با رواج نحله های هرمنوتیک یا تفسیری به ویژه سیاسی شدن رویگرد مذاهب از جمله اسلام در جهان معاصر موضوع مخاطب و منشا و نیت اولیه متون بحث روز شد و به تبع آن تحولات زیادی در مسایل شناخت شناسی و هستی شناسی به وجود آمد بر اساس آنچه علوم تفسیری به ما ارائه می نماید تحول در مفاهیم واژه ها مسلم و دایمی است و پدیدارها با تحول مفاهیم در ارتباطی ژله ای و تنگاتنگ هستند سیر تطور مفاهیم کندتر از سیر تطور مصاد...

یکی از مراحل مهم هر انقلاب، انتقال قدرت و تثبیت نظام سیاسی جدید است. در دوره ­ی گذار انقلاب اسلامی، تثبیت نظام جدید، بر دوش دولت موقت گذاشته شد. ناتمام ماندن کار دولت موقت، این سؤال را مطرح می کند که مناسبات دولت موقت با نهادها و نیروها سیاسی اجتماعی، چگونه بود؟ در این مقاله با رویکرد تاریخی و روش اسنادی، در پی آن است که به مناسبات دولت مهندس بازرگان با نیروهای سیاسی در عرصه­ های انتخاب اعضای ک...

جهانی شدن به عنوان مهم ترین دگرگونی عصر حاضر، ریشه در پیشرفت علم، فناوری و مبادله ی فزاینده ی اطلاعات دارد و در اغلب فعالیت ها و اندیشه های بشری، به ویژه مطالعات اجتماعی و سیاسی تحول ساز بوده است. در این میان، قدرت که در کانون علم سیاست قرار دارد، با رویکردی متفاوت مواجه می شود، به شکلی که می توان مفاهیم نشات گرفته از آن، من جمله توسعه ی سیاسی را باز تعریف و باز تبیین کرد. مدیریت جدید حکومتی، م...

گفتمان‌ در حقیقت‌ محصول‌ سازه‌ دانش‌ و سامانه‌ زبان‌ است‌ که‌ نظامی‌ خاص‌ از نمادها و معانی‌ را شکل‌ داده‌ و به‌ این‌ ترتیب‌ قدرت‌ را به‌عنوان‌ عنصر اساسی‌ گفتمان‌ بر بدن‌ به‌عنوان‌ ابژه‌ قدرت‌ تحمیل‌ می‌کند. گفتمان نظام معنایى وسیع‌تری از زبان است و هر گفتمان بر قسمت‏هایى از حوزه جامعه چیره شده و از طریق سیطره بر ذهن‌ها، به گفتارها و کردارهاى فردى و جم...

معرفت شناسی دینی، شاخه ای از معرفت شناسی است که با نگاهی پسینی وتاریخ مند معارف دینی را به عنوان یک واقعیت بشری، مورد بررسی و پژوهش قرار می دهد. بشر در مواجهه با دین، درک و فهمی از آن کسب می کند و می تواند آن را مانند سایر نظام های معرفتی اش، موضوع معرفت پردازی نظام مند قرار دهد. نظریه "قبض وبسط تئوریک شریعت"، با نگرشی معرفت شناسانه نسبت به معرفت دینی بشر در طول تاریخ، به مباحثی پیرامون تحول وت...

روابط و مناسبات میان جوامع و کشورها صرف‌نظر از نوع‌شان، همواره ماهیتی اجتماعی داشته‌ و در ذیل دو نهاد اصلی اجتماع؛ یعنی فرهنگ و تمدن صورت می‌گرفته‌اند. بر این اساس جوامع بشری در جریان روابط و مناسبات مختلف اگرچه دستاوردهای مادی و معنوی خود را به یکدیگر عرضه می‌کردند، این دستاوردها صرفاً کالایی مادی و معنوی به‌شمار نمی‌آمدند و نمی‌آیند. دستاوردهای مزبور، نشانه‌های یک فرهنگ و تمدن خاص و مهم‌تر از ...

این مقاله در پی بازشناسی بستر اجتماعی و سیاسیِ پیدایی مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی و بررسی مناسبات آن با ساختار قدرت و روشنفکران حوزه عمومی؛ و نیز بازفهمی علل شکوفایی و اُفول آن در دو دهۀ اول فعالیت، یعنی از زمان تأسیس تا زمان انقلاب اسلامی است. این مؤسسه نخستین نهاد علوم اجتماعی در ایران است که یک ربع قرن پس از تأسیس دانشگاه تهران به عنوان بازوی تحقیقاتی دولت پهلوی دوم برای پیشبرد برنامه‌های ...