فقیه، اصولی و مفسر گران قدر معاصر، آیت الله خویی، در کتاب البیان، نظریاتی جامع درباره ی نسخ ارائه کرده و با استفاده از شروطی برای نسخ اصطلاحی، جز در یک مورد، ادعای نسخ سایر آیات را قابل مناقشه برشمرده اند. با توجه به این که مفهوم نسخ در زمره ی جعل اصطلاح نبوده و دارای آثار شرعی است؛ توسعه یا تضییق مفهوم آن، تنها در پرتو مبانی و ادله ی معتبر، قابل انجام است. در این مقاله، شروط متعددی که ایشان بر...

در روایات معتبری، امام معصوم× با استناد به آیه شریفه «لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ»، امامت هر ظالمی را تا روز قیامت نفی می‌کنند؛ حتی کسانی که در گذشته، آلوده به بت‌پرستی بوده وسپس مسلمان شده‌اند نیز شایستگی رسیدن به مقام «امامت» را ندارند. این سخن امام× درواقع کنایه‌ای است به خلافت خلیفه اول و دوم که پیش از اسلام آوردن، مدت مدیدی از عمر خویش را در بت‌پرستی سپری کردند. در مقابل، دانشمندان اهل‌سنت در مق...

مسئلۀ اصلی این پژوهش تبیین و ارزیابی جایگاه و کاربرد سیاق در نظریۀ اصولی شیخ مرتضی انصاری است. وی ضمن پذیرش اعتبار سیاق در فرایند فقاهت، از آن دراستنباط حکم شرعی از گزاره‌های دینی و نقد فتاوای فقهی و استدلال‌های اصولی بهره گرفته است. شیخ انصاری در اعتبار سیاق به عنوان مستند حکم شرعی به ضوابطی چون وضوح دلالت، عدم تعارض با دلیل قوی‌تر و وحدت نزول قائل است. سیاق کلمات، جمله‌ها و آیات گونه‌هایی از ...

خوانایی یکی از ویژگی‌های اساسی محیط‌های شهری باکیفیت به شمار می‌رود، که با کمک به فرد برای درک صحیح و عمیق پیرامون، امکان برقراری ارتباط مطلوب بین فرد و محیط شهری را فراهم می‌سازد. متأسفانه در اغلب طرح‌ها و پروژه‌های شهرسازی، مفهوم خوانایی در عمل به صورت شماری راهکار ساده‌ی تسهیل مسیریابی و جهت‌یابی پیاده می‌شود. در حالی که این مفهوم، مفهومی جامع و پرمحتوا بوده و دارای ابعاد و جنبه‌های گوناگونی...

مقدمه: بسط معنایی و مفهوم سازی عواملی کلیدی برای حل مساله و یادگیری مفاهیم علمی در یادگیرندگان هستند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مطالعه در بسط معنایی و مفهوم سازی در سالمندان زن و مرد 60 سال به بالا شهر تهران انجام گردیده است. روش: در این پژوهش توصیفی، نمونه پژوهش به شیوه در دسترس و متناسب با اهداف پژوهش انتخاب شد. آزمودنی ها به 3 زیرگروه تقسیم می شدند: سالمندانی که مطالعه نمی کردند، آنهایی ...

قول صحابه­­ی پیامبر(ص) از ادلّه­ی احکام در علم اصول­فقه عامّه مطرح و در حجیت آن دو دیدگاه حجیت و عدم حجیت وجود دارد. نظریه­ی شیعه با قول عدم حجیت سازگار است. پیرامون موضوع «قول صحابی» همواره ابهاماتی وجود داشته است. مفهوم قول صحابی، تفاوت آن با موارد مشابه و مایز آن با آن­چه در علم حدیث مطرح است، محل اختلاف و اتفاق آن نزد اصولیین به روشنی تبیین نگشته است. مشخص شدن موضوع و حدود آن نیازی ضروری می­ب...

سیبرنتیک بهعنوان علمی فرارشتهای و برخوردار از اصول و مفاهیم حوزههای مختلف علمفی، در بطن خود دارای اصولی ثابت و مشخص است. در مقاله حاضر، پس از نگاه به این علم از دو رویکفرد معرفت شناختی حاکم بر سیبرنتیک، یعنی دیدگاه پوزیتیویستی و دیدگاه هرمنوتیک، سعی خواهد شد تا این اصول و مفاهیم اصلی آن، مورد بررسی قرار گیرند. همچنین، پس از طرح نظریه اطلاعات و مفهوم اطلاعات در آن، نگاهی کوتاه به نظریه کوانتفوم ...

گرچه مسئله ارزشیابی برنامه های آموزش ضمن خدمت توجه عمیق صاحبنظران و مدیران منابع انسانی را به خود معطوف نموده است با اینحال هنوز این عمل چندان مورد استقبال واقع نشده است. به عبارت دیگر در مقایسه با برنامه های برگزار شده آموزش ضمن خدمت، ارزشیابی واقعی معدودی از این دوره های آموزشی صورت گرفته است. بدین سبب فقدان ارزشیابی اصولی برنامه های آموزشی حتی در بخش عمومی بیشتر محسوس بوده و احتمالا این قسمت...

در حوزة ادبیات، بحث اصولی «مجمل و مبیّن» با عناوینی چون تصریح و تعقید بازتاب یافته است، اما روش‌های تبیین مجملات در ادبیات، با روش‌های آن در علم اصول فرق‌های آشکار دارد، زیرا برخی برداشت‌ها و تبیین‌های ادبی، گاه مبتنی بر «از ظن خود یار شدن» است و قاعده و ضابطة چندان روشنی بر آن‌ها حاکم نیست. این نوشتار، به منظور معرفی یکی از روش‌های تبیین و تصحیح متون ادبی، به بررسی چند بیت مجمل از قصیده دوم ناص...