این پژوهش در صدد بررسی تاریخچه ارگ قدیم بم در ادوار مختلف تاریخ ایران در دوران پیش از اسلام و دوران اسلامی است. شناخت حوزه جغرافیای ارگ بم، نیازمند مطالعه جغرافیای طبیعی و تاریخی استان کرمان و شهرستان بم خواهد بود. علاوه بر محدوده جغرافیایی، تاریخچه ارگ بم از دوران اشکانی تا دوره ی پهلوی مورد مطالعه قرار گرفته است و از فضاهای شاخص ارگ بم و کارکردهای آنان و تغییرات در این مکان ها در طول تاریخ سخ...

با وجود تإثیر فرهنگی حیره در تاریخ عربستان, مورخان و محققان ایرانی عموما به نقش سیاسی حیره پرداخته اند و به نقش فرهنگی آن کمتر عنایت کمتری داشته اند. مقاله حاضر می کوشد ردپای حیره در حیات فرهنگی جزیره العرب (عربستان) را (پیش و پس از اسلام) بجوید و درباره آن به بحث و نظر پردازد[ .در این راستا ضمن چشم اندازی کلی بر تاریخ و جغرافیای حیره نقش حیره را در آشناسازی اعراب با ادیان مختلف, انتشار فرهنگ ا...

خراسان شمالی خاستگاه مردان و زنان بزرگی در عرصه های مختلف علمی، دینی، سیاسی و فرهنگی بوده که هر کدام در روزگار خود، تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران و منطقه را تحت تأثیر شخصیت و افکار خود قرار داده اند. این شخصیت ها که در فرهنگ نامه های فارسی از آنان تحت عنوان رجال و مشاهیر یاد می شود  بزرگان و نامورانی بوده اند که در روزگار خویش و حتی در روزگاران پس از خویش و به دلایل مختلف از شهرت و موقعیت ویژه و مم...

مطالعه و بررسی تاریخچه ی نقاشی دیواری مکشوفه از نیشابور و دیگر نقاشی های مانند این دوره، و بررسی فن شناسی و آسیب شناسی اثر مذکور، و اشاره مختصری به تاریخ نقاشی دیواری های اشکانیان، ساسانیان تا اوایل دوران اسلامی، بررسی و شناسایی اجزای اثر مورد بحث با روش های دستگاهی و عکاسـی جهت شناسایـی لایـه های نقاشی و همچنین آسیب های درونی و بیرونی برای ارائه طرح نجات-بخشی و مرمت و نگاهداری اثر از مباحث مطر...

ایران آریایی مهد دین کهن مهرپرستی است؛ دینی اسرارآمیز که مرزهای فرهنگی- دینی را درهم نوردید و در سراسر جهان گسترش یافت؛ به گونه ای که عقاید رازوارانه مهریان و بسیاری از آداب و رسوم برخاسته از آن باورها به بخشی از تاریخ و فرهنگ ایران و جهان بدل گردید. بازتاب اندیشه های این آیین دیرینه در آیین زردشتی، مسیحی و حتی عرفان اسلامی به خوبی نمایان است. ردّپای ایزد باستانی مهر یا میترا، ایزد بزرگ ایرانی و...

دیرین انسان شناسی از موضوعات بسیار جذاب در باستان شناسی است و این علم به مطالعه انسان از دو منظر زیستی و فرهنگی می پردازد. باستان شناختی پارینه سنگی از موضوعات پر رمز و راز حیطه مطالعات باستان شناسی و به خصوص انسان شناسی است و تا کنون منابع اندکی از آن به زبان فارسی به تألیف در آمده است. از آن جا که انسان موضوع محوری در این مطالعات است، از دیرباز پرسش های گوناگونی در ذهن پرسشگر بشر جای گرفته که...

یکی از اساسی ترین اّعمال تاریخ نگاری، طبقه بندی اطّلاعات تاریخی در محور درزمانی است. چگونگی این طبقه بندی یا شیوۀ دوره بندی نگرش نظری مورّخ را به موضوع نشان می دهد و هم شکل و فرم عرضۀ تاریخ را معیّن می کند. با آن که دوره بندی در تاریخ ادبی نمی تواند جدا از دوره بندی تاریخ عمومی تلقّی شود، تعدّد ملاک ها و مقیاس های تحلیل در ادبیّات و وجود انواع مختلف ادبی، آن را پیچیده تر ساخته و شیوه های متفاوتی را در...

.این مقاله، یکی از مقولات اصلی تاریخ نگاری زنان؛ یعنی دوگانگی بین طبیعت و فرهنگ و نحوه مواجهه زنان با این دوگانگی را در سال های انقلاب مشروطیت تا پایان دوره قاجار، بررسی کرده است.گرچه عمر تشخیص نظری این دوگانگی از نیم قرن تجاوز نمی کند، مصادیق آن در تاریخ مدرن کشورهای دنیا و از جمله ایران عصر مشروطیت، به اشکال مختلف وجود داشته است.از این رو، سوال اصلی مقاله این است که؛ «زنان در این دوره، چگونه ...