش دینی و نیهیلیستی در زمینه ج...

در این نوشتار جلد هفت کتاب «نمای شهای ایرانی » با عنوان نمای شهای عامیانه اثر صادق عاشورپور را بررسی م یکنیم. وی نمای شوار ههای گردآور یشده در این جلد را از روستاییان همدان، زنجان و استان کردستان شنیده، فراهم آورده و تنظیم کرده است. به اعتقاد عاشورپور از آنجا که پیشگامان در امر شناخت نمایش ایرانی و متقدمان به این گون هها نپرداخت هاند و افرادی هم که پرداخت هاند، به نقل نمون هها ا کتفا کرد هاند، ...

مکتب های ادبی یکی از معیارهای مهم برای نقد و ارزیابی آثار ادبی در دوره های گوناگون به شمار می روند. به این اعتبار که هر مکتب ادبی، نشان دهندۀ ویژگی هایی است که در اوضاع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی هر دوره می گذرد، با نقد و بررسی آثار نویسندگان می توان به بخش مهمّی از این خصیصه ها پی برد و تحلیل روشن تری از شرایط اجتماعی ارائه داد. از جملۀ این مکتب ها، ناتورالیسم است که نخستین بار از طریق ترجمۀ آثار ...

اختلاف مسلمانان در تشخیص زمان اذان صبح به خاطر عدم فهم دقیق و مشترک از آیۀ 187 سورۀ بقره است که برای نخستین بار در سال پنجم هجری زمان فجر صادق را تبیین کرد. اینکه مفهوم نخ سفید و سیاه در این آیه چیست و تشخیص این دو نخ از یکدیگر، دقیقاً با چه لحظهای از زمان شکل گیری فجر در افق مصادف می شود، موضوع اصلی این پژوهش است. در این راستا با استفاده از تفاسیر و فنون ادبیات عرب و اشعار دوران جاهلی و همچنین ...

با انقلاب صنعتی ماشین بر زندگی انسان غلبه کرد. در آغاز انسان شیفته ماشین شد. شیفته نظم، اتوماسیون و کارآیی آن . سپس سعی کرد این نظم ماشین وار را بر زندگی خود منطبق کند و محیطی کاملاً منظم، پاکیزه و پیش بینی شده بسازد. بدین ترتیب شهرسازی مدرن پا به عرصه گذاشت. در مقایسه با محیط بی نور، بی هوا و آلوده ی دوران صنعتی شدن، شهرسازی مدرن نوید محیطی بهداشتی، ایمن و عادلانه را می داد. اما انسان بتدریج اح...

چکیده اسطوره سیاوش یکی از پرمایه ترین و عمیق ترین اسطوره های ملی ما ایرانیان است که در فضای فرهنگی و ادبی ما در اعصار مختلف تاریخی تأثیر غیر قابل انکاری بر جای نهاده است. در اوستا و نوشته های پهلوی نام او و داستان کشته شدنش در توران زمین مطرح شده است. در زمینه دو عنصر عمده ملی و مذهبی ما یعنی جشن نوروز و آیین تعزیه نمود قابل ملاحظه ای داشته است. رابطه آن با چهار آیین نوروزی یعنی سوگواری های پی...

مثنوی جدایی نامه اثر ماندگار میرصوبدارخان تالپور که مفصّل ترین مثنوی او نیز به شمار می روددر این پایان نامه علاوه بر تصحیح نسخه خطّی منحصر به فرد این مثنوی به روش قیاسی سعی شده است مهم ترین مضامین شعری و ویژگی های سبکی این مثنوی برشمرده شده و از منظر اختصاصات زبانی ، ادبی و سبکی نقد و تحلیل شود. علاوه بر این نسخه ی خطی مثنوی مذکور از منظر نحوه ی رسم الخط و اشتباهات رایج نگارشی و وزنی بررسی شده اس...