همة موجودیت و هستی مسلمانان، به هویت اسلامی آنان بستگی دارد. اگرمسلمانان به هویت خود توجه نداشته باشند و از معارف اصیل دین خود فاصله بگیرند، با مرور زمان، به صورت انسان‌هایی فاقد هویت در آمده، بازیچة سیاست‌های ابرقدرت‌ها می‌شوند. لذا دشمنان اسلام همواره سعی و تلاششان در راستای تضعیف و از بین بردن عناصر هویتی مسلمانان بوده است. حج، از عبادات بزرگ و اثرگذار اسلامی است که همه ساله، اجتماع عظ...

پژوهش مردم ­نگارانه نگارنده در این مقاله متمرکز بر غذا، خوردن و حس چشایی در مناسک محرم در مناطق مرکزی و جنوب شرقی و غربی شهر تهران است. غذا و خوردن جایگاه مناسکی خاصی در مناسک محرم و به ویژه روزهای نهم و دهم آن دارند، اغلب شرکت­ کنندگان این مناسک بزرگ یا غذا تهیه می کنند یا غذا می­ خورند و ادراک حسی درگیر در خوردن غذا همچون عملی مناسکی است که امر قدسی را از خلال رفتارها و باورهایی از جهان بیرون...

رسانه های سنتی از جمله تلویزیون و همچنین رسانه های نوین مانند اینترنت (سایت ها و بلاگ ها) نه تنها منعکس کنندۀ اتفاقاتی هستند که در جهان پیرامون رخ می دهد بلکه در امور دینی نیز می توانند یکی از مهم ترین و اثربخش ترین رسانه ها باشند. گردانندگان یک رسانۀ دینی باید خودشان را در مقبل خداوند مسئول بدانند و رساندن پیام های او را- به عنوان یک پیامبر و پیام آور-وظیفۀ خود بدانند. مقالۀ حاضر تلاشی است پی...

هدف از این پژوهش، بررسی جامعه‌شناختی مناسک و رفتارهای دینی است. چارچوب نظری این تحقیق مبتنی بر نظریات دورکیم است. متغیر وابسته، مناسک و رفتارهای دینی و متغیرهای مستقل عبارت‌اند از: جامعه‌پذیری دینی، انسجام اجتماعی، نظارت و کنترل اجتماعی، تجدید حیات اجتماعی و جنسیت. جامعه آماری این تحقیق عبارت است از دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهرستان دزفول در سال تحصیلی 89-90 با جامعه آماری 18241 که در این میان تع...

در طول دو سده اخیر خانواده ی ایرانی در جریان نوسازی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور تغییرات اساسی یافته است.با توجه به ریشه های عمیق دینی در جامعه ایرانی و نیز اهمیت خانواده در ایران، نوع و سطح تغییرات و مسائل ناشی از آن دارای اهمیت و موضوعیت می باشد.یکی از روندهای این تغییرات و تحولات در میان جوانان ، نوع دینداری آنان و نحوه تعامل با والدینشان است. این تحقیق با استفاده از روش کیفی،به بررسی تفا...

هدف: هدف پژوهش توصیفی حاضر، بررسی رابطه سبک های هویت مدل برزونسکی و دینداری بود. روش: 359 دانشجو (182 مرد و 177 زن) که با روش نمونه گیری تصادفی- طبقه ای- چندمرحله ای از میان دانشجویان کارشناسی دانشگاه های تهران، علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی انتخاب شده بودند، به پرسش نامه سبک های هویت، پرسش نامه جهت گیری مذهبی اسلامی و مقیاس باورهای پساانتقادی پاسخ دادند. داده ها به کمک ضریب همبستگی گشتاوری پیر...

زیارت دیدار خودخواسته اماکن مقدس است که ابعاد عینی و ذهنی دارد؛ بعد عینی زیارت متضمن نهادمندی و توجیه مندی است. در حالی که نهادمندی زیارت حاصل انجام مکرر عمل زیارت در چارچوب آداب و احکام معین مذهبی است، توجیه مندی زیارت عمدتاً شامل مجموعۀ احادیث و روایاتی است که در فضیلت و ثواب زیارت نقل شده و از طریق فرآیندهای پرورش و یادگیری اجتماعی زیارت را توجیه پذیر می کند. بعد ذهنی زیارت متضمن درونی سازی م...

زمینه: گردهمایی عظیم سالیانه ی مسلمانان همه کشورهای دنیا در مکه و مدینه برای انجام فرایض حج، بزرگ ترین مراسم مذهبی دنیا را رقم می زند. علاوه بر حج تمتّع، کشور عربستان در طول سال نیز پذیرای شمار زیادی زایر برای انجام حج عمره می باشد. این مهاجرت عظیم انسانی، مهم ترین چالش در زمینه ی مراقبت بهداشت عمومی و مسایل کنترل عفونت را به همراه دارد. در نوشتار کنونی، سعی شده است تا مروری بر بیماری های شایع د...

ازدواج با محارم یکی از مباحثی است که در میان آداب و رسوم اجتماعی ایران باستان، و به ویژه آیین زردشتی، مورد بررسی بسیاری از پژوهشگران این حوزه قرار گرفته است. بحث بر سر رواج این آیین در میان ایرانیان و عدم روایی آن، تحقیقات و بررسی‏های چشمگیری را در پی داشته است. آنچه در این میان مغفول مانده و به نظر می‏رسد کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد، باورها و آداب و رسوم دینی و مناسک مذهبی ایرانیان باستان و...

بررسی عوامل مؤثر بر گرایش ایلخانان مغول به مزارات شیعه[1] احمد فضلی‌نژاد* چکیده پس از فروپاشی دستگاه خلافت عباسی و تأسیس دولت ایلخانان در ایران، شیعیان در شهرهای ایران و عراق با آزادی عمل بیشتر به اجرای مراسم و مناسک مذهبی خود پرداختند. آنها به کمک خواجه نصیرالدین طوسی و عالمان شیعه در عراق برای جلوگیری از ویرانی مقابر متبرکه در عتبات عالیات تلاش کردند. از آن پس عالمان شیعه، با نفوذ در دربار ای...