کشور ایران فرهنگ و قدمتی کهن دارد. در تاریخ تمدنهای کهن جهان، این کشور برجستهترین و مهمترین سهم در بخشیدن زندگی و درخشش، به دیگر مردم جهان داشته است. نگاه ایرانیان نسبت به زن در اکثر ادوار مثبت و قابل توجه بوده، بالاخص در دوران باستان که او را موجودی مقدس، پاک میپنداشتند و مقام او را ارج می نهادند. هدف  از این مطالعه که به صورت اسنادی-کتابخانهای صورت گرفته است، بررسی مقام و موقعیت زنان در تمامی...

تصحیح یک اثر نفیس خطی و تحشیه و تعلیق بر تألیفی که از زمان‌های پیشین بر ‌جای مانده است، ازآن جا که مقوّم میراث فاخر قومی و ملی یک کشور است و اطلاعاتی وسیع در باب سلوک، اندیشه و ساختار فکری و زبانی دانشمندان و متفکران گذشته به دست می‌دهد و به دانسته‌های بشر کنونی می‌افزاید، پژوهشی اصیل است که منتقدان ادبی پیوسته بر آن تأکید کرده‌اند. نسخه‌ خطی «کاشف المشکلات» بهاء الدین ابوبکر بن کالنجار شیرازی ب...

راوندی مورخ و شاعر نیمه‌ی دوم قرن ششم و اوایل قرن هفتم با وجود شهرتش از باب راحه‌الصدور اما زندگی و شخصیتش چنان که باید شناخته شده نیست. انتشار بدون مقدمه‌ی فارسی راحه‌الصدور گواه این مدعاست. نگارنده در این مقاله می کوشد زوایای مختلف زندگی و شخصیت علمی این مورخ بزرگ را بر پایه‌ی راحه‌الصدور از دیدگاه‌های مختلف بررسی نماید. و در باب ادوار زندگی، تحصیلات، اعتقاد، اندیشه و ارزش و جایگاه علمی و ادب...

در این پژوهش، هدف معرفی و شناخت مراتب علمی و انسانی حکیم، ادیب و متکلّم نامی قرن هفتم هجری قمری «کمال الدّین میثم بن علیّ بن میثم بحرانی» است. ابن میثم در فنون گوناگون حکمت، عرفان، کلام، اصول فقه، بیان و شؤون مختلف ادب استادی است مسلّم و در مراتب زهد و پرهیز و خوی نیک سرآمد اقران. هم ستودة استادان خویش است و هم شاگردان دانش پژوه خویش. حدود 18 اثر ارج­مند در خلال 63 سال عمر ممتّع خویش در موضوعات یا...

این متن در صدد نقد و بررسی و پاسخ به شبهات ظاهرگرایان در فهم و تفسیر قرآن است. فهم و برداشت از قرآن، در طول تاریخ تفسیر، گرفتار دو رویکرد نادرست بوده است؛ تأویل گرایی بی ضابطه و برداشت های باطنی و دیگر جمود و سطحی نگری و ظاهرگرایی که به تعطیل شدن عقل در مقام فهم قرآن و کند شدن حرکت علمی انجامید. نویسنده، نخست به تبیین این رویکرد و ارائه نمونه هایی از آن پرداخته و سپس شبهات کلی ظاهرگرایان در مقا...

فرمالیسم روسی، رویکردی است که اوایل قرن بیستم به وجود آمد و هدف نظریّه پردازان آن مشخّص کردن شیوه ای علمی در نقد متون ادبی بود. آنان ادّعا داشتند که به جای نویسندۀ اثر، خود اثر ادبی باید در محور توجّه قرار گیرد و «ادبی بودن» متون ادبی، موضوع اصلی در نقد ادبی محسوب شود. آنان با اتّخاذ این شیوه، مطالعه و بررسی متون ادبی را به سوی مسائل مربوط به شکل و تکنیک سوق دادند. در مقالۀ حاضر، علاوه بر توضیحی درب...

ماهیّت علمی ادبیّات، به عنوان تجلّی شهودی و روانی آدمی، تاکنون به طور کامل مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است. اغلب نظریه‌پردازان ادبی نیز آن را از منظر زیبایی شناختی و یا اخلاقی مورد توجه قرار داده، و گاهی نیز آن را در حدّ التذاذ نفسانی پایین آورده‌اند. در حالی که میان کارکردهای غریزی ذهن و کارکردهای ادبی و در پی آن میان احساس و اندیشة انسان با جهان هستی رابطة هماهنگ و تنگاتنگی وجود دارد که از طری...

بحث درباره تاریخ ادبیّات، ضرورت و چگونگی تدوین آن از مباحثی است که به ویژه در دو دهه اخیر مورد توجه محققان و منتقدان ادبی واقع شده است و هر کدام از دریچه ای به تاریخ ادبیات نگریسته، اشکالاتی را بر کتب تاریخ ادبی منتشر شده وارد نموده، پیشنهادهایی را برای رفع نواقص و فراهم آوردن زمینه های لازم برای تدوین تاریخ ادبیات ارائه نموده اند که وجه غالب مشترک منتقدان است. در لابه لای اظهارنظرها چنین استنبا...